İstanbul
Geçen sene Paris Anlaşması'na yan bulunan ve 2053 düşüncesince açık el değmemiş çıkarma maksadı açıklanan Türkiye'de hava değişikliğiyle mücadeleye müteveccih adımlar değişik hızlanıyor.
Bu adımlardan ilki, emekleri sabık hafta amme kurumları, domestik yönetimler, üniversiteler, iş dünyası, arsıulusal kuruluşlar, hususi kol ve STK'lerden 500'den aşkın konuşmacının yardım sağlamış olduğu devre içi toplantılarla başlamış bulunan İklim Şurası.
İklim Şurası, çıkarma azaltımı, hava değişikliğine uyum, adaletli dönüşüm, karbon emisyonu ticareti kıl payı mevzularda bilirkişi ve paydaşları birlikte araya getiriyor. Şuranın, Türkiye'nin millî yardım beyanının delege ve ayrıntılı olması düşüncesince ehemmiyetli birlikte anahtar olması bekleniyor.
Hazırlıkları bitmeme fail ve Türkiye'nin güncellenecek millî yardım beyanına da mefruşat oluşturacak söve birlikte doküman olabileceği öngörülen İklim Kanunu'nun ise bu sene tamamlanması bekleniyor.
Türkiye'nin bu sene Mısır'da düzenlenecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 27. Taraflar Konferansı'nda güncellenmiş millî yardım beyanını sunmuş olabileceği kestirim ediliyor.
Ülkelerin yeşil finansmana muvasala mevzusunun tartışılacağı ve bağan karbonlu planların destekleneceği bu toplantıda, Türkiye'nin yeşil finansmandan yararlanabilmesi düşüncesince yardım beyanlarını güncellemesi nazik ehemmiyet taşıyor.
"İlk aşama dünkü kömürlü santralci lisanslarının bozma edildiğinin açıklanması olmalı"
Türkiye'nin hava değişikliğiyle savaşı açısından dip birlikte ruzname muntazır uzmanlar, minval haritalarının belirlenmesindeki geçmiş ve en çarpıcı adımın kömürden depar belgesi stratejisi ifşa kılmak bulunduğunu dile getirdi.
Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi (İPM) İklim Değişikliği Çalışmaları Koordinatörü umut Şahin, AA muhabirine, Türkiye'nin 2022'ye "iklim politikalarını tümden değiştirme" iddiasıyla girdiğini söyledi.
Ancak dört başı mamur adımların bire birlikte anda atılması yahut değme probleminin bire birlikte anda çözülmesi gerekmediğinin altını çizen Şahin, "O sebeple Türkiye'nin kademeli birlikte yaklaşım belirlemesi akla yatkın olur. İlk aşama kendisine dünkü kömürlü ısıl santralci lisanslarının tamamının bozma edildiğinin açıklanması gerekir. Bu aşama millî yardım beyanı hazırlıkları tamamlanmadan yapılabilir ve Türkiye'nin 2053'te açık el değmemiş çıkarma maksadı yolundaki samimiyetini tanıtlama etmiş olur. Ayrıca hakeza birlikte değişmeyen bundan hakeza erke politikalarının hava gerekleriyle uyumlaştırılacağını haykırmak anlamına gelecektir." niteleyerek konuştu.
Şahin, en makul ikinci adımın gözyaşı ve kirleticilik kriterlerine mucibince 2030'a denli bulunan kömürlü ısıl santrallerin hangilerinin ve ne nöbetleşe kapatılabileceğinin belirlenmesi ve açıklanması bulunduğunu tabir etti.
Ulusal yardım beyanıyla kömürden ağız ağıza depar belgesi tarihinin de açıklanması icap ettiğini özetleyen Şahin, şu şekilde bitmeme etti:
"Bizim çalışmalarımız bu tarihin en geç 2035 olması icap ettiğini ortaya koyuyor fakat bu gün gelmeden filhakika bulunan santrallerin ehemmiyetli birlikte kısmının kapatılması gerekiyor. Türkiye'nin derinliğine vadeli birlikte kömürden depar belgesi zamanı belirleyip bu tarihe denli dört başı mamur kömürlü santralleri dört dörtlük yetenek çalıştırmayı düşünmesi yapacağı en iri günah olur. Türkiye'nin bu sene atması müstelzim üçüncü aşama arsa yağı bağımlılığını azaltacak iddialı birlikte elektrikli münakale planı hazırlamak. Ulaşımda hassaten karayolu ağırlık taşımacılığı edinmek kıl payı faziletli karbon emisyonundan mesul münakale araçlarının payının azaltılmasına ve biraz sene içre bundan hakeza çabucak elektrikli vesait imal edilmesine müteveccih birlikte otomotiv stratejisi en çelimsiz sürede geliştirilmelidir. Aksi takdirde Türkiye'nin en ehemmiyetli endüstri sektörlerinden bir tanesi bulunan otomotiv önümüzdeki biraz sene ahbapça yanmalı motorla etkin anahtar siparişleriyle bulunan kirletici yolda kilitlenir. Oysa Türkiye'nin en çabuk dönüştürebileceği kol Avrupa Birliği ülkelerine ihraç kalemleri ortada münakale araçları ehemmiyetli toprak tuttuğu düşüncesince otomotivdir."
Şahin, Türkiye'nin bataklık gazı salımlarını bloke kılmak düşüncesince de harekete geçmesi ve bu mevzuda aksiyon planı hazırlaması icap ettiğini belirterek, "Bu sene atılması müstelzim geçmiş dört adımın peşi esna millî yardım beyanının COP27'ye denli hazırlanması, 2023 düşüncesince de hava kanunu ve yeşil uyuşma kanunu hazırlıkları yapılması gerekiyor. Türkiye dünkü yardım beyanında 2030 düşüncesince kesin azaltım maksadı almalıdır. Bu amaç de ilmî çalışmalarla ve sektörlerin ve uzmanların katılmış olduğu birlikte diyalog içerisinde belirlenmelidir." dedi.
Kömürden depar belgesi 2035'te emisyonları yüzdelik 82,8 azaltabilir
Kömürün Ötesinde Avrupa Kampanyacısı Duygu Kutluay ise bu sene konkre adımlar atılmasının Türkiye’nin hava değişikliğiyle mücadelenin sunmuş olduğu fırsatlardan birlikte an evvela yararlanmaya başlaması düşüncesince ehemmiyetli olduğuna dikkati çekerek, "Türkiye'nin 2053 açık el değmemiş hedefine kavuşması düşüncesince yapması müstelzim en çarpıcı ve havadan aşama hava değişikliğine bozukluk bulunan toptan limonluk gazı emisyonlarının yüzdelik 46'sı, yalıtım sahası limonluk gazı emisyonlarının da yüzdelik 72'sinin sorumlusu bulunan kömürden gerileme maksadı koymak." dedi.
Kömürden çıkışın nice faydası bulunduğunu kaydeden Kutluay, icra ettikleri modellemeye göre, kömürden çıkışların karbon emisyonlarını 2035'te yüzdelik 82,8 azaltacağını ve yalıtım üretiminde kâffesi domestik ve yenilenebilir kaynakların payının dü katına çıkacağını anlattı.
Kutluay, Türkiye'nin ensesi kalın yenilenebilir kaynakları sebebiyle yapacağı erke dönüşümünün erke bağımsızlığını sağlamasının beraberinde Türkiye'nin bu bölgede reis pozisyona geçmiş olmasına de ön kadem olacağını vurguladı.
Emisyon Ticaret Sistemi parlak kaynaklara yatırımı hızlandıracak
Ember Elektrik ve İklim Veri Analisti Ufuk Alparslan da Türkiye'de 2021'de geçmiş kat yel ve güneşten imal edilen elektriğin hâlâ iktisadi duruma geldiğine ayraç ederek, şunları kaydetti:
"Bu sene Türkiye'nin hassaten Emisyon Ticaret Sistemi'ne (ETS) bağlı çalışmalarını hızlandırmasını bekliyoruz. 2023'te başlayıp 2026'da geçmiş kat mali zorunluluk doğuracak Sınırda Karbon Vergisi uygulaması dolayısıyla iktisadi anlamda hâlâ da ehemmiyet elde eden ETS, parlak teknolojilere yönelimi hızlandıracak ve ülkemize yenilenebilir erke yatırımları düşüncesince dünkü pınar yaratacaktır. ETS dair Türkiye'de derinliğine senelerdir enfrastrüktür çalışmalarının bulunduğunu biliyoruz. Yılın geçmiş çeyreğinde düzenlenmesi melhuz İklim Şurası'nda bu bap hâlâ etraflıca kendisine kamuoyunda da münakaşaya açılabilir."
