Ankara
Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nden (ODTÜ) araştırmacılar, öğrencilerin ortak avatarla temessül edilmiş olduğu ve üç buutlu "metaverse" dünyasında, derslerin fiziki gerçekliğe en andıran ortamda yapılabildiği "sanal okul" projesini geliştirdi.
ODTÜ Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğba Tokel, Facebook, Microsoft, Roblox ve Epic kabilinden kuruluşların milyarlarca dolarlık envestisman planıyla gündeme mevrut "metaverse" konsepti ve ODTÜ'de bu mevzuda planlı çalışmalara bağlı AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg'in firmanın ismini "Meta" kendisine değiştirdiğini hatırlatan Tokel, "Metaverse terimini üç buutlu ortak müstevi ve avatarlı temsiliyet kendisine tanımlayabiliriz. Gerçek yaşamın elektronik beyin ekranında yahut mevhum hakikat gözlükleriyle simüle edilmiş ıssız kendisine da tanım edebiliriz. Bu ortamda, şahıslar menfaatlerini üç buutlu karakterleri, doğrusu avatarlarıyla temessül etmekteler ve ortamdaki öbür avatarlarla etkileşimde bulunuyorlar." bilgilerini verdi.
Günümüz teknolojileri sebebiyle internetteki dü boyutlu aralık yüzlerin bundan böyle üç boyuta kaymaya başladığını aktaran Tokel, bu dünkü teknolojilerde "internet" hesabına "immernet" teriminin geçmeye başladığını tabir etti.
"ODTÜ düşüncesince metaverse dünkü ortak deyim değil." diyen Tokel, bu konudaki çalışmalara 2010'da ODTÜ'nün üç buutlu mevhum kampüsünü kurarak başladıklarını ve yeğleme meydana getirecek öğrencilerin kampüse gelmeden bilim alabilecekleri ortak altyapıyı tekvin hazırlıklarının sürdüğünü söyledi.
Klinikler üç buutlu ortamlara taşınacak
Sanal kampüsün arkası esna içtimai fobisi olanları, mevhum hakikat içre korkularıyla yüzleştirerek otama edebilen "sanal terapi" teknolojisini geliştirdiklerini dile getiren Tokel, "Sanal klinik üzerinde çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Bu uygulayım bilimi ile psikologlarla görüşmeler bundan böyle Kovid-19 salgını ile bu arada küsurat devre içi ortamlar hesabına üç buutlu ortamlarda gerçekleşebilecek. Bu ortamlarda şahıslar menfaatlerini aşırı hâlâ şen hissediyor ve aşırı hâlâ şen tabir edebiliyor." sanarak konuştu.
"Bu teknolojiyi hedef değil, taşıt kendisine kullanmayı hedefliyoruz"
Tuğba Tokel, efdal lisans ve doktora öğrencileri ile başta yetişek dalında da "metaverse" üzerinde sert aşırı düzentileme yürüttüklerini anlattı. Bunlardan birinin üç buutlu mevhum ortamlarda ecnebi anahtar eğitimi bulunduğunu tabir fail Tokel, "Eğitim dalında bu teknolojiyi hedef değil, taşıt kendisine kullanmayı ve yetişek ortamlarını üç buutlu tasvir dair akla yatkın kip icraat ihya amacındayız." sanarak konuştu.
Kovid-19 salgınıyla "sanal okul" projesi üzerinde koyu icraat yürüttüklerini tabir fail Tokel, içtimai ve fiziki açıklık ile beraberce esasta hissî kendisine kâffesi kişilerin birbirlerinden aşırı uzaklaştığını belirtti. Özellikle çocukların, ekol ortamından uzaklaşması ve elden görüntülük başlangıcında tahsile bitmeme etmesinin zorluğuna dikkati çekici Tokel, şu biçimde konuştu:
"Bu teknolojiyle açıktan öğrenme süreçlerinde, öğrencilerin beniz yüze olmasa caba dostlarıyla bu arada mevhum ekol ortamına girebilmesine olanak sağlanıyor. Klasik dü boyutlu devre içi ortamlarda öğrenciler, elden ortak ışık ve kullanıcı adı, edilgen fiil biçimde dersi dinliyorlar, ayrıca arzu edenler kameralarını caba kapatıyorlar. Aslında ortamda bulunmuyorlar, elden duyuyorlar. İki boyutlu mevhum dünyada, olayların ve sınıfların içerisine girilemiyor ve dışardalık hissi aşırı yaşanıyor.
Sanal ekol kabilinden üç buutlu metaverse içre ise öğrencilerin hem kendilerinin hem derslik dostlarının ve hem öğretmenlerinin avatarı var. Biz metaverse ortamlarında bu bulunuşluk hissine odaklanıyoruz. Nasıl esas dünyada olduğumuzu hissediyor ve öbür kişilerle etkileşim halindeysek, metaverse içre da fiziki gerçekçiliğe en andıran müstevi sağlanabiliyor."
Bu pratikte ehemmiyet verdikleri ikinci ehemmiyetli konunun, "sosyal bulunuşluk" bulunduğunu aktaran Doç. Dr. Tokel, öğrencilerin, üç buutlu derslik içre dostlarıyla ve öğretmenleriyle "sosyal bulunuşluk" hissini yaşadıklarını kaydetti.
Tuğba Tokel, şu biçimde bitmeme etti:
"Üçüncüsü ve ihtimal en önemlisi ise öğrencinin kendisinin içtimai bulunuşluk hissi yaşamasının indinde öbür dostlarının da kendini ayırt ettiğinin farkında olması, doğrusu beraberce bulunuşluk. Metaverse teriminin temelinde bulunuşluk yatıyor. Bu ortamda motivasyonu enikonu efdal tutulabiliyor. Öğrenciler, metaverse içre kameralarıyla değil, avatarlarıyla üç buutlu sınıflara giriyorlar. Sunum gerçekleştirmek istediğinde aynen esas ortamdaki kabilinden sunumunu yaparak, öbür dostlarıyla etkileşime giriyor. Metaverse ortamda meydana getirilen ortak ders, esas dünyadaki etkileşimin ortak benzeri. Sanal okullarda, öğüt sonrası içtimai etkileşimler de yapılabiliyor. Bu projeyle bilimsel nitelikli kazanımların yanı esna hâlâ içtimai ve hâlâ hissî etkileşimleri de desteklemeyi amaçladık."
ODTÜ Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğba Tokel, mevhum okullarda, beniz yüze yetişek sonrasında araştırma saatlerinin de yapılabileceğini belirterek, "Öğrenciler, öğüt sonrası eksiklerini bertaraf etmek düşüncesince öğretmenleriyle ortak araya gelebilirler. Belki üniversiteye tedarik seviyesindeki öğrenciler buna hâlâ aşırı gerekseme duyabilir." dedi.
Okula ahenk düşüncesince de mevhum okulların kullanılabileceğini tamlayan Tokel, "Öğrenciler, okula hâlâ başlamadan mevhum ortamda bu deneyimi yaşayabilir. Bu teknoloji, ayrımsız sürede oyunlaştırmayı da içerdiğinden, evlatları ürkütmeden okula alıştırmada kullanılabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Tokel, geliştirdikleri mevhum okulda, fiziki hakikat ve bulunuşluk hissinin hem mevhum gözlüklerle hem de masaüstü mevhum gerçeklikle sağlanabildiğini anlattı.
Metaverse, üç-beş sene sonradan yaşama girecek öngörüsü
Doç. Dr. Tuğba Tokel, üç buutlu mevhum okulların istikbaline bağlı istifham üzerine, "Metaverse teriminin aşırı konuşulmasıyla beraberce bu teknolojiler, her insanın aşırı merakını çekti ve hâlâ da çekecek kabilinden görünüyor. Bu bölgede aşırı tetkikat yapılacak, bu mevzuda sert aşırı Ar-Ge ve yatırımlar yapılıyor. Belki aşırı andıran gelecekte kâffesi öğrencilerin mevhum hakikat gözlüğü bulunduğunu öngöremeyiz. En azından masaüstü mevhum hakikat ile başlayarak hâlâ sonradan donanımın da evlere gireceği ortak çağ ki ihtimal üç-beş sene sonradan gelebilecek. Bu aşırı ağır değil, elbette kâffesi evlerde göstergeç mevcut bu uygulayım bilimi de ortak biçimde yaşama girecek." sanarak konuştu.
Tokel, evren genelinde de deli dolu derslik ortamlarının bundan böyle üç buutlu metaverse ortamlarına akıllıcasına kaydığını laflarına ekledi.
