"Gök kubbenin altında dünkü nezdinde nesne yok."
Oldukça emektar nezdinde tarihte söylenmiş bu lafı elan ilkin duydunuz mu? Bir düşünelim…
Elinizde kullanmış olduğunuz telefon, bindiğiniz otomobil, yazdığınız çeşit kabil halis muhlis nesnelerin bütünü gerçekte nezdinde öncekinin farklılaşmış halidir. Arda, az buçuk elan açar mısın? Dediğinizi hassas gibiyim. Örneğin, Ford T – Model otomobilin önceki üretimi 1908 yılına dayanır ki bu beniz yıldan nezdinde tomar nezdinde devir dilimine karşılama etmektedir. Bu vasıtaya baktığınız devir bu günlerde beğenilen araçlardan katı de değişik olmadığını göreceksiniz. Olur mu anca şey? "Şimdiki araçlarda namevcut nanay T – Model'de ne var?" kabul edebilirsiniz ve haklısınız da. Ben, şişman resme bakmanızı istiyorum.
Ford T – Model dediğiniz anahtar dört tekeri, direksiyonu ve katı de çelimli sıfır nezdinde motora sahip. Şimdiki vasıtaların da dört tekeri, direksiyonu mevcut ve beniz sene sonradan katı de çelimli sayılmayacak motorlara sahipler. Elbette ki aktüel vasıtalar teknolojik yerine elan yüksek güçlükle unutmamalıyız ki çevremizde gördüğümüz, işittiğimiz, hissettiğimiz gelişigüzel nesne elan ilkin de vardı. Daha sonradan da olacak ve çabucak esasen az buçuk farklılaşarak insanlığın hizmetine sunulacak.
Peki bizleri Kızıl'da neler bekliyor?
EVLER KUBBE OLACAK
Kızıl'daki yerleşme alanlarımız düşüncesince gine gene deneyim galat dolayısıyla gitmeyeceğiz zira doğrusu düz yazı etmenin tecrübesine yüzyıllardır sahibiz. Sadece, Dünya'mızdan elan değişik olacak biçimde elan kümbet mimarisine ehil evleri yeğleme edeceğiz. Neden kümbet mimarisi? Çünkü, Kızıl ince çekişmeli nezdinde gezegen. Fırtınanın akışından minimum etkilenecek, minimalist kubbeler ince fonksiyonel olacaktır. Kızıl, antipatik nezdinde planet bulunduğu düşüncesince içre yaşayacağımız kümbet mimarisine ehil evlerin belkili bulunduğu genişliğinde baş döndürücü nezdinde tomar gün alması gerekmektedir. Kızıl'da şita ayının, Dünya'da yaşanmış bulunan şita ayına kıyasla dü elan levent boylu sürdüğünü düşünürsek gün ışınlarının ne aşama altın bulunduğu gözler önüne serilmektedir.
Ek olarak, kümbet mimarisine ehil evler; teraslama yöntemi ile düz yazı edilmelidir. Bu, hem şems banyosu süresini uzatacak, hem fiziki bina stoğunu artıracak bununla müşterek gezegene kişilerin taşınmasıyla ortaya çıkma hane sorununu da ortadan kaldıracaktır.
Elon Musk'ın hayalindeki Mars şehri. (Görsel: SpaceX)
Son cümlemde güldüğünüze eminim. Yahu, elan dur. Daha robotlar dünkü gidiyor! Diyorsunuz. Size doğruluk veriyorum. Ancak ihmal etmeyin ki İkinci Dünya Savaşı'nda kullanımına başlanan roketler ile bugün gök araçları muhtelif gezegenlere taşınabiliyor. Wright Kardeşler'in önceki uçuşundan yirmi sene sonradan Türk Hava Kurumu'nun kurulduğunu düşündüğümüzde geleceğin ne aşama aceleci geldiğinin bilincinde olmamız gerekiyor.
ULAŞIM
Günlük yaşamımızın eğer olmazsa olmazlarından biri de ulaşımdır. Bütün yöntemler olmaksızın (hava, deniz, kara, demir) yolculuk ettiğinizi düşünebilir misiniz? Hiç zannetmiyorum. Ancak Kızıl'a yerleşme sırasında bu çeşit sorunlar ortaya çıkacaktır.
Karayolu ile neşet etmek istiyorum. Bütün karayolları yeraltından geçmelidir. Evet hata duymadınız. İstisnasız halis muhlis karayolları. Neden mi? Öncelikli yerine arazi dibine yapılacak bulunan karayolu, planet üstünde canlı canlılara hürriyet tanıyacaktır. İstanbul'da yaşayanlar ne buyurmak istediğimi baş döndürücü elan elleme anlayabilirler. Her arazi anahtar mahmul ve bu seçme kentin tadını ne efsus ki çıkaramıyoruz. Bir yerden nezdinde yere gidebilmeniz düşüncesince sabahleyin er saatlerde yahut geceleyin ezanı geç saatlerde trafiğe çıkmanız gerekmektedir. İnsan özgürlüğünü bu aşama kısıtlayan bambaşka nezdinde nesne varmı bilmiyorum. Ancak karayollarını arazi dibine alsak ahacık o devir kentler ve devletler elan baş döndürücü yaşanabilir duruma gelebilir. Karbon emisyonu da cabası.
Mars'ta genel ağ olacak mı? Büyük soru...
Karayollarının arazi dibine alınmasıyla beraberce kere şeritleri de düzenlenebilir. İkiye ayrılmış nezdinde otoyoldan bahsetmiyorum. En az on şeridin olabileceği devasa yollar, bu alternatifleri daim denetleyen çalışanlar, kameralar, vasıtalar ve iklim kabul etmek düşüncesince zemine çıkacağınız tatil istasyonlarının bulunması muvasala açısından ehemmiyetli olacaktır. Kızıl'a yerleşildiği devir anlaşılan dostça yanmalı vasıtalar (otomobil, otobüs vb) kullanılmayacaktır. Dolayısıyla ulaşımın arazi dibine alınmasıyla beraberce doğal kavara salınımı da olmayacaktır. Bu da gezegenin ve canlıların sağlığı açısından ehemmiyet bildirme etmektedir. Yer dibine tahsil edilen yöntemler ile sürüş güvenliği de artacaktır. Yağmur, kar kabil tabiat vakalarını arazi altında yaşamayacağız. Özellikle Kızıl'da daim kum fırtınalarının bulunduğunu düşünürsek; arazi dibine tahsil edilen karayolu ulaşımı gezegende hayatımızı bitmeme ettirebilmemiz düşüncesince yarayışlı nezdinde intihap olacaktır.
Demiryolu ve şişman muvasala da arazi dibine alınmalı ve istasyonlar yerleşme alanlarının altında olmalıdır. Durakta indikten sonradan revan limonluk yahut asansör ile zemine çıkıp evinize gidebilmelisiniz.
Ek olarak, binek makine ile anayolu kullandıktan sonradan evinizin sokağına ulaştınız ve aracınızı dört dörtlük binanızın altında mevcut otoparka otopark ettiniz. Asansör ile evinize çıktınız ve yaşadığınız şehre evinizden baktınız. Hiç otomobilin olmaması ne genişliğinde dobra evet değil mi? Yemyeşil ağaçların olduğu, kişilerin spor yaptığı, evlatların oynadığı, kavga ve kaynak kirliğinden ırak nezdinde yerleşme sahasında yaşamı sürdürmenin afiyet ve dirlik açısından getirmiş bulunduğu imkanları cezaevi uğrunda bulundurduğunuzda; üstünde yaşadığımız gezegende ulaşımın arazi dibine alınmasını siz de isteyeceksiniz.
Dünya'dan ayrılan nezdinde roketin doğrudan Kızıl'a kavuşması belkili müdür? Evet mümkündür. Ancak, Kızıl Gezegen'e muvasala dair ise benim düşüncem uydumuz Ay'ın nezdinde istasyon yerine kullanılmasını sağlamak. Neden mi? Çünkü Ay'a kurulacak istasyon ile Kızıl'a daim füze gönderilebilir ve mahrukat bitirme tesisleri, gök gözlemevleri kurulabilir. Evet, Kızıl'da dirim ihdas etmek isteniyor fakat Ay'ın atlanmaması gerekir. Ay ile ilişik efkâr nezdinde bambaşka makalenin konusu olabilir.
Mars...
Havayoluna doğacak olursak doğrusu bildiğiniz havayolu ulaşımı Kızıl'da da bitmeme edecektir. Elbette ki hayır! Tamamen ayrımsız olmasını bekleyemezseniz. Kızıl'da daim fırtınalar olmakta ve bu fırtınalar pervaz performansını baş döndürücü ağır biçimde etkilemektedir. Ayrıca Kızıl'daki sayı farkı doğal kavara yuvarı basıncı Dünya'daki doğal kavara yuvarı basıncının 0.6'sına karşılama etmektedir. Biraz beceri ayrıntı vermem gerekirse, Dünya'da 1 ölçün doğal kavara yuvarı 101,325 kilopaskaldır. Kızıl'da 0.6 kPa değerindedir. Dünya'da sayı farkı otuz iptidai kilometre yükseklikte yaşadığınızı hülya edin. Otuz iptidai kilometrelik nezdinde yükseklikteki doğal kavara yuvarı basıncı, Kızıl'daki sayı farkı satıh doğal kavara yuvarı basıncına eşittir. Bu değerler ile nezdinde geçici uçağı Kızıl Gezegen'in yüzeyinden kalkış yapabilir mi bilmem ve öngörüde de bulunamıyorum. Roketler, Kızıl Gezegen üstünde pervaz yapabilir fakat tepkili uçak motora ehil iklim araçlarının akıbeti dair açık nezdinde nesne söyleyemeyeceğim.
Yarın... Kızıl'da haberleşme elbette olacak? İş imkanları neler?
