Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, öğretim üyesi ve faziletkâr lisans öğrencisiyle geliştirdikleri yazılımla peyk verilerini kullanarak nitrojen dioksitin (NO2) mekân kirliliğine tesirini belirleme ediyor.
Kutoğlu, Doç. Dr. Aliihsan Şekertekin ve faziletkâr lisans talebesi Fatemeh Ghasempour ile geliştirdikleri yazılımla türlü peyk verilerini kullanarak kömür, yağ ve doğal kavara üzere müstehase yakıtların yanmasıyla ortaya çıkan nitrojen dioksitin atmosferde mevcut seviyesini inceledi.
Yazılım sebebiyle Türkiye'nin 2018'den itibaren günce ve maaş nitrojen dioksit seviyeleri görüntülenen çalışmada, mekân kirliliğinin dip yaşandığı şehirler ortada İstanbul, Ankara ve İzmir'in bulunduğu belirleme edildi.
Kutoğlu, gazetecilere, hayattaki etraflı organizmaların ve etraflı materyallerin ışığın ayrımlı dalavere boyunu yansıttığını, gözün görebildiği sınırın sonuç aşama önemsiz ortak bandı algılayabildiğini belirtti.
Işığın aşırı şimdi açık ortak dalavere boyunun bahis konusu bulunduğunu ve bu dalavere boylarını algılayabilmek düşüncesince hiperspektral denilen kameralar geliştirildiğini özetleyen Kutoğlu, "Bu kameralar göremediğimiz ışığın renklerini de algılayabilecek durumda. Bunlar evren üstünde dayanıklı aşırı mevzuya müteveccih kullanılmaktadır ve daim dünyanın çevresinde dönüp günlük, 15 günce yahut maaş periyotta dünyayı daim tarayarak görüntüsünü alıyorlar." dedi.
"Kirleticilerin azaltılması gerekiyor"
Kutoğlu, sonuç devirde ülke değişikliğinin ülke kirliliğine etkisine ayraç ederek, laflarını şu şekilde sürdürdü:
"İklim değişikliğini, toptan ısınmayı azaltabilmek düşüncesince bu kirleticilerin azaltılması gerekiyor. Dolayısıyla bunun azalıp azalmadığını anlayabilmek düşüncesince de strateji edilmesi gerekiyor. Buna müteveccih arkadaşlarımızla düzentileme yaptık. Bir yazılım geliştirelim istedik. Azot dioksit, karbon muhtevalı materyallerin yakıtların yakılması kararı ortaya çıkan dokuncalı gazlardan biri. Bunu ortak peyk sensörüyle eğlenmek mümkün. Mavi banda yaklaşan onomatope veriyor, zımnında bu ayrımlı suç duyurusu ayrıcalığı hasebiyle görüntüde fark edebilip algoritmalarını çözebiliyoruz."
Bu yazılımla Türkiye üstünde nitrojen dioksit miktarının maaş ve günce namına değişimlerini görebiliyoruz. Olan sahneler yardımı ile günce değişiklikleri de görebiliyoruz. Onların ortalamasını alarak Türkiye üstündeki maaş nitrojen dioksit miktarını da görüyoruz. Azot dioksit miktarı bize, ne alanda ne genişliğinde aşırı karbon emisyonu olmuş, ne genişliğinde aşırı karbon muhtevalı kirletici havaya serpilmiş onu gösteriyor."
Kutoğlu, tespitlerine müteveccih şu detayları verdi:
"Özellikle pandemi hasebiyle kapanmanın olduğu, ulaşımın yasaklandığı zamanlarda bu kirletici sonuç aşama azalmış lakin açılmayla beraberce muvasala başıboş duruma ulaşınca baştan pislik miktarının arttığını gördük. Ulaşım bunda aşırı bulaşık yapıyor. Yakın gelecekte dünyada bulunduğu üzere ilkin mazotlu araçlardan elektrikli araçlara dönmemiz, yurdumuzdaki bu pislik düzeyinin azalmasına ulama verecektir. Yaptığımız düzentileme bunu gösteriyor. Bazı alanlarda ilkin Marmara, İzmir, Ankara alanında muvasala kaynaklı bulunduğunu görüyoruz lakin birtakımı alanlarda popülasyon yoğunluğu düşüt bulunmasına karşın oralarda da devir kurnaz bu kirleticinin yükseldiğini görüyoruz. Bu da ayrımlı uran tesislerinden kaynaklanabilir."
Kirliliğin İstanbul çevresinin yanı esna Kocaeli ve Bursa bölgelerinde, Ankara ve İzmir alanında kesafet oluşturduğunu aktaran Kutoğlu, bunların yanı esna güneyde Mersin, Adana ve Gaziantep alanında kesafet bulunduğunu bildirdi.
Kutoğlu, "Burada şurası da göstermek lazım; güneydeki kirlenme ulaşımın yanı esna zirai faaliyetlerden de kaynaklanabilir zira ekin yakma vakasında da bu pislik ortaya çıkıyor. Yine hata gübrelemede de nitrojen dioksit ortaya çıkıyor. Bu bölgedeki yoğunluğun ortak hacim da bu zirai faaliyetlerden kaynaklanabileceğini düşünüyoruz." ifadelerini kullandı. 
