Hatay
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, alışılagelen koşullarda 50-100 metrede tanıdık sıvılaşmayı, Kahramanmaraş merkezli depremlerde kilometrelerce boyunda belirleme ettiklerini söyledi.
"Asrın felaketi" yerine isimlendirilen Kahramanmaraş merkezli depremlerin peşi sıra alanda fay hatlarını inceleyici Prof. Dr. Sözbilir, AA muhabirine, 6 Şubat'tan bu yana alanda olduklarını anımsattı.
6 Şubat'taki önceki depremin peşi sıra kâr icra ettikleri araştırmada 3 fayın kırıldığını saptadıklarını vurgulayan Sözbilir, bunların Amanos, Pazarcık ve Erkenek segmentleri bulunduğunu kaydetti.
Pazarcık merkezli depremde ağırbaşlı müşterek katabolizma yaşandığını özetleyen Sözbilir, "Arkasından 9 sayaç sonraları tetiklenmeyle gelişen ikinci şişman deprem 7,6 oldu. O da Çardak ve Doğanşehir fayı. Orada da 2 parça fay baş başa çalıştı. 20 Şubat'ta bu defa Antakya fayı muhtemelen ölçekte kırıldı. Şu anda 3 değişik anne şokun artçıları bitmeme ediyor. Bildiğim kadarıyla rakamları 10 bini buldu. Normal koşullarda örneğin İzmir'i düşündüğümüzde 2 yılda 10 bini bulmuştu. Burada 20 günde 10 bin dümdar deprem oldu." dedi.
Sadece faylarda çalışmadıklarını, ayrımsız sürede binaların bozukluk yıkıldığını ve zemini de incelediklerini tabir fail Prof. Dr. Sözbilir, başta fay dair meydana getirilen binaların, yolların, köprülerin dokunca gördüğünü aşkın açık müşterek biçimde gördüklerini aktardı.
Zeminle ilgilendiren de aşkın enteresan şeyler gördüklerini tamlayan Sözbilir, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Deprem branşında sıvılaşma dediğimiz fenomen aşkın baş döndürücü derecede gelişmiş. Yani o sıvılaşmanın ayrıcalığı o derece faziletkâr ki kilometrelerce. Normal koşullarda 50-100 metrede tanıdık sıvılaşmayı Kahramanmaraş merkezli depremlerde kilometrelerce boyunda belirleme ettik. Sıvılaşmayla zemin transfer enerjisini kaybediyor ve kuruluş yerin içerisine göçüyor. İşte muhtemelen koşulları sağlıyorsa hemen eğiliyor, bükülüyor fakat sağlayamıyorsa yıkılıyor. Bu Antakya'da aşkın fazla. Çünkü Antakya ayrımsız sürede Asi Nehri süresince müesses müşterek şehir. Asi Nehri süresince rastgele yerde sıvılaşmalar ağırbaşlı manada faziletkâr düzeyde. Yine Adıyaman'a ilişkin Gölbaşı kazasının 4'de 3'ü gitmiş. Çünkü gölün emektar çökelleri dair kurulu. Bu biçimde yıkımların nedeni de esasen 1939 depreminden bu yana aynı. Fayın üstünde yapılaşma. Zeminin sıvılaşma tehlikesinin faziletkâr olması ve binayla ilgilendiren kuruluş yapım kalitesindeki, mühendislik çalışmalarının kalitesindeki düşüklük."
Prof. Dr. Sözbilir, alanda 400 kilometre yöresinde fayı haritalandırdıklarını dile getirdi.
Yine deprem branşında drone emek harcaması da yaptıklarını aktaran Sözbilir, "AFAD; İHA, SİHA derece araçları uçurdu. Şu anda halis muhlis faylar AFAD çeşidinden haritalanmış durumda. Biz de karadan fayın özellikleriyle ilgilendiren bilim almak düşüncesince 20 gündür çalışmamızı muhtemelen müşterek ölçeğe getirdik. Şimdi data istimara evresine geldik. Bundan sonraları nite müşterek gidiş gerçekleşecek. Yeni faylar kırılacak mı kırılmayacak mı onunla ilgilendiren kelle yoruyoruz. Bölgede artçıların bitmeme edeceğini öngörüyoruz, zira fayların ehemmiyetli müşterek kısmı kırıldı. Bölgede kırılmayan faylar yayımcı ki mevcut fakat onların benzeyen sürede kırılacağı ile ilgilendiren rastgele müşterek ilmî data yok. Televizyona çıkıp 'yarın Adana kırılacak, çağ bura kırılacak' erişmek benim düşüncesince müşterek ağıt tabir etmiyor, zira ilmî dayanağı yok." ifadesini kullandı.
