İstanbul
Dünyanın en ehemmiyetli sarnıçlarından bulunan 1500 salname Yerebatan Sarnıcı'nın taş savaş alanı ve güçlü kapısının alüminyum şümul ve hudayinabit kapıyla değiştirilmesi uzmanların tepkisine sefer açtı.
Bizans devrinde kentin su ihtiyacını istikbal etmek düşüncesince 6. yüzyılda düz yazı edilen Yerebatan Sarnıcı, koronavirüs salgını devrinde 2020'de kapatılıp açıldıktan sonraları restorasyona alınmasının arkası sıra ahit planlı törenle hizmete sunuldu.
Sarnıcın restorasyonu sonrası binanın taş ciltli duvarı kaldırılarak mızrap ve cıncık durumuna dönüştürülürken, hususi işlemeli ferforje bap da sökülerek hesabına sensörlü cıncık hudayinabit bap ve ilişkin görüntülük yerleştirildi.
Tarihi binanın aut cephesinde meydana getirilen teceddüt tepkilere sefer açarken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Proje Müdürü Merve Gedikli toplumsal medyadan meydana getirdiği paylaşımda emektar vaziyetini çakaralmaz adına tanımlayıp muasır birlikte savaş alanı dizaynı sunduklarını savundu.
"Kadim İstanbul şehrinin evveliyatına adeta yezitlik olmuş"
Değişiklikler toplumsal medyada metro istasyonuna benzetilirken, uzmanlar da AA muhabirine icra ettikleri değerlendirmelerle restorasyona aksülamel gösterdi.
Mimar Serkan Akın, eserlerin restorasyonunda esas gerekçenin eserin strüktürel bütünlüklerini koruyarak doğacak nesillere aslına makul biçimde aktarılması bulunduğunu söyledi.
Yeni meydana getirilen aut savaş alanı uygulamasını eleştiren Akın, "Sarnıcın restorasyonu sonrası toplumsal medyada denktaş geldiğim görsellerde evvel bakışta birlikte galatıhis yaşadım, emektar halinin aktüel halinden aslına uygunluğunu idrak etmek düşüncesince işin uzmanı bile olmaya lazım namevcut doğrusu. Tarihi birlikte yapıyı ayakta tutabilmek ve ömrünü çekmek düşüncesince eklemeler gerçekleştirmek enine boyuna nazik birlikte müdahaleyken, sarnıç girişine baz noktasını inkar edercesine dolgun transfer istasyonu muamelesi yapmak, kadim İstanbul şehrinin evveliyatına adeta yezitlik olmuş." niteleyerek konuştu.
Akın, evren genelinde onama görmüş ve 19. yüzyıldan buyana onama edilen yenileme prensipleri bulunduğuna dikkati çekerek, bunların Camillo Boito kabilinden 1883'te gösterilen "Çağdaş Restorasyonun Beş İlkesi"nde ortaya konduğunu anlattı.
Yerebatan Sarnıcı restorasyonunda bu ilkelere uyulmadığını vurgulayan Akın, şu değerlendirmede bulundu:
"Boito'ya mucibince 'sağlamlaştırma onarımdan şimdi iyidir, tamirat ise restore etmekten şimdi iyidir' ve 'ek yahut tamirat yapılması zorunluysa konkre verilere dayanmalı, binanın görsel bütününe ve biçimine hürmetkâr olunmalıdır.' Görünen o ki evren mirası bulunan Yerebatan Sarnıcı disiplinlerarası birlikte emek vermeden fazla 'Mimari Mirasın Analizi, Korunması ve Strüktürel Restorasyonu düşüncesince İlkeler' ağız ağıza menfez gerisi edilerek adalet ediş derdine sakıt yüklenici aklıyla, metro girişi/iş hanı girişi görünümüyle İstanbul halkına müstahak görülmüştür. Bu utanç, kadim İstanbul evveliyatına kâfi de artar da."
Mimar-Görsel Tasarım Uzmanı Yasemin Turan ise şimdi ilkin mevcud taş savaş alanı ve güçlü kapının kaldırılarak alüminyum doğrama yapılmasını eleştirerek, mevcut olanın korunması zımnında gidilmesi icap ettiğini söyledi.
Dış cephede acemi birlikte uygulamaya gidilmesinin hata bulunduğunu dile getiren Turan, "Bu zamanı yapıda cephenin bu biçimde modernize edilmesini akıllıcasına bulmuyorum, muasır büro binasına girer gibi, janjanlı birlikte antre olmaz. Yeni uygulamayı öne çıkarmazsın, bu 'ben yeniyim' diyor." şeklindeki görüşünü paylaştı.
Şehir zamanı uzmanı Mehmet Dilbaz da yenileme sonrası ortaya çıkan görüntünün onama edilebilmektedir olmadığını anlatım etti.
Restorasyon sonrası sarnıcın adeta değişik birlikte yapıya dönüştüğüne ayraç fail Dilbaz, şu ifadeleri kullandı:
"İlk adına antre kısmında meydana getirilen tadilat ve verilmeye çalışılmış bulunan muasır anlatma menfez tırmalıyor. Yayınlanan lansman videosunda görüldüğü kabil binanın iç bölümüne yenileme ondan sonra yerleştirilen heykeller yapıya 'Pagan Tapınağı' havası vermiş. İstanbul'da bazısı zamanı yapıların yenileme sonrası ortaya çıkan görüntüleri maatteessüf bizleri keşki on paralık yapılmasaydı fikrine derece itiyor. Burada meydana getirilen yürütüm da üzücü."
