Savaş esnasında ebeveyn kaybı, anne babadan ayrılık, sonsuz arama altında tutulma, derin korku, harp sebepli mecburi göç, hicret sürecindeki zayiat ve şiddet, bu topu topu vakalara şehadet ve savaşın sonuna müteallik bilinmezliğin çocuklarda anksiyete kabil ruhsal hasarlar bıraktığını tamlayan Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Sevcan Karakoç, savaşların hemen siyasal boyutta değil toptan ortak el sağlığı problemi adına ele katılması icap ettiğini anlatım ederek, “Dünyada rastgele ortak ülkede gerçekleşen harp en önce o ülkeyi de içeren ortak alandan başlayıp komşulara yayılarak ve tek coğrafi yahut kültürel bağlantısı sıfır devletleri de havi genişlikte menfi etkilere illet oluyor” dedi.
Ruh sağlığı itibarıyla savaşın travmatik sonuçlarının olmaması düşüncesince en önce asli (primer) korumanın olmasını getirmek muktezi diyen Doç. Dr. Karakoç, “Aslında harp ortamı oluşturulmaması emanet sağlığı açısından en muktezi ve en koruyan aşamadır. Ancak şayet ortak harp ıssız var ise bu vaziyette tali (sekonder) esirgeme gündeme gelir. Bu da harp esnasında olabilecek yıkmacı etkilerini en uzuv indirmektir. Üçüncül esirgeme ise tükenmiş ortak savaşın peşi sıra geride kalanların rehabilitasyonu içerir. Mevcut ilmî gökçe yazın savaştan etkilenenleri içeren tali ve tersiyer korumaya müteveccih yayınları içermektedir, meğer asli korumaya müteveccih hem ilmî bununla beraber maşer kalıcı icraat kısıtlıdır. Savaşların durdurulması defa açmış bulunduğu zararlar menfez uğrunda bulundurulduğunda Şayet olmazsa olmazdır fakat savaşların tek oluşmamasını getirmek düşüncesince nelerin yapılmalı muktezi bu özellik eksiktir” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Karakoç konuşmasını şöyleki sürdürdü:
“Psikotravmatolojik manada savaştan büyük-küçük hacısı hocası aksi yönde etkilenirken; çocuklar hem büyüme-gelişme çağlarında oldukları, bununla beraber sonsuz dikkat ve gözaltı gereksinimi taşıdıkları ve menfaatlerini savunamayacak yaşta oldukları düşüncesince erişkinlere mucibince henüz ortak tomar ve ayrımlı biçimde dokunca görürler. Savaş esnasında ebeveyn kaybı, anne babadan ayrılık, sonsuz arama altında tutulma, derin korku, harp sebepli mecburi göç, hicret sürecindeki zayiat ve şiddet, bu topu topu vakalara şehadet ve savaşın sonuna müteallik bilinmezlik ve derin anksiyete evlatların en yoğunlaştırılmış deneyimledikleridir. Çocuk er olmaları ve harp esiri olmaları kabil ahval ise ayrı ortak başlıkta değerlendirilebilir. Savaş esnasında gözetimsiz kaldıklarında mecburi adına sığınmacı kamplarına yerleştirilme, büyüklük yetimhanelerine geçiş, emin bulunduğu memul akrabalarına gönderilme kabil ahval ise çocuğun asliye kapılanma figüründen ayrılmasına ve bulunan itimatsız ortamda henüz da esefli bulunmasına defa açar.”
“En hassas grup ıkıl ıkıl bambaşka bölgelere yerleştirilen ebeveynsiz çocuklar”
Savaş canlı anne babaya erbap olmanın fark çocuklarda birey ve davranışsal sorunları artırdığını tamlayan Doğuş Üniversitesi Öğr. Üyesi Çocuk ve Ergen Psikiyaristi Doç. Dr. Sevcan Karakoç, “Özellikle sarsıntı sonrası ruhsal gerilim bozukluğu canlı veteranların koca çocuklarında henüz ortak tomar yıkmacı tutum bozukları bildirilmiştir. Savaşın derinliğine dönemdeki menfi tesirleri içinde de en hassas grubun çocuk askerler, harpte tecavüze düçar çocuklar ve ıkıl ıkıl bambaşka bölgelere yerleştirilen ebeveynsiz çocuklar bulunduğu bildirilmiştir.
Doğal afetlere mucibince harp ve yıldırıcılık kabil kitlesel hüküm muammer evlatların kâhil yaşta henüz ortak tomar topluma müteveccih hüküm içeren tavırlar sergilediklerini kail Karakoç, “Dissosiyatif bozukluklara erbap oldukları, alkol-madde bağımlılıkları geliştirdikleri gösterilmiştir. Savaş esnasında “savaş-kaç” refleksi adına “donakalma” tepkisi gösterenlerin (peritravmatik disosiyasyon); kaybolma yaşantılarına tanık olmanın, fenomen esnasında “koku-görüntü-ses” kabil duyusal uyaranlara derin biçimde sunulan kalmanın henüz aşırı sarsıntı sonrası ruhsal gerilim bozukluğu gelişimi ile münasebetli bulunduğu bildirilmiştir” dedi.
