Necati Emir Demiralp yazdı...
Ekonomik birimde Yıldız Savaşları yaşanıyor. Uzayın para birimi konusunda yeni fikirler gelmeye devam ediyor...
Yıllar 2013 yılını gösterirken uzayın para birimi konusunda ilk atılım Paypal tarafından "Paypal Galactic" adı altında yapılmıştı. Nakit para transferini uzayda gerçekleştirebilme olanağı sunan Galactic, başta Paypal ve SETI Enstitüsü olmak üzere iki Amerikalı kurum tarafından gerçekleştirildi.
Her ne kadar "para birimi" anlamında geliştirileceği ve fikirlerle pekiştirileceği söylenilse de Ebay'in sahip olduğu Paypal'ın kullandığı para birimini tahmin etmek çok da zor değil.
2013 yılına bir kez daha dönecek olursak eğer 1 Ocak 2013 tarihinde Bitcoin adlı kripto para biriminin 13,56 dolar ile yıla başladığını ve 31 Aralık 2013 tarihinde yılı 731 dolar ile kapattığını görmekteyiz. Henüz o yıllarda nakit paranın çok da önüne geçebileceği düşünülmeyen ve günümüzdeki kadar pahalı veya popüler olmayan kripto para birimi konu uzaya geldiğinde düşünülmüyordu.
5 Aralık 2013 yılında Çin Halk Bankası, Çin finans kuruluşlarının Bitcoin kullanmasını yasaklamıştı. Bu da aslında Paypal'ın uzayda nakit kullanımı açısından büyük bir fırsat demekti.
Kripto Yükseliyor
2013 yılından bu yana 1 Bitcoin 731 dolardan, on binlerce dolara yükselmeyi başardı ve kripto paraların en büyüğü haline geldi. Bunun haricinde sadece büyük işletmeler değil, küçük kurum ve şirketlerde de kripto para ile ödeme yöntemleri çıkmaya başladı ve sonuç olarak kripto para
ciddi bir piyasa haline gelerek yükselmeye devam etti ve devam ediyor.
Para birimi konusunda atılımlar ciddi şekilde başlıyor... Ağustos 2017'de Blockstream adlı şirket Bitcoin servisleri için uzaya ilk uydusunu fırlatmıştı.
Yıllar 2021'i gösterdiğinde ise yine Blockstream'in birden fazla Bitcoin nodu bulunmakta. BitMEX, bitcoinin uzaya gitmesi konusunda kararlı olduklarını açıkladıklarından hemen sonra ise SpaceX'in CEO'su Elon Musk uzaya Dogecoin'i göndereceklerini ve Doge'un bir ilk olacağını söyledi.
BitMEX ise "Köpekli paraya karşı değiliz, yalnızca oraya ilk önce Bitcoin'i götürmenin doğru olacağını düşündük" diyerek bir açıklama paylaştı. Bunun üzerine Elon Musk "yeni bir uzay yarışı başladı!" diyerek yanıt verdi.
Hemen bunun üzerine, 10 gün sonra Bitcoin ve Etherium kripto para birimleri uzaya yeni nodlar çıkaracağını ve bu projeyi SpaceX ile gerçekleştireceklerini belirttiler. Bu Bitcoin için bir fazlası iken Etherium'un ilk node projesi oldu.
Tekel Birimler
Her ne kadar bazı düzenlemelerle farklı ülkeler kripto paraları kontrol altına almaya çalışsa da birçok anlamda çok da mümkün olmayan bir yasaklama çalışması yürütüldü. Birimlere ve şirketlere genel anlamda baktığımızda uzayın para birimiyle ilgili bir Amerikan tekelinin olduğu görülmekte. Bunun birçok sebebi olmakla beraber bunun devlet kurumlarınca değil özel şirketlerin de dahil olmasıyla beraber daha da garip sayılabilecek tartışmalar ortaya çıktı.
Uzayın para birimi nakit veya kripto para ayrımına rağmen bir tek konuda ortak nokta sağladı. Uzun sayılabilecek zamandır uzay konusunda büyük atılımlar sergileyen birçok araştırmada öncü gelen Amerika para birimi konusunda da bir ilk olma yolunda ilerliyor.
Bunun haricinde bunun devletler arası bir yarış değil, şirketler arası bir piyasa rekabeti olması işi daha da ilginç kılıyor. Bu konuda hedefleri olan farklı ülkelere nazaran daha baskın olan Amerikan şirketleri kendini para birimi konusunda kamuoyuna kabul ettirme çabası içerisine giriyor.
Uzayın para birimiyle alakalı yine önemli şeylerden biri her ne kadar Paypal misyon anlamında nakit gönderimini sağlamaya çalışsa da uzayda paranın "nakit" olarak kullanılmayacağı konusunda hem fikir. Kendi birimini yaratabilme çalışmalarının hala içerisinde olması bu konuda hala ne kadar istekli olduklarını göstermekte. En nihayetinde bir Ebay alt şirketi olan Paypal'ın da Blue Origin gibi ortak yöneticiye sahip olduğu bir uzay şirketi olduğunu unutmamak ve şanslarını bu konuda küçümsememek gerekir.
