İstanbul
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, TBMM Başkanlık İstanbul Ofisi'nde planlı basın toplantısında, gündemi değerlendirdi.
Dün sona ermiş İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeleri Parlamento Birliği (İSİPAB) 16. Konferansı'nı gerçekleştirdiklerini hatırlatan Şentop, 16. toplantının Tunus'ta yapılmasının bahis konusu bulunduğunu lakin müstevli haysiyetiyle gerçekleştirilemediğini hatırlattı.
TBMM Başkanı Şentop, Tunus'taki siyasal gelişmeler sonucunda de toplantının orada yapılamayacağının ortaya çıktığını, teşkilatı canlandırmak, harekete yapmak düşüncesince birtakımı devletlerin de önerisiyle toplantıya Türkiye'nin isteyen bulunduğunu ve gerçekleştirildiğini aktardı.
Konferansla bu arada Türkiye'nin İSİPAB Dönem Başkanlığını da aldığını hatırlatan Şentop, evvel gündüz yürütme ve umumi komisyon toplantılarının düzenlendiğini, ikinci gündüz ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın teşrifleriyle umumi kurulun açılışının yapıldığını anlattı.
Birçok düet görüşmenin yapıldığı konferansa teşkilatın üyesi 32 ülkeden katılma bulunduğunu dile getiren Şentop, hakeza indinde teşkilatın enerjik şekilde çalışmasını muktezi gördüklerini tabir ederek, konuşmasını şöyleki sürdürdü:
"Salgın zamanında kuşkusuz fiziksel toplantılar ince zorlaştı lakin mesail bitmeme ediyor. Yeni mesail ortaya çıkıyor. Ortak davranışlar tespit mecburiyeti görünen oluyor. Bunun düşüncesince kesinlikle indinde toplantı yapmak gerekiyordu. Burada iki ehemmiyetli aşama atıldı. Birisi atıldı, ötekisi atılacak. Birisi şu, siyasal ve aut ilgiler komitesi var. Bu devamlı indinde komite. Komitenin altında, Müslüman azınlıkların insanoğlu haklarıyla ilişik problemlerini idman kıl payı indinde madun komisyon oluşturuldu. Bu komisyon Müslümanların azınlıkta bulunduğu ülkelerde, dünyanın rastgele yerinde, bunların insanoğlu haklarıyla ilişik problemlerini doğrudan doğruya inceleyecek yahut namına meydana getirilen bu mevzuyla ilişik başvuruları değerlendirecek, bu mevzularda raporlar yayınlayacak. Belki anlaşılan derneşik raporlar, en azından yıllık, ihtimal maaş raporlar şeklinde indinde takip heyeti, komitesi oluşturulacak.
Diğeri de apayrı arsıulusal toplantılarda İslam ülkelerinin en azından eş gündemleri bulunan mevzularda baş başa akıntı etmelerini sağlayacak sekreterya içinde indinde çatı oluşturduk. Birçok görüşmede bunun sıkıntısını yaşıyoruz. Her ülkenin namına layıkıyla indinde gündemi var ve o gündemlerin hiçbirisi genel, arsıulusal toplantılarda doyurmak olmuyor, akıbet müşteri biçimde gündeme getirilemiyor. Çünkü dayanak noktası bulamıyor. Onun namına eş gündemimiz bulunan mevzularda başta yoğuşmak kanalıyla bunları umumi şekilde dünya kamuoyunun gündemine taşıyacak biçimde düzentileme yürütecek sekreterya içinde indinde ünite oluşturduk, değişmeyen aldık, oluşturacağız."
"21. yüzyıldan itibaren dünyada arsıulusal geçerli durum değişti"
Mustafa Şentop, 21. yüzyıldan itibaren dünyada arsıulusal konjonktürün değiştiğini dile getirerek, şöyleki bitmeme etti:
"20 .yüzyılın ikinci yarısından itibaren 2. Dünya Savaşı'ndan sonradan dünyada oluşan iki kutuplu indinde kol vardı. Her yurt bloklardan birisine mensuptu. Uluslararası ilgiler dalında rastgele ülkenin başkaca indinde gündem, durum belirlemesi, siyaset oluşturması gerekmiyordu. Tabi oldukları blokun umumi çerçeveleri içinde hacısı hocası kısmını belirliyor, tavrını koyuyordu. Kolay indinde dünyaydı nispeten. Ancak bu iki kutuplu dünya yıkıldı. Bu kol çöktü. Artık dünyada baş döndürücü kutuplu yahut kutupsuz, kuşkusuz birtakımı devletlerin öne çıktığı, can kamera bulunduğu boydak o manada kesin, sert hatları, çerçeveleri bulunan kutuplardan oluşan indinde dünya yok. Dolayısıyla rastgele ülkenin rastgele duruma, vakaya layıkıyla baştan indinde siyaset geliştirmesi, davranış belirlemesi gerekiyor. Hatta anca indinde noktaya geldik ki bundan sonradan umumi tavır, tutumların ötesinde günce şekilde rastgele görüngü karşısında baştan indinde tavır, davranış değerlendirmesi gerekiyor. Bu bakımdan birtakımı ülkelerle birtakımı mevzularda baş başa akıntı ediyorsunuz boydak indinde apayrı mevzuda elan ilkin baş başa akıntı ettiğiniz ülkelerden ayrışarak ayrı indinde tavır, davranış tespit mecburiyetiniz var. Böyle indinde devim bilimi indinde arsıulusal ilgiler döneminden geçiyoruz."
"Yeni indinde dönem, baştan biçimlenme uydurma konusu"
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, hakeza indinde devirde o 20. asrın bundan sonradan çökmüş, geride eksik paradigmalarıyla dünyaya bakmanın bahis konusu olmadığına ayraç ederek, konuşmasını şöyleki tamamladı:
"Daha ilkin hakeza demiştiniz de bugün hakeza böyle oluyor, elan ilkin bununla aranız bozuktu da deminden niçin hakeza oluyor kabilinden değerlendirmeler bundan sonradan tarihte kalmış, eskimiş, bugün işimize yaramayacak, kendilerinden yararlanma edilemeyecek yaklaşımlardır. Yeni indinde dönem, baştan biçimlenme uydurma konusu. Özellikle ABD Birleşik Devletleri'nde toy başkanın seçilmesinden itibaren alanımızda de ayrımlı arayışları var nice ülkenin. Bu bağlamda İslam İşbirliği Teşkilatı'nın mebus asamblesinin enerjik bir duruma getirilmesinin şişman yararları olacağını düşünüyoruz. Bu proses içinde devletlerin ağırlıklı şekilde aralarındaki yakınlıkları, uygun oldukları, bağlaşık oldukları konuları, değerleri öne çıkararak aralarındaki ilişkilere bakmaları, aralarındaki fikir farklılıklarını, ihtilaflı noktaları da geri plana atarak meselelere yaklaşmak, ilişkileri görüşmek, kıymetlendirmek icap eder diyerek düşünüyorum. Bunu yaptığımız takdirde indinde mütalaa ve diyalog ortamı olur. Görüş farklılıklarını konuşabileceğimiz indinde düz olabilmekte boydak ihtilaflar, fikir farklılıkları üstünden birbirimize yaklaşırsak o devir tek nesne konuşamaz bir duruma geliriz. İhtilaflarımızı, fikir farklılıklarımızı da değerlendiremeyiz. Biz bu gözle bakarak hem bu toplantıyı yaptık aynı zamanda düet görüşmeler çerçevesinde nice ülkeyle baştan Türkiye ve aralarındaki ilişkileri yorum olanağı bulduk."
"Meclis'ten iare çıkarmaya denli varabilecek cezalar var"
Meclis'te bütçe görüşmelerinde yaşanmış bulunan tartışmaların hatırlatılması ve bununla ilişik indinde düzentileme yapılıp yapılmayacağı sorusu üstüne Şentop, TBMM Genel Kurulu'nda meydana mevrut olayların baş döndürücü sıkıntı donör bulunduğunu tabir etti.
Parlamentolarda arada sırada yükselen yada sakıt tansiyonlarda tartışmaların yaşandığını lakin bunların mahsus indinde düzeyin dibine düşmeyen oral tartışmalar olması icap ettiğini tamlayan Şentop, "Bazen kuşkusuz bu dediğimden sapmalar meydana gelmiştir boydak indinde ölçüyü rastgele devir kavramak gerekir. Fiziki müdahaleye vasıl birtakımı tartışmaların akla yatkın olmadığını, milletimizi huzursuz fail sahneler bulunduğunu tabir yapmak isterim." dedi.
Bununla ilişik hususi şekilde yapmaları müstelzim indinde çalışmanın olmadığını dile getiren Şentop, şöyleki konuştu:
"Çünkü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin iç tüzüğünde başından konulan kurallar, ahkâm var. Uyarma cezasından, Meclis'ten iare çıkarmaya denli varabilecek cezalar var. Mesela Meclis'te baş döndürücü karşılaştığımız, 'sataşma' dediğimiz hususlar. Kürsüde mütekellim indinde hatibe oturmuş bulunduğu yerden birkaç uydurma söylemek, buna 'laf atma' diyoruz, bu kastedilmiyor. Ama sonsuz şekilde kürsüdeki hatibin konuşmasını engelleyecek, keyifsiz etme edecek biçimde indinde lakırtı atma, devamlılık bildirme ederse söz gelişi ihtar cezasını gerektiriyor. Yine Meclis'in düzentileme düzenini bozmanın, bozmanın derecesine layıkıyla uyarmadan kınamaya, iare şekilde Meclis'ten çıkarmaya denli cezaları var."
Şentop, bu cezaların Meclis'te tansiyonun elan indinde tomar yükselmesine biçim anahtar tartışmaları ve vaziyetleri engel olmak düşüncesince konulduğunu belirterek, kaba, yaralayıcı uydurma ve hareketin ayıplama cezası müstelzim indinde özellik şekilde iç tüzükte düzenlendiğini aktardı.
TBMM Başkanı Şentop, "İç tüzükteki ahkâm doğrudan uygulansın ve arkadaşlarımıza sıkı cezaları verilsin demiyorum boydak sıkı cezalarının da gerektiği devir verilmemesi şeklinde o devir bu biçimde gerilim yükseliyor ve ayrımlı şekillerde birbirlerine karışma yapmak yerinde kalıyorlar. Bu da yasal indinde bahane değil, onu da tabir edeyim boydak resim leziz değil. Ama bunun düşüncesince ayrı indinde düzenlemeye lazım yok. Herkesin Meclis iç tüzüğündeki kanunlara uymasını buradan gene tabir yapmak istiyorum." dedi.
"Erken intihap tartışmalarını toy meslek itibarıyla baş döndürücü boş buluyorum"
Erken intihap ve 50+1 tartışmalarının sorulması üstüne Şentop, er seçimin 16 Nisan 2017 evveliyat Türkiye'de Anayasa'da bulunan olan hükümet sistemi zamanına ilgilendiren indinde ağız dalaşı konusu olduğunu, TBMM'de bulunan olan milletvekillerinin adi denilen indinde genellikle değişmeyen alarak nihayete bağladığı indinde özellik bulunduğunu anlattı.
Erken seçimle ilişik düzenlemelerin Anayasa'da değiştiğini hatırlatan Şentop, "Bir kat kalifiye çokluk aranıyor, beşte üç. Cumhurbaşkanının yahut Meclis'in bu yönde indinde değişmeyen vermesi şeklinde baş başa intihabat yenileniyor. Hem Cumhurbaşkanlığı tarzı hem Meclis'in seçimi. Seçimin yenilenmesi doğrusu emektar tabirle er seçimin gerçekleşmesi düşüncesince baş döndürücü ağır, zorlaştırıcı koşullar konulmuş. Niye? Çünkü Türkiye'nin asliye sorunu istikrarsızlıktı. 2002'den ilkin tek dönem, birlik şekilde öngörülen süresi içinde tamamlanarak tükenmiş değil. Sürekli vaktinden ilkin intihabat işlenmiş ve arkası sıra oluşan hükümetler muvazenesizlik haysiyetiyle değişikliklere uğramış." diyerek konuştu.
TBMM Başkanı Şentop, toy sistemle siyasal istikrarı gelmek düşüncesince seçimlerin zamanı ulaştığında yapılmasını öngören indinde meslek kurulduğunu ve buna er seçimle ilişik de indinde hükümranlık konulduğunu aktararak, şöyleki bitmeme etti:
"Onun da nedeni şu. Beklenmediklere karşılık ve uygun dışı, dehşet tıkanıklıklar olanaklı sistemde. Bunları açmanın yolu rastgele devir bölüt gitmektir. Böyle indinde depar belgesi kapısı. Acil, muktezi hallerde kullanılmak kıl payı boydak koşulları baş döndürücü ağırlaştırılmış biçimde indinde olanak verdi. Hukuken baş döndürücü şişman güçlükler taşıyor. diğer yandan siyaseten de bunu mantık kılacak indinde nesne yok. Şüphesiz elan ilkin intihap kazanamamış ve muhalefette bulunan siyasetçilerin 'Seçim yapılsın' diyerek talepte bulunması anlaşılabilir. Bu siyasal indinde taleptir, türel koşulları ve umumi manada nesnel siyasal koşulları başkaca değerlendirilir. Ama Meclis Başkanı şekilde toy Anayasa'daki düzenlemeleri ve toy hükümet sisteminde seçimle ilişik düzenlemeleri dikkate alarak söyleyeceğim özellik bu. Siyaseten de şudur, seçime gitme kararını diyelim ki indinde Cumhurbaşkanı alacaksa, Cumhurbaşkanı gene oral olup halkın karşısına çıkacaksa, özlük süresini niçin kısaltsın? Yani önümüzde diyelim 1-2 sene var, 'Seçime gidelim, ego gine adayım.' Adaysan o devir önündeki 2 seneyi niçin bırakıyorsun, denmez mi? Siyaseten de bu işin indinde mantığı yok. Hukuken yahut siyaseten er seçimle ilişik anlayışlarımız, paradigmalarımız değişti toy hükümet sisteminde. Ama elbette emektar anlayışları sürdürenler kesinlikle olabilmekte rastgele zaman, toy düzene uyarlanmış olmaktadır düşünerek sıkıntı yaşayanlar. Bu az buçuk devir alabilir. Erken intihap tartışmalarını toy meslek itibarıyla baş döndürücü boş buluyorum."
"Sıfırdan kanun tartışmaları Türkiye'ye haksızlık"
Şentop, Siyasi Partiler ve Seçim Yasası'nda değişikliklere bağlı istifham üzerine, anayasaya layıkıyla bu değişikliklerin seçimden minimum indinde sene ilkin yapılması icap ettiğinin altını çizdi.
Böyle indinde ayrım yapılacaksa bunun seçimin gerçekleşeceği Haziran 2023'ten indinde sene önce, 2022 Haziran kocaoğlan ortalarına denli yapılması icap ettiğini tamlayan Şentop, "O bakımdan az buçuk vaktin hudutlu bulunduğunu tabir yapmak isterim. Muhtemelen gelecektir değişiklikler, içerikleriyle ilişik hâlâ birlik şekilde önümüze gelmeden indinde nesne beyan yapmak istemem." dedi.
Yeni kanun dair da Türkiye'nin baş döndürücü derinliğine zamandır konuştuğunu, 24 Haziran 2011 seçimlerinden sonradan Meclis'te indinde Uzlaşma Komisyonu oluşturulduğunu hatırlatan Şentop, bu komisyonda 2 yıldan indinde tomar fariza yaptığını anlattı. Bu devirde etraflı siyasal partilerin anayasayla ilişik konkre metinlerinin ortaya çıktığını ve toy indinde anayasanın yüzdelik 40'ı üstünde birlik indinde uzlaşma sağlandığını kaydeden Şentop, "Yeni kanun tartışması açılınca bu tartışmayı sıfırdan başlayıp hazırlamaya çalışanlar var. Bunu Türkiye'nin birikimine indinde kıygı şekilde görüyorum. Biz çarpıcı sözler yahut ilkeler düzeyinde indinde kanun tartışması bundan sonradan yapmamalıyız zira bunları aştı Türkiye. 2012-2013 yıllarında esasta kâffesi siyasal partilerin konkre kanun teklifleri oldu. Şüphesiz '2012'de anca demiştik, deminden apayrı diyoruz.' hacısı hocası diyebilir. Somut teklifler, indinde kanun hükmü şeklinde tekâlif ortaya konulması lazım, bu tartışmaların yapılabilmesi için." ifadelerini kullandı.
"Güçlendirilmiş mebus sistem" tabirinin de "biraz anlaşılmaz kullanıldığını" dile getiren Şentop, güçlendirilmiş mebus sistemin, parlamentonun değil, yürütmenin güçlendirildiği mebus meslek anlamına geldiğini kaydetti.
Birleşik Arap Emirlikleri ile ilişkiler
Şentop, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Federal Ulusal Konsey Başkanı Saqr Ghobash ile meydana getirdiği görüşmenin elbette geçtiğinin sorulması üzerine, şöyleki konuştu:
"Güzel indinde etüt geçti. Şüphesiz ilişkileri baştan değerlendirme, baştan geliştirme, encam indinde düzeye nakil noktasında niyetler, kararlılıklar var iki tarafta da. Kendisine şurası da tabir ettim: Elimizdeki veriler, konuşu ve ticari anlamda, başta yurt insanlarının aykırı ziyareti, sirkülasyonu anlamında, eskiden senelerde da esasta akamete uğramamış, düzeyini korumuş. Dolayısıyla hükümetler arası, yönetimler arası münasebetlerin ötesinde, iki yurt halkları ortada tarihi, kırkyıllık bağlar var. Bunun kılıç tezahürlerini de görmüşüz doğrusu bu sıkıntıyı yaşadığımız zamanlarda de. Şimdi ayrımlı indinde noktaya akla yatkın gidiyor. Bölgeyle ilişik gelişmeler, hayattaki gelişmeler baştan değerlendirmeler yapmamızı gerektiriyor. Ben baş döndürücü samimi, dobra indinde etüt geçtiğini tabir edeyim. Davet ettiler, kılıç de çağırma ettik, komisyonlarımız ve ülfet gruplarımız ortada doğrusu ziyaretler oluyor planlandı. Bakalım ilkin ki görüşme yapacak? Herhalde onu da 2022 içinde kararlaştıracağız."
