Eski kaynaklara göre dolunaya verilen isimler tüm ay boyunca gözlenen mevsimsel olaylara dayanır, ancak Hasat Dolunayı biraz farklı.
"Hasat Dolunayı" ismi sonbahar ekinoksuna en yakın dolunaya verilir. Bu dolunayın diğerlerinden farkı her gün, gün batımı saatlerinde birkaç gün üst üste çiftçilere ekstra ışık sağlayıp işlerini bitirmelerine yardımcı olur ve bu ekstra akşam çalışma saati sayesinde sonbaharın getirdiği serin akşamların ürünlerini mahvetmesine engel olur.
Bu yıl "Hasat Dolunayı" 20 Eylül'ü 21 Eylül'e bağlayan gece. Ekinoks Eylül 23 civarında oluştuğundan bu yıl Eylül dolunayı Mısır Dolunayı değil Hasat Dolunayı adını alıyor.
Mısır Dolunayı ismi de adı üstünde mısırların artık toplanmaya hazır olduğu günlere girdiğimiz bu günlerde görülecek dolunayın müjdecisi. Amerika'nın eski kabileleri (Batı Abinake ve Dakota) Ağustos ve Eylül aylarında yetiştirdikleri mısırlardan etkilenerek bu aylardaki iki dolunaya Mısır Yapan Dolunay ve Mısır Hasat Dolunayı isimlerini yakıştırmışlar.
Elbette Dünya'nın farklı kesimlerinde farklı tecrübeler edinen insanlar yaşadıkları olaylara göre başka isimler de bulmuşlar.
Özellikle yaz ayına veda ve sonbahara merhaba dediğimiz bu günlerde bu geçişle bağlantılı isimler de şöyle;
Sonbahar Dolunayı
Düşen Yapraklar Dolunayı
Kahverengi Yaprak Ayı
Sarı Yaprak Ayı…
Bazı kabileler hayvan davranışlarını da unutmamış;
DOLUNAY NEDEN BAZEN GÜNDÜZ OLUR?
Hayvan yavrularının sütten kesildiği ya da geyik türlerinin çiftleştiği bu döneme Çocuk Ayı, Çiftleşme Ayı ve Eş Ayı isimlerini yakıştıranlar da olmuş.
Hazır Ay demişken, hiç merak ettiniz mi gecelerimizi aydınlatan Ay'ı neden bazen gün ortasında görürüz?
Neden bazı kaynaklar, Dolunay saatlerini gün ortasında bir saatle duyurur? Bu nasıl olur?
Evet bazen Ay gün içinde bile görülebilir. Hele Dolunay'ın gün içinde oluşumu daha da tuhaf gelebilir. Bunun çok basit bir şekilde açıklamaya çalışalım. Dolunay saati derken, Güneş ve Ay'ın Dünya'nın farklı yanlarında aynı hizada oldukları andan bahsediyoruz.
SYZYGY NEDİR?
Bu an Güneş-Dünya-Ay sisteminin 'syzygy' olarak bilinir ve oluşumunun saati gece veya gündüze denk gelebilir, hiç farketmez. Evet, syzygy… Astronomide, bir syzygy, yerçekimi sistemindeki üç veya daha fazla gök cisiminin kabaca düz bir çizgisidir.
"Si-zi-ci" diye okunuyor.
Dolunay bu andan bir gece önce veya bir gece sonra da gerçek oluşum anındaki kadar mükemmel ve parlak görülebilir ve yine bu akşamlardan birine Dolunay akşamı olarak değinilir.
