Van
Avrupa Birliğinin mali desteği, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) uzmanlığı, Tarım ve Orman ile Aile ve Sosyal Hizmetler bakanlıklarının iş donanmasında yaşama geçirilen projelerle, bayanların yerel ürünleri imal ederek ekonomiye yardım sunmaları sağlanıyor.
Van'da da bu kapsamda başlatılan "Uygulamalı Çiftçi Okulu'nda, yerel ürünleri işlemeyi, hayvancılığı öğrenen kadınlar, aldıkları desteklerle hem iş sahibi olmaktadır tıpkı sürede üretim zincirinin en ehemmiyetli halkasını oluşturuyor.
Gevaş ilçesinde motorin işletmeciliği, arıcılık, yerel otlu peynirin standartlara makul yapılması, tarım ve hayvancılık hikayelerinde terbiye meydan kadınlar, kurmuş oldukları "Artos Kadın Tarımsal Kalkınma Kooperatifi" yoluyla ürettikleri ürünleri İzmir, Bursa, Adana'nın da aralarında bulunmuş olduğu 11 ile yolluyor ve genel ağ üstünden satarak dirimsel elde ediyor.
FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık da ilçede desteklerden yararlanan avrat üreticileri görüşme etti, bitirdikleri icraat karşı bilim aldı.
"Ürünlerin ekilmesinden pazarlanmasına derece varız"
Artos Kadın Tarımsal Kalkınma Kooperatifi üyesi Aycan Bayezit, AA muhabirine, bayanların kişi ayaklarının üstünde durabileceğini ifşa etmek üzere ortak araya geldiklerini söyledi.
Daha ilk mamüllerin satışı dair başağrısı yaşadıklarını özetleyen Bayezit, "İlçedeki 17 hanımla ortak araya gelmiş şekilde FAO'nun yardımıyla kooperatif kurduk. Ürünlerimizi il dışına da pazarlamaya başladık. Kadınlar adına ürünün ekilmesinden hasadına, pazarlamasına derece herhangi ortak evresinde varız. Satışlarımızı kooperatif üstünden yapıyoruz. Fasulye üretiyoruz, arıcılık yapıyoruz. İlçemizde yetiştirilen bal, ceviz, fasulye, sarıerik ürünlerini satıyoruz." diyerek konuştu.
Üyelerden Devrim Şeker ise "Ürünlerimizi sektöre hâlâ hazırlop yaymak düşüncesince çabalıyoruz. Tamamı tabii mahsulat üretiyoruz. Kendi elimizle, emeğimizle üretim yapıyoruz." dedi.
"Kadınların kendilerine bulunan güvenleri tedricen artıyor"
Türkiye'de yaşama geçirdikleri planların meyvelerini toplamaya başladıklarını tamlayan Selışık da arıcılık ve gayrı yerel ürünler ile ilişik Gevaş ilçesinde kurmuş oldukları kooperatifin, FAO'nun Türkiye'de yürüttüğü çalışmaların ortak parçası bulunduğunu aktardı.
Küçük çiftçilerin ortak araya gelmiş şekilde emeklerini birleştirip ürettikleri mamüllerin sektöre erişimini desteklediklerini aktaran Selışık, "FAO adına Türkiye'de hanımlar liderliğinde 22 kooperatifin kurulmasına dayanak olduk. Toplamda 500 hanıma ulaştık. Yerelde imal edilen yerel mamüllerin ölçüm edilmesini, paketlenmesini, ambalajı herhangi ortak devir bire ortak olan, tabii adına üretilip, Tarım ve Orman Bakanlığı uzmanlarının denetiminden geçerek tüketiciye ulaştırılmasını amaçlıyoruz. Bunun düşüncesince sayısal ortak alışveriş oluşturduk." biçiminde konuştu.
Kooperatif ürünlerinin pazarlandığı "hepyerinden.coop" sayısal platformu üstünden Van'dan arı ürünlerinin, Kahramanmaraş'tan pul biberin, Adana'dan lavantanın, gayrı illerden de seçilen mamüllerin bulunabileceğini özetleyen Selışık, kâffesi mamüllerin hanımlar kabilinden üretildiğini ve peşinde ağır emeğin bulunduğunu anlatım etti.
Projelerden faydalanan bayanlardan aşırı dobra arka dönüşler aldıklarını dile getiren Selışık, "Kadınlar duygularını aşırı dobra anlatım ediyorlar, aşırı mutlular. Şunu gözlemliyorum. Kadınlarımız ailenin direği. Ailede lafları az buçuk hâlâ aşırı geçiyor. Kadınların kendilerine bulunan güvenleri tedricen artıyor. Bu çeşit çalışmalarla ortak araya mevrut hanımlar hoppadak hayvancılık ve ya üretim yapmıyorlar. Aynı sürede problemlerini paylaşıyor, birbirinin derdini dinliyor, sorunlara beraberce hal buluyorlar. Kooperatifçilik bire ortak devir ortak dayanışma, teşrikimesai ve içtimai ortak ortamda bulunup duygularını ve deneyimlerini paylaşabilmektir." diyerek konuştu.
FAO'nun sonuç zamanlarda besin üretim dair ehemmiyetli ameliyat yürüttüğünün altını çizen Selışık, şunları kaydetti:
"Kadınlarımız gerekseme mahsus ürünleri herhangi ortak devir üretecek. Gelirleri artacak, sesleri hâlâ aşırı duyulacak. Ekonomide küçük da olsa ortak tuzumuz olacak. Tarım ve Orman Bakanlığımızın aşırı elleme ortak deneyimi, 81 ilde iri ortak teşkilatı var. Onlarla bizim arsıulusal tecrübemiz birleşiyor. Sahaya indiğimizde dobra örnekler ortaya çıkıyor. Birleşmiş Milletler'in bu sene ki sloganı 'Kooperatiflerle hâlâ elleme ortak evren yaratabiliriz' oldu. Türkiye'de bu dayanışmayı projelerle desteklemeye mücahede ediyoruz. Doğal kaynakları ve dirim bilimsel çeşitliliği korumayı, besin güvenliğini, dünyada aç insanoğlunun kalmamasını sağlamayı amaçlıyoruz. 2030'da Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında kesinlikle ulaşmamız müstelzim ortak amaç de dünyada aç insanoğlunun kalmamasını sağlamaktır. Bunu fakat beraberce imal ederek yapabiliriz. Türkiye o açıdan ak yazılı ortak ülke. Her branşında ayrı ortak bol bolamat var. Bitki, hayvan, tıbbi hoş kokulu bitkiler, tabii kaynaklarla ayrı birer bol bolamat barındırıyor."
"300 hanıma ayrımlı bölgelerde terbiye verdik"
FAO'nun Van Proje Koordinatörü Bünyamin Hakan da hanımlara nice bölgede terbiye vererek üretimde yalan sahibi olmalarını sağlamaya çalıştıklarını anlatım etti.
Van'ın FAO'nun yürüttüğü planlara 2020 senesinde karışma bulunduğunu özetleyen Hakan, "Mesleki Eğitimler, Uygulamalı Çiftçi Okulları, Tarımsal Becerilerinin Geliştirilmesi Programı ve iş ihya kapsamında kooperatiflerin kurulması sahalarında 2020'den beri 300 hanıma ayrımlı bölgelerde terbiye verdik. Desteklerimiz bitmeme ediyor. Kadınlarımız mamüllerin hasadını yapıyor. Verdiğiniz eğitimlerin ve desteklerin meyvesini alıyoruz. Kadınların hâlâ aşırı üretime karışma olmasını heveslendirme etmeye çalışıyoruz. Kadınlar kurduğumuz kooperatifte ürünlerini sayısal ortak ortam üstünden hâlâ şen marketing olanağına kavuştu." dedi.
