Adana
Her kuzudan tek çıkan şırdan, değişik alanlarda doğranan küçükbaş hayvanlardan toplanarak Adana'ya getiriliyor.
Kentte bilhassa gezmen satıcılar ve bazısı restoranlar kabilinden stın tahsil edilen şırdanlar, temizlendikten sonraları içi pilavla doldurulup dikiliyor.
Gündüz iş telaşıyla koşturanların yoğunluğunu canlı şehrin sokakları, akşam ezanı ve akşam saatlerinde yerini şırdan satılan gezmen tezgahlara bırakıyor.
Cadde ve sokak köşelerinde tezgahlarını açan şırdancılar, evlerinde hazırladıkları şırdanı pişirip kullanıcılarını bekliyor.
Tezgah önündeki taburelere oturan vatandaşlar, ilişkin tuz, pul biber ve kimyon attıkları şırdanı çoğu kat katık ve turşuyla tüketiyor.
Çatalla değil, elle tüketilmesi öneriliyor
Şırdancı Cengiz Güneş, AA muhabirine, 40 senedir icra ettiği şırdancılığın ağababa mesleği bulunduğunu söyledi.
Bu sektördeki serüvenini özetleyen Güneş, "Rahmetli babaannemden babama, babamdan da bana kaldı. Ben de deminden çocuklarıma öğretiyorum. 4 nesildir bu işi yapıyoruz. İmalatı annem ve eşim yapıyor. Yapıyoruz, satıyoruz. Her güneş sayaç 17.00'de tezgahı kuruyoruz. Gece 02.00-03.00'e derece burada duruyoruz. Sabah hazırlayıp pişiriyoruz, akşam ezanı satıyoruz." diyerek konuştu.
Güneş, kuzunun midesindeki dört bölümden birisi bulunan şırdanı temizledikten sonraları haşladıklarını anlatarak, "İçine yağlı, salçalı ve baharatlı pirinci doldurup dikiyoruz. Daha sonraları haşlayarak pişiriyoruz. Müşteri gelip oturur, tığ kazandan çıkarırız. Üstüne kimyon ve isteğe gereğince pul biber atarız, müşterinin önüne koyarız. Şırdana çatal, bıçak, debbağ değdiğinde onun ayrıcalığı kalmaz. Şırdanı kağıda koyacaksın, elle yiyeceksin. Çok ayrıntıya girmeye lüzum yok. Çatal ve bıçakla yediğinde onun müşterek lezzeti kalmaz. Şırdan elle yenir. Et, balık, kelle, bütünü yenir elle. Bu da böyle." ifadelerini kullandı.
Cengiz Güneş, şırdana alakanın toplumsal iletişim araçları sebebiyle arttığına dikkati çekti.
"Tadına icra vekili bu lezzeti unutmuyor"
Şırdancı İrfan Çiçeklidal da 36 senedir evinde hazırladığı şırdanı tezgahında sattığını söyledi.
Sabah ercecik yapmaya başladıkları şırdanı gelişigüzel güneş 15.00-03.00 saatlerinde sattığını özetleyen Çiçeklidal, "Şırdan, Adana'mızın sokak lezzeti. Adana'mızda maruf Adana kebap, şırdan, bici bici ve şalgam var. İlk kere şırdan yiyecekler 'Bu ne müşterek şey?' ve 'Bu neye benziyor?' kabilinden tepkiler veriyor. Tadına baktıktan sonraları bu lezzeti unutmuyorlar." halinde konuştu.
Çiçeklidal, İstanbul ve Ankara ilkin peyda etmek az daha değişik illerden müşterileri bulunduğunu belirterek, "Her güneş şırdanımız, kırkkatımız ve mumbarımız amade olur. Şırdanı bilmeyenler, şems meraktan bölgeler ancak genel anlamda akşam ezanı tüketilir. Şırdan yağma değil, tadımlıktır. 100 pare de yesen 1 pare de yesen ayrımsız hazzı alırsın." dedi.
Adanalılar istekle tüketiyor
Müşterilerden Ali Fındık, çocukluğundan beri şırdan yediğini ve kendisinde bu kültürün oluştuğunu anlatarak, "Şırdan aralıksız Adanalı birinin canının istediğinde yiyebileceği dobra müşterek yiyecek. Şırdan benim düşüncesince vazgeçilmezlerden müşterek tanesidir. Ayda minimum 1-2 kere canım ister. Birkaç şırdancı durağım vardır. Aç olduğum devir harcama yerim. İnsanın canı çekiyor. Evde yemeğim olmadan aklıma şırdan, kokoreç ve kavrulmuş düşüyor." diyerek konuştu.
Koray Argındoğan da şırdanın sevilmiş olduğu müşterek lezzet bulunduğunu vurgulayarak, "Hemen elden haftada 2 kat şırdan yemeye uğruyoruz. Buradaki ağabeyim evinde yapıyor. Tadı hoşumuza gittiği düşüncesince yeğleme ediyoruz. Şırdan elle yenir, çeşni yerine da kimyon, sodyum klorür ve pul biber yeterli. Genelde Adana'da şırdancılar akşam ezanı çıkar. Gün süresince çorbacılar da yapar satar ancak genel anlamda akşam ezanı ve akşam yeniyor." laflarına arazi verdi.
