Sakarya'nın Taraklı ilçesinde bin ortak emekle biraz usta çeşidinden imal edilen şimşir kaşık, bakteri üretmemenin yanı esna gıda kıymetini düşürmeme özellikleriyle biliniyor.
Zamanın flaş meslekleri ortada bulunan kaşık oymacılığı zamanımızda değişen teknolojinin gelişmesiyle kaybolmaya yüz tuttu. Coğrafi işarete erbap bulunan kaşığın üretimi ise ustaların orman işletmelerinden aldıkları şimşir ağaçlarını kalas durumuna getirilmesi neticesiyle üretiliyor.
Ağaçlar ıslatıldıktan sonraları taslama nacağı ile incelmemiş odunlara kaşık taslağı veriliyor. Daha hemen sonra kaşık keseri ile ‘iğnek' ismi maruz inceltme, oyma keseri ile ‘keselleme' ismi maruz oyma işlemlerinden güzeşte keresteler, ‘kaşık bıçağı' ismi maruz aparatla yontma yapılarak kaşık çeşidi veriliyor.
Çırak yetişmiyor
Taraklı ilçesine ilişkin Alballar Mahallesi'nde canlı ve kendini bu meslekte sonuç usta kendisine gören 74 yaşındaki kaşık ustası Sabri Özşahin'in el emeği ile ürettiği, kaşık, diren ve kepçe kabil mahsulat Türkiye'nin nice ilinin yanı esna ayrımlı devletlere gönderiliyor. Yetiştirecek şakirt bulunmadığını ve kaşıkları elle karşılayıcı ustanın biraz bulunduğunu tamlayan Özşahin, bu işle uğraşan her insanın makineyle istihsal yaptığını dile getirdi.
Ata mesleğini sürdürüyor
Kaşığın tarihinden ve değişen teknolojinin gelişmesiyle baş başa eskiden elde meydana getirilen kaşıkların makinelerde yapıldığını aktaran kaşık ustası Özşahin, “Biz bu işe başladığımız zamane köyümüzde mektep filan yoktu. Ben dedem ve babam ile çalıştım kaşık odası dediğimiz yerde. Bize en ferah iş bulunan zımpara işinden başlatırlardı henüz hemen sonra adım adım ilerleyerek bu işe başladık. Şuanda da 60 seneyi geçti bu meslekte. Çırak yetiştirme dair şuanda elde karşılayıcı bulunmayan denecek denli az ortak elin parmaklarını geçmez. Şimdi bundan sonraları ayrıntılar makinelerde yapıyor kaşıkları, kaşık mı? Kaşık lakin bizim yaptığımız kaşıkları makinelerde yapamazlar. Kaşığın zamanı ise aşırı eskilere dayanır. Dedemden ve babamdan önceki Hoca Ahmet Yesevi'nin kaşık ustalarının çırakları var. Hatta köyün ismini üstelik kendileri koymuşlar Kaşıkçı Şeyhler diyerek ve bizim köyümüze aşırı andıran kısaca 2 kilometre. Herkes kaşık yapar lakin bunlar ortak birbirinden farklıdır. Bir atasözümüz vardır, ‘Herkes kaşık yapar lakin sapını ortaya getiremez' diyerek bun manası ise rastgele ustanın kaşığı ile kemirmek yenmez” dedi.
“En güzel kaşık şimşir ve zeytin ağacından olur”
En güzel kaşığın zeytin ve şimşir ağacından yapıldığını dile getiren Özşahin, “Zeytin ağacı da doğadaki zeytin ağacı olacak tarladaki değil nedeni ise tarladaki zeytin ağacının geni değişiyor aşılandığı zaman. Atalarımız saraylara çalışmışlardır bu madde hesabına lokmalık kaşık diyerek vaktiyle henüz aşırı kemirmek yiyecek hesabına bulunan kaşıktı şuanda da satılıyor lakin kemirmek yiyecek ara bulucu kendisine değil. Zaten kemirmek yiyecek kaşığı üretimi bulunmayan denecek denli az. Şimşir ağacı sıkkın ortak ağaç, orman pres müdürlükleri bunun üretimi yapamıyor katıksız kendisine bizde kalas bulamıyoruz bu mevzuda sıkıntımız var. Biz de bu keresteleri yıkma olduktan sonraları odun diyerek toplarız ve orman pres çeşidinden tahsis edildikten sonraları alırız” diyerek konuştu.
“Teknolojiye direniyoruz lakin meydana getirecek ortak obje yok”
Teknolojiye direnmeye çalıştıklarını tamlayan Özşahin, “Ben kemirmek yiyecek kaşığını 15 ile 20 teklik ortada satıyorum. Makineyle karşılayıcı ise 1 liraya veriyor ve benden ortak tomar kazanıyor. Makine üretiyor bin adet ego üretiyorum 5 adet 10 adet bu nedenle teknolojiye direniyoruz lakin meydana getirecek ortak obje bulunmayan ego 60 seneyi devirdim bu ustalıkta bitmeme ediyoruz. Ben mesleğimi istekle yaptığım düşüncesince bu aha başarılıyım. Makine belli başlı ortak yere denli kaşık yapar bilfarz sapını dolgun yapar elin meydana getirdiği esnekliği araba veremez. Çarşı ve pazarlarda gördüğünüz eksiksiz kaşıklar araba üretimidir el inşası kaşık bulamazsın hazırlop kolay” biçiminde konuştu.
“Ben bu işin maddesel kısmını doğaç hocalık hazırlamaya razıyım”
Çırak olmadığı düşüncesince kendisini bu meslekte sonuç zamane kendisine gören ve bu mesleğin kurumlarda öğüt kendisine verilmesini istediğini tamlayan Özşahin, “Bu manzume gidiyor bundan sonraları şakirt olmadığı düşüncesince yetişmiyor. Bu işi öyle Sakarya'da üniversite, ahali pedagoji bilimi müdürlükleri ve belediyeler bu müselles dayanak noktası verirse üniversitelere taşınırsa unutulmaya bilir. Ben bunu da aşırı istiyorum, üniversitede ego bu işin maddesel kısmını doğaç hocalık hazırlamaya da razıyım” ifadelerini kullandı.
“Şimşir kaşıkla kemirmek yiyici şahısda asla göden ağrısı, dudak ve diş problemi olmaz”
El emeği ile imal edilen kaşıkların Türkiye'nin yanı esna nice ülkeye ihraç edildiğini ve kaşığın yararlarından yalan fail Özşahin, “Üniversiteler beni aşırı güzel tanır. Hocalarımız mevcut benimle irtibata geçiyorlar. Mesela ego geçtiğimiz yıl İngiltere'ye çalıştım. Hocalar benden alıp o yerlere gönderiyorlar ve bu yıl Amerika'ya gönderdiler. Çocuklara abla yaraştırmak düşüncesince küçük kaşıklardan lakin dediğimiz kabil aşırı üretemiyoruz. Elde ürettiğimiz düşüncesince de başağrısı çekiyoruz. Şimşir kaşığın faydası ise ağacından dirimlik şimşir ve zeytin ağacı bakteri almaz ve üretmez. Şimşir kaşıkla kemirmek yiyici şahısda da asla göden ağrısı, dudak ve diş problemi olmaz” dedi.
Orkun Kaya
