Taşkent
31 Ağustos 1991'de bağımsızlığını anons fail Özbekistan'ı, 16 Aralık 1991'de tanıdıkları bulunan geçmiş diyar bulunan Türkiye ile Özbekistan arasındaki diplomatik ilgiler 4 Mart 1992'de tesis edildi.
Burada geçmiş büyükelçiliği açan Türkiye'nin Taşkent Büyükelçiliği Nisan 1992'de, Özbekistan'ın Ankara Büyükelçiliği ise Ocak 1993'te faaliyete başladı.
Türkiye'nin, bağımsızlığını anons fail Özbekistan'ı tanıması sonrası 27 sene dü diyar ortada ayrımlı nedenlerle inişli yokuşlu dönemler yaşandı. Jeostratejik konumu, DOĞRU tarihi, varlıklı kültürel değerleri, hesaplı potansiyeli, 35 milyonu aşan nüfusu ve Orta Asya'nın kâffesi ülkeleriyle eş sınırlarının olması zımnında bölgenin anahtar ülkelerinden Özbekistan ile Türkiye ortada derinlemesine seneler akışmaz bulunan ilişkilerin seyri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kasım 2016'da Semerkant'a meydana getirdiği ziyaretle değişti.
Semerkant ziyaretinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile meydana getirdiği görüşme, Özbekistan-Türkiye ilişkilerini canlandırarak, düet ilişkilerde dünkü müşterek devre başlattı. Bunun arkası esna Mirziyoyev, Ekim 2017'de Cumhurbaşkanı sıfatıyla 21 sene aradan sonraları Türkiye'yi görüşme fail en yukarı düzem Özbek salahiyetli oldu.
İki diyar cumhurbaşkanları arasındaki yaklaşan hukuk ve siyasal kâm sonucunda Özbekistan-Türkiye ilişkileri 2017'de mühim işteş çatı seviyesine çıkartılırken, derinlemesine senelerden buyana yapılamayan Türkiye-Özbekistan Karma Ekonomik Komisyon Toplantıları düzenlendi. 2018'de ise dü liderin başkanlıklarında Türkiye-Özbekistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi kurulurken, 2020'de bu konseyin geçmiş toplantısı Ankara'da gerçekleştirildi.
Özbekistan-Türkiye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin ikinci toplantısının yaklaşan devirde Taşkent’te yapılması öngörülürken, bu punt ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın degaje müşterek heyetle Özbekistan’a müşterek görüşme gerçekleştirmesi bekleniyor.
İkili tecim kütlesi geçmiş kat 3,6 bilyon doları aştı
Türkiye ile Özbekistan arasındaki ticari ilişkilerde de dünkü müşterek devre başlarken, 2016'da 1 bilyon 242 milyon dolar bulunan düet tecim hacmi, 2020 senesinde 2 bilyon 101 milyon dolara, 2021’de ise 3 bilyon 645 milyon dolara ulaştı.
Özbekistan’ın aut ticaretinde 2016 öncesinde geçmiş 5 diyar ortada toprak meydan Türkiye, güzeşte sene yüzdelik 8,1'lik hisse ile Özbekistan'ın 4. ticari ortağı oldu. 2021’de dü diyar arasındaki tecim kütlesi 2020’ye nazaran yüzdelik 70 artarak geçmiş kat 3,6 bilyon dolara ulaştı. Türkiye, 2021'de müşterek geçmiş yıla layıkıyla Özbekistan ile aut tecim hacmini 1,5 bilyon dolar artırarak, Rusya'nın arkası esna Özbekistan ile aut tecim hacmini en aşırı çoğaltan ikinci diyar oldu.
Türkiye’nin Özbekistan'a ihracatı 2021'de 1 bilyon 845 milyon doları buldu. Türkiye, Özbekistan’a, ağırlıklı namına makine, elektronik eşya, möble ve ışıklandırma cihazları, rekiz yapılar, motorlu yağız taşıtları, tekstil, besin ve istihlak ürünleri ihraç ederken, ayrımsız sürede Özbekistan'dan aslında plastik mamuller, bakır, çinko, hav ipliği ithal etti.
Türkiye, 2021'de Özbekistan'da en aşırı ortaklaşa iş kuran diyar oldu
Geçen sene ülkede Türk sermayeli 407 ortaklaşa iş kurulurken, Türkiye, 2021'de Özbekistan'da en aşırı ortaklaşa iş kuran diyar oldu. Ocak 2022 bakımından ülkede çalışkanlık karşılayıcı Türk sermayeli ortaklaşa iş sayısı 2 bin 123'e ulaşırken, Türkiye, şimdiye derece Rusya ve Çin'in arkası esna Özbekistan'da en aşırı ortaklaşa iş kuran üçüncü diyar namına kayıtlara geçti.
Türk şirketleri en aşırı Taşkent, Semerkant ve Fergana bölgelerinde kurulurken, Türk iş müşterilerini Özbekistan'da başta tekstil, inşaat, sanayi, sağlık, tecim ve ekincilik sektörlerinde çalışkanlık gösteriyor.
İki diyar ortada haftada 40 tarifeli tayyare seferi yapılıyor
Mirziyoyev'in göreve gelmesinin arkası esna Türk iş müşterilerini çeşidinden derinlemesine seneler yüz kere dile getirilen sorunlardan ara sınav dair müspet adımlar atıldı. Özbek hükümeti, 2017'de Türk vatandaşlarına 3 kuvvet içinde ara sınav verilmesini öngören kararnameyi imzalarken, Şubat 2018'de ise Türk vatandaşlarına 30 günce ara sınav muafiyeti tanındı.
Bunun sonucunda dü diyar vatandaşları ortada çapraz ziyaretler artarken, 2016'da 150 bin yöresinde bulunan Türkiye'ye revan Özbek sayısı 2021'de 300 bine ulaştı. 5 sene öncesine derece dü diyar ortada haftada 5 el meydana getirilen tarifeli tayyare seferleri de akıbet zamanlarda ehemmiyetli seviyede artım gösterdi. Karşılıklı ilişkilerin artmasıyla dü diyar iklim yollarının uçtuğu güzergahların sayısı da arttı ve İstanbul-Taşkent seferlerinin birlikte İstanbul ile Özbekistan'ın zamanı Semerkant, Buhara, Ürgenç ve Fergana şehirlerini bağlayan tayyare seferleri de düzenlenmeye başlandı.
Özbekistan ile Türkiye ortada haftada 40, günde ise 4 tarifeli tayyare seferi düzenlenirken, yaklaşan devirde İstanbul’un birlikte Ankara ve Antalya üzere dünkü güzergahlardan da Özbekistan'ın ayrımlı şehirlerine uçuşların başlatılması öngörülüyor.
Özbekistan, Türk Konseyi'ne unsur oldu
Merhum Cumhurbaşkanı Kerimov döneminde, 2000'de meydana getirilen Türkçe Konuşan Devletler Devlet Başkanları Zirvesi'ne cumhur reisi düzeyinde, 2001'de planlı zirveye ise sedir başkanı düzeyinde paydaşlık sağlayıcı Özbekistan'ın, Mirziyoyev'in cumhur reisi seçilmesinin arkası esna Türk Konseyi'ne merakı baştan arttı. Özbekistan, 17 salname aranın arkası esna 2018'de Bişkek'te meydana getirilen Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi toplantısına katıldı, 2019'de ise Türk Konseyi'ne yöntemince unsur oldu.
Özbekistan, Mirziyoyev'in göreve gelmesiyle Orta Asya Devlet Başkanları İstişare Konseyi'nin kurulmasına önderlik ederek, lehçe iş donanmasına ve Türk Cumhuriyetleriyle ilişkilere ehemmiyet verdiğini müşterek el hâlâ göstermiş oldu.
Özbekistan bu sene, baştan yapılandırılan Türk Devletleri Teşkilatı zirvesine ev sahipliği yapacak.
