Hakkari
Hakkari'de, hikmet öğretmeni ile dü öğrencisi, küresel ısınma dolayısıyla şehirde daim eriyen buzullara dikkati tefriş kılmak amacıyla "dağ danteli" projesini hazırladı.
Hakkari Fen Lisesinde işyar Sibel Özdemir ile 10. derslik öğrencileri Dilan Engin ve Botan Özdil, Cilo Dağları'ndaki Türkiye'nin en şişman koyak buzulu dair farkındalık kurmak istedi.
Bu amaçla, değişik devletlerde spesifik kumaşlarla buzulları ısıdam açıktan arkalamak amacıyla geçerli yöntemlerden esinlenen Özdemir ve öğrencileri, "dağ danteli" projesini hazırladı. Temin ettikleri değişik özellikteki 15 kumaşı hem okulun laboratuvarında aynı zamanda aut ortamdaki muhtemelen sıcaklıklarda buz kalıpları üstünde deneyen Özdemir ve öğrenciler, alüminize cıncık elyaf kumaşıyla sarılan buzun elan az ve geç eridiğini gözlemledi.
Öğrenciler, "çevre dostu" bulunduğu tamlanan kumaşı kullanarak hazırladıkları plan ile 14-17 Mart'ta Van'da düzenlenecek TÜBİTAK 53. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Bölge Yarışması'na katılmaya hak kazandı.
"Projemiz hedefine ulaşırsa Cilo Dağları'nda deneyebiliriz"
Özdemir, AA muhabirine, geçmiş atandığı toprak bulunan Hakkari'de buzulların çabucak eridiğini öğrenmesi dair öğrencilerle plan yapmaya değişmeyen verdiklerini söyledi.
Buzullardaki erime hızının elbette düşürüleceğine müteveccih araştırı yaparken İtalya, İsviçre kadar devletlerde buzulların üstünün kumaşlarla örtüldüğünü gördüklerini özetleyen Özdemir, "Öğrencilerimle bu doğrultudan yola çıkarak ayrışık kumaşların araştırmasını yaptık. Bu kumaşlardan alüminize cıncık elyaf kumaşın buzları eritmediğini keşfettik. Alüminize, alüminyum folyo ile ciltli bulunduğu düşüncesince dair sakıt ışığı ve ısıyı yansıtıyor. Bu duyurma kararında sıcaklığın buza birlikte tomar bulaşık etmediğini anladık." dedi.
Kumaşın doğada çözülebildiğini, bunun da birlikte üstünlük bulunduğunu anlatım fail Özdemir, şu detayları verdi:
"Deneme dönemini evvela laboratuvar içinde yaptık. Buz kalıpları hazırlayıp kumaşlarla kapladık. Bir zaman süresince birlikte lambanın altında beklettik. Laboratuvar ortamındaki deneyde alüminize kumaşla kapladığımız kestirmece 500 mililitre buzun, 15 mililitre eridiğini ayırt ettik. Bunu görür görmez aut ortamda denemeye değişmeyen verdik. Dış ortamda 3 akşam 4 çağ denedik ve iklim sıcaklığı daim değişmesine karşın alüminize kumaşın buzları eritmediğini belirledik. Projemiz hedefine ulaşırsa Cilo Dağları'nda deneyebiliriz. Buzulların erime süresini göndermek istiyoruz."
"15 güpür denedik"
Öğrencilerden Botan Özdil ise buzulların erimesi dolayısıyla natürel dengenin bozulduğunu belirtti.
Gelişmiş devletlerde bu mevzuya bağlı çözümlerin geliştirildiğini özetleyen Özdil, "Ülkemizde de aşırı ehemmiyetli buzul sahaları var. Kısa vadede katılacağımız yarışmadan dobra birlikte etap kesbetmek istiyoruz. Uzun vadede de buzullardaki çabuk erimenin önüne geçmeyi amaçlıyoruz. Terzilerden, döşemecilerden kumaşlar topladık. Yaklaşık 15 güpür denedik. Projemizde gitmek neredeyse 8 güpür seçtik. Bu kumaşlardan üç tanesi istediğimiz biçimde son verdi. Bizi en aşırı kıvançlı fail kumaş, alüminize cıncık elyaf kumaştı. Projeyi bununla devam kılmak istiyoruz. Desteklerinden çevre İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve meslek idaremize teşekkürname ederim." niteleyerek konuştu.
Dilan Engin de düzentileme kapsamında değişik kumaşlar kullandıktan sonraları plan düşüncesince formül belirlediklerini anlatarak, "Alüminyumun duyurma niteliği bulunduğu düşüncesince bu kumaşı araştırdık ve bu kumaşın gayrı kumaşlara kıyasla buzu elan az erittiğini gözlemledik. Çevre dostu projemizle aldatıcı olacağımızı düşünüyorum. Bizim okulda değişik mevzularda da nice plan elan hazırlanıyor." ifadelerini kullandı.
