Ankara
AA muhabirinin edinmiş olduğu bilgiye göre, yazılım derin çözümleriyle Türk defans sanayisine ulama veren HAVELSAN, bugüne derece bu bölgede oluşturduğu yeteneklerle Milli Muharip Uçak (MMU) Programı’nda da ehemmiyetli sorumluluklar üstleniyor.
HAVELSAN projeye, 2011’de başlatılan kavramsal dizayn faaliyetlerinden itibaren dayanak veriyor.
MMU Geliştirme Projesi'ne müteveccih yerine HAVELSAN'da 2020'de evvel yerine Milli Muharip Uçak Direktörlüğü kuruldu. Aynı sene projenin yürütücüsü Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile teşrikimesai protokolü imzalandı. Bunu mühendislik desteği verilecek alanlara müteveccih Genel Şartlar Anlaşması izledi. Sonrasında plan kapsamında açılan MMU düzentileme gruplarında HAVELSAN mensubu de görevlendirilmeye başlandı.
Geçen sene TUSAŞ ile imzalanan MMU Mühendislik Simülatörü Görsel Sistem Sözleşmesi ve MMU STS Destek Sözleşmesi ile HAVELSAN'ın projedeki görevi arttı. HAVELSAN bahis konusu sözleşmeler kapsamında Eğitim ve Simülasyon Sistemleri, Lojistik Bilgi Sistemi, Yer Görev Planlama Sistemi, İtki Entegrasyonu, KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer) Tehdit Algılama, Platform Siber Güvenliği teknolojilerinin ön tasarımında dayanak vermeye başladı.
HAVELSAN’ın yapacağı çalışmaların; gömük eğitim, mühendislik, uçman ve tayyare iş simülatörü, yazılım teknolojileri, ortam siber güvenliği ve bilişim, geri hizmet dayanak altyapısı sahalarında projeye maliyet, takvim ve başarım itibarıyla müspet yönde ulama yapması bekleniyor.
Önce yazılımlar uçacak
5'inci çocuk ve sonrası iklim uzlaştırıcı ve madun meslek üreticileri, akla yatkın ürünü maliyet çalışan birlikte biçimde muktedir olmak gibi analiz, dizayn ve imtihan evrelerinde mühendislik simülatörleri kullanıyor.
Bu simülatörlerle pervaz ciddi kâffesi sistemlerin olgunlaşmasında toprak ve pervaz testlerini önceleri asliye dizayn kararları henüz akla yatkın veriliyor. Bu da platformu ve sistemi maliyet çalışan kılıyor.
HAVELSAN Taktik Ortam Simülasyonu sebebiyle pilotun havada simüle birlikte manevra yapabilmesi gibi oluyor. Mühendislik simülatörü sebebiyle de geliştirilecek iklim uzlaştırıcı pervaz arama ve aviyonik fariza sistemlerinin muhtemel hataları yahut yoksulluk değişimleri er evrede belirleme edilip mukteza tadilat yapılabiliyor.
MMU Programı kapsamındaki Bütünleşik Haberleşme Seyrüsefer Tanımlama Sistemi Projesi'nde HAVELSAN yeteneklerine müteveccih fonksiyonların geliştirilmesi, tasarlanması ve civar örnek ünite imal edilmesine bağlı kontrat emekleri da bitmeme ediyor.
"Uçan bilgisayarı" koruyacak siber çözümler
MMU Programı'ndaki birlikte başka ehemmiyetli gerekseme da adeta birlikte "uçan bilgisayar" yerine vasıflandırılan uçağın siber güvenliğini bildirmek olacak. Bu kapsamda geliştirilecek sistemlerin yaşam dönemi süresince asayiş tehditlerinin belirlenmesi, çözümleme edilmesi, önceliklendirilmesi, belirlenen risklerin azaltılması düşüncesince mukteza tedbirlerin ortaya konulması ve mukteza faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi düşüncesince icraat yapılacak.
Bu amaçla test, doğrulama, analiz, öğrence ihtiyaçlarının belirlenmesi yanında, iklim uzlaştırıcı ve ciddi madun sistemleri düşüncesince operasyonel, bakım, idame sürecinde kullanılacak olan yazılım, tesisat ve enformasyon ortamının güvenliği, havacılıkla ilişik konfirmasyon gereksinimleri de dikkate alınarak siber asayiş gereksinimleri karşılanacak.
Milli sistemle "arka kapı" olmayacak
Kritik teknolojilerin güven içerisinde emek vermesi düşüncesince ulusal yerine geliştirilen Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi'nin MMU'da kullanılmasına müteveccih ihya emekleri sürdürülüyor.
HAVELSAN ve TÜBİTAK BİLGEM'in iş birliğiyle geliştirilen sistem, güven ciddi sistemlerdeki dışa bağımlılığın minimal seviyeye indirilmesine, sızdırılmış ve müdahalelerin engellenmesine, meslek üstünde kusursuz egemenlik kurulmasına ve adsız sansız "arka kapılar" ile meslek bilgilerinin müsaadesiz kullanımının engellenmesine olanak sağlayacak.
