Ankara
AA muhabirinin, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun (TİTCK) 2011-2020 devrinde Türkiye genelindeki antibiyotik reçeteleme ve tüketim oranlarına bağlı hazırladığı emek harcamadan derlediği bilgilere göre, akliyeci antibiyotik kullanması dair hekimler ve vatandaşlara müteveccih planlı bilgilendirme emekleri akıbet vermeye başladı.
Türkiye genelinde 2011'de 1000 adam başı 42,28 ünite bulunan antibiyotik tüketimi, 2020'de 24,39 birime geriledi. 2011'de reçetelerin tahminî yüzdelik 35'inde antibiyotikler arazi alırken sabık sene yüzdelik 24'ünde antibiyotiklerin bulunmuş yer aldığı belirleme edildi ve böylelikle antibiyotik reçeteleme tercihinde tahminî yüzdelik 31'lik eksilme görüldü.
Bu müspet gidişata yanıt Kovid-19 salgınının da etkisiyle 2020'de, 2019'a nazaran antibiyotik mevcut reçetelerde az da olsa çoğalma yaşandı. 2019'da yüzdelik 23,87 bulunan bu oran 2020'de yüzdelik 24,31'e yükseldi.
Antibiyotik tüketimi en aşırı Ege Bölgesi'nde azaldı
TİTCK'nin çalışmasında antibiyotik tüketiminin en aşırı azaldığı yerlere bağlı veriler de arazi aldı. Buna göre, 2011'e nazaran 2020'de 1000 adam başı antibiyotik tüketiminin en aşırı azaldığı bölge, yüzdelik 47,1'lik düşüşle Ege oldu. Bu alanda 2011'de 1000 adam başı 46,59 ünite antibiyotik tüketilirken oran 2020'de 24,63'e geriledi.
Ege'yi yüzdelik 46,61'lik azalmayla Marmara, yüzdelik 43,55'lik azalmayla Karadeniz, yüzdelik 40,58'lik düşüşle Akdeniz, yüzdelik 39,19'luk düşüşle Güneydoğu Anadolu, yüzdelik 35,11'lik azalışla Doğu Anadolu ve yüzdelik 25,34'lük eksilme oranıyla İç Anadolu yerleri izledi.
İç Anadolu Bölgesi, 2011'e nazaran azalış yaşanmasına karşın, 34,23 birimle 2020'de 1000 adam başı en birlikte tomar antibiyotik tüketilen semt adına kayıtlara geçti.
En birlikte tomar antibiyotik Şanlıurfa'da reçetelendi
Türkiye'de eş hekimi reçetelerinde antibiyotiklerin minimum arazi almış yer aldığı 5 il sırası ile Artvin (yüzde 16,3), Ardahan (yüzde 16,4), Edirne (yüzde 16,9) ve yüzdelik 17 oranlarıyla Zonguldak ile Rize oldu.
Aile hekimi reçetelerinde antibiyotiklere en birlikte tomar arazi maruz vilayetler ise Şanlıurfa (yüzde 37,6), Adana (yüzde 35,7), Hatay (yüzde 33,5), Mardin (yüzde 33,2) ve Diyarbakır (yüzde 32,6) biçiminde sıralandı.
Antibiyotik reçetelemesi çocuklarda azaldı, yetişkinlerde arttı
Çalışmaya, yaşlara layıkıyla antibiyotik reçetelenme dağılımlarıyla ilgilendiren uyanıklık çeken veriler de yansıdı. Hekimlerin 2 gözyaşı altındaki bebeklere antibiyotik reçetelemesi, 2013'e nazaran 2020'de, yüzdelik 7'den yüzdelik 3'e düştü. Bu devirde antibiyotiklerin 2-11 gözyaşı grubundaki ufaklıklara reçetelenmesi yüzdelik 24,4'ten yüzdelik 18'e, 12-18 gözyaşı grubunda ise yüzdelik 10,8'den yüzdelik 6,9'a geriledi.
Buna yanıt 18 gözyaşı üstü nüfusa antibiyotik reçetelenmesinde çoğalma yaşandığı görüldü. 2013'e nazaran 2020'de antibiyotik reçeteleme oranı, 19-44 gözyaşı aralığında yüzdelik 27,4'ten yüzdelik 30,1'e, 45-64 gözyaşı aralığında yüzdelik 20,3'ten yüzdelik 26,3'e, 65 gözyaşı ve üzerine de yüzdelik 9,8'den yüzdelik 15,1'e yükseldi.
Antibiyotik direnci son zamanların "sessiz salgını"
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve nice ülkenin üzerine hassasiyetle durduğu, hal yöntemleri yükseltmek düşüncesince güç sarfiyat etmiş yer aldığı konuların başlangıcında "antibiyotik direnci" geliyor.
Kısaca "bir mikroorganizmanın antibiyotiklerin etkilerine gönül rahatlığı durabilme yeteneği" adına tanımlanan dayanım gelişimi, arsıulusal kurumlar ve uzmanlarca "çağın kelimesiz salgını" adına da adlandırılıyor.
Doğru kullanımıyla insanoğlu yaşamı düşüncesince "mucize" ihtimalî antibiyotiklerde dayanım gelişimi, derin ve boş tüketim kararında ortaya çıkıyor. Bu dayanım gelişimi çabucak insanoğlu sağlığını değil, hayvanları ve tarımı da menfi etkiliyor.
Antibiyotik direncinin önüne geçilmemesi durumunda, DOĞRU gelecekte enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde antibiyotiklerin ağız ağıza atıl bir duruma gelebileceği, sade çıban enfeksiyonlarının fark ölümle sonuçlanabileceği belirtiliyor.
DSÖ, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) kadar kuruluşlar, kalan antibiyotik direncine hal kurmak düşüncesince hükümet yetkilileri, deva şirketleri, taharri memuru polis maşer ve BM örgütleriyle birlikte anlaşma oluştururken, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı TİTCK öncülüğünde "Akılcı İlaç Kullanımı Programı" yürütülüyor.
Bakanlık, antibiyotik direncinin yavaşlatılmasının anne hedeflerinden yer aldığı izlence kapsamında, antibiyotik reçeteleme ve tüketim oranlarının henüz da alçak çekilmesine müteveccih emekleri doğacak süreçte de derin birlikte halde bitmeme ettirecek.
