İstanbul
Dünyada pazar büyüklüğü 2 trilyon doları aşan sektörde, 451 borsada 16 binden ortak tomar kripto mülk cinsi prosedür görüyor. Kullanıcı sayısı açısından Avrupa'da birinci, evren genelinde de dördüncü tam arazi düzlük Türkiye'de kestirmece 14 milyon isim bu borsalarda prosedür yaptı.
Kripto mülk dolandırıcılığı güzeşte sene yüzdelik 81 artarak 7,7 bilyon dolara çıkarken, halı çekmenin cereyan etmek payı yüzdelik 77'ye denli yükseldi.
Global Bilişim Derneği (BİDER) Başkanı Şenol Vatansever, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, kripto mülk dair Türkiye'de ağırbaşlı pazar büyüklüğünün bahis konusu bulunduğunu söyledi.
Türk borsalarının günce prosedür hacimlerinin 1 bilyon dolar seviyesine denli çıkabildiğini tamlayan Vatansever, "Özellikle kripto mülk tarafı hem Türkiye bununla yanında dünyada ağırbaşlı açıdan dikkat çekmiş bulunduğu düşüncesince bura dolandırıcıların maksadı oluyor. Bunlardan en kalın bilinenlerinden birisi sonuç çağda gündeme mevrut 'rug pull' doğrusu halı çekme dolandırıcılığı. Kripto mülk geliştiricilerinin, alıcıları çekip paranın kıymetini yükselttikten sonradan alışveriş işlemlerini durdurarak elde ettikleri parayla kaçtığı, kripto parayı likitsiz bıraktığı dolandırıcılık yöntemine halı çekme deniyor." dedi.
Fenomen dizinin adıyla dolandırıldılar
Vatansever, en şişman halı çekme dolandırıcılıklarından birinin "Squid Games" adlı kripto parada yaşandığına değindi.
Güney Kore inşası dizinin isminin kullanıldığı projede tokenların eskiden gündüz 1 sentten prosedür görmeye başladığına, elden 72 sayaç içinde 4,42 dolara denli çıktığına dikkati çekici Vatansever, "Ardından 1 Kasım Pazartesi haset 3,5 sayaç içinde 38 dolardan 2 bin 861 dolara denli yükseldi. Ancak bu süreçte yatırımcıların ne mülk çekebilmelerine ne de satmalarına müsaade verildi. Ardından 5 dakika içinde yüzdelik 99.99 düşüşle az daha sıfıra geldi. Yani en tepedeki seviyeden 100 bin dolar envestisman yapmış birisinin parası 1 doların dibine düştü." diyerek konuştu.
Anonim profillerle yada bu projeyle ilgilendiren kol üyelerinin güçlü bulunmadığı internet sayfaları üstünden bölüt açıkça satışlar yapıldığını ve buralarda aşırı ağırbaşlı mağduriyetlerin doğrusu halı çekme vakalarının yaşandığını özetleyen Vatansever, şöyleki bitmeme etti:
"Tabii burada sahası yönlendirenler ortada Twitter'da derin peyda etmek hemen hemen fenomenler var. Bunların takipçilerinin de beklentisi 'Ben 1 koyayım 50 alayım, 100 sert yapayım' biçiminde bulunduğu düşüncesince enine boyuna riskli planlara kâffesi varlığıyla envestisman yapıldığında ağırbaşlı açıdan başağrısı yaşanabiliyor. Tamamen gözden çıkarabileceğimiz ortak miktarla doğrusu kenarda duran paranızla envestisman yapabilirsiniz."
"Burada vatandaşların korunması önemli"
Vatansever, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kripto mülk yasa düzenlemesinin TBMM'ye istikbaline müteveccih açıklamasının arkası sıra bu piyasanın hareketlendiğini bildirdi.
Twitter'da 26 Aralık'ta açılan "Kripto yasa taslağını konuşuyoruz" adlı lakırtı odasında AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş'a mevzunun önemini aktardıklarını dile getiren Vatansever, "Bu elden bağış gayeli kovulmuş ortak aranjman değil. Burada vatandaşların korunması önemli. İşte Thodex olayı daha ilkin yaşanmıştı. Ondan sonradan da yaşanmış olan olaylar oldu. Bu yasa, vatandaşların dolandırılmaması, kripto mülk borsalarının düzenlenmesi, başka yandan da başta iktisadi açıdan Türkiye'ye toy fırsatların kapılarının açılmasını sağlayacaktır." ifadelerini kullandı.
Elitaş'ın mevzuyla ilgilendiren kesimleri TBMM'de de dinlediğini özetleyen Vatansever, "Böylece bu mevzuda ortak öncecilik başlatıldı. Girişimci İş Adamları Vakfı (GİV) ev sahipliğinde sektördeki paydaşlar ortak araya geldi. Sivil maşer kuruluşları ve kripto mülk borsası temsilcileri, fenomenler, az buçuk ilkin bahsettiğim çözümleri sağlayıcı şirketlerin temsilcileri, akademisyenler, hukukçularla 4 Ocak'ta Bahariye Mevlevihanesi'nde mevcut umumi merkezde bununla ilgilendiren adına ortak danışma toplantısı yapıldı" diyerek konuştu.
Thodex'in yatırımcı çekme politikası planlıydı
Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Av. Kürşat Ergün ise "İnsanların bu işin teknolojisini aşırı ortak tomar bilmeden, kimler çeşidinden bu hızla gelişen teknolojinin yönlendirildiğinin de bilincinde yapılmaksızın nice birikimini ayrıca bankadan itimat tefriş etmek aracılığıyla evini ve otomobilini kıymak kanalıyla bu mecralara yatırdığını, buradan aşırı aceleci ortak halde mülk iktisap arzusu taşıdığını görüyoruz." dedi.
Sanal mülk değerlerinin aceleci düşüşlerden kaynaklı kayıpların aşırı arttığına dikkati çekici Ergün, şöyleki bitmeme etti:
"Örneğin Thodex, o devre nedeni ile bakılınca Türkiye'nin en şişman eskiden 3 kripto mülk platformundan ortak tanesiydi ve kişilerin gözetiminde inanılır ortak yatak adına nitelendiriliyordu. Bu vakada başta makbuz çekmeden geçmiş sonuç hafta değerlendirildiğinde Ethereum tutarları açısından bakılınca ağırbaşlı ortak ucuzlama oldu. Yani alışılagelen meydan değerlerinin aşırı altında Ethereum satışı gerçekleşmişti. Bu ortak nevi müşteri, yatırımcı çekme politikasıydı ve burada da ağırbaşlı açıdan muvaffakiyet sağladılar. Özellikle sonuç hafta yatırımlarına bakılınca umumi envestisman dağılımından aşırı daha ortak tomar mülk girişinin bulunduğunu görüyoruz. O devre nedeni ile bu ortak nevi kaçışa hazırlıktı."
Ergün, evren ve Türkiye'de geliştiricileri aşırı adsız sansız birtakımı tokenlarda aceleci yükselişler yaşandığına ayraç etti.
Hızlı yükselişlerle bu arada belli başlı tasar dahilinde ortadan koruyucu planlar bulunduğunu aktaran Ergün, "İnsanlar ihtimal 1'e 50, 1'e 100 mantığıyla bu sistemlere karışma oluyorlar. Bu biçimde yarar elde edeceklerini düşünüyorlar." dedi.
Yasa ile değme elini kolunu sallayan platformları kuramayacak
Teknolojik platformların hususiyet denetimi altında olmasının mecburi bulunduğunu vurgulayan Ergün, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu yasada işin esası, Thodex hemen hemen hadisat yaşanmasın, bundan ahir süreçte bu platformların prosedür güvenliği sağlansın, kullanıcılar aşırı ferah ferah işlemlerini gerçekleştirebilsin düşüncesiyle ortak ayarlama ika zorunluluğuydu. Bakıldığı devir daha kanuncu aranjman devreye girmediği düşüncesince ortak taşıt isticar firması kurmak, ortak kripto mülk platformu kurmaktan türel ve prosedür yönünde aşırı daha zor. Halbuki bu platformlarda milyonlarca dolarlık işlemler yapılıyor. Banka hacimlerine yaklaşır biçimde prosedür hacimleri lakırtı konusu. Dolayısıyla bunların teftiş dibine alınmasıyla beraberce bundan sonradan değme elini kolunu sallayan, değme umumi ağ sitesi ika yeteneğine eş isim kalkıp bu platformları kuramayacak."
