Bugün 21 Mart nevruz bayramı. Nevruz'da neler yapılır, nevruz bayramı adetleri nedir bu günde neler yapılmaz, nevruz rivayetleri neler soruları alçalma edildi. Bu sene baharın ve dostluğun müjdecisi bulunan Nevruz Bayramı zaman kutlanıyor. Ülkemizde de kutkanan Nevruz Bayramı gün süresince ayrımlı etkinliklerle kutlandı. Yöresel dansların yapıldığı anadan görme kıyafetlerin giyildiği Nevruz bayram nedir, elbette kutlanır, adetleri neler detaylar haberimizde.
Türklerde nevruz: Orta Asya'da Nevruz bayramlarında anadan görme namına pişirilen sümelek buğdaydan meydana getirilen müşterek tür tatlıdır.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, tabiatın uyanışını asimilasyon eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara derece hepsi Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze derece rastgele sene 21 Mart'ta kutlanır.
Türkiye'de müşterek gelenek, Türk Cumhuriyetleri'nde ise formel bayram namına kutlanırken, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti çeşidinden Bayram namına onama edilen müşterek gündüz durumuna gelmiştir.
Türk Takvimi'nde müşterek gündüz 12 parçaya ayrılır, rastgele parçaya Çağ ismi verilirdi. Bir asır dü saat, zımnında müşterek gündüz de 24 saattir. Her müşterek asır ise sekiz Keh cilt ibarettir. Yılbaşı namına gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz haset namına kutlanır. Bu güne ve acemi senenin başladığı âna Yılgayak denir.
Oniki Hayvanlı Takvim ve Melikşah'ın Celali Takvimi'nde yılbaşı namına belirlenen 21 mart, Divânu Lügati't-Türk'te de ilkbaharın gelişi namına belirtilir. Türk edebiyatı ve musikisine de Nevruz; Nevruz-ı Asl, Nevruz-ı Arap, Nevruz-ı Bayati, Nevruz-ı Hicaz, Nevruz-ı Acem ve Nevruz-ı Seba namına girmiştir. Tarihte katı aşırı mutluluk çeşidinden bayram ve tradisyon namına kutlanmıştır. Bunların başlangıcında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir.
Nevruz bayramı etkinlikleri: Nevruz Bayramı'nda ve Nevruz etkinlikleri dahilinde iklim genelinde "TÜRK KÜLTÜRÜNDE NEVRUZ" konulu, hepsi resmi ve hususi ilköğrenim müesseselerinde resim, türkü ve kitabet yarışmaları organize edilmektedir ve yarışmaları elde eden öğrenciler, Ankara'da planlı Nevruz programlarına rütbe namına götürülmektedir.
Aynı sürede Nevruz Bayramı kapsamında kültürlere ilgilendiren bulunan anadan görme giysiler giyilir, yörelere ilgilendiren danslar yapılmaktadır. Çocuklara; yap-boz, tişört, firez haritası, topaç, pentür kitabı ve halk bilimsel çocuk denli mürebbi hediyeler/oyuncaklar dağıtılmaktadır.
Nevruz bayramı önemi: Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart’ta havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, arazi yeşermeye, muhacir kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Bu ise ilkbahar mevsiminin gelişinin habercisidir. Tüm bunlar sebebiyle 21 Mart eksiksiz yaratıklar düşüncesince uyanış, canlanma ve hilkat haset namına benimsenmiş ve acemi gününün gelişi bayram namına kutlanılmaya başlanmış.
Orta Asya’da canlı Türkler, Anadolu Türkleri ve İranlıların yılbaşı namına onama ettikleri güne Nevruz ismi verilir. Bu gün Miladi 22 Mart, Rumi 9 Mart gününe denktaş gelir. Nevruz Bayramı bazısı toplumlarda Nevruz-i Sultani, Sultan Nevruz, Sultan Navrız, Navrız, Mart Dokuzu denli adlarla da bilinir.
Türkiye'de nevruz gelenekleri: Gül fidesi altına arzu mektubu gömülmesi de Anadolu’da Nevruzla dayalı aşırı yayılmış müşterek apayrı inanış. Dilek mektubuna bireyin dileği ne ise; çocuk, gelin, araba, ev, servet denli resimler çizilerek veya olmasını istediği şeyleri yazılarak suya atılır yahut çaktırmadan gülfidanın altına gömülür. Kalp temizliği ile matlup bu dileklerin gerçekleşeceğine inanılır. Mersin-Silifke bölgesindeki Toras Türkmenleri’nde “Mart İpliği” adıyla aşina Nevruz’da ağaçlara çaput bağlanıp, yaylalara çıkılarak, kuzu yahut cedi kesilir ve konuklara dağıtılır. Tahtacı Türkmenlerinde ise “Mart dokuzundan sonraları dağlar konuk alır” inancıyla yaylalara çıkılarak, mezarlıklar görüşme ediliyor. Gaziantep ve etrafında Sultan Navruz, iyi müşterek kızdır ve 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan şeb batıdan doğuya akıllıca huruç eder, müşterek apayrı güvence gereğince ise kuş kılığında uçar müşterek derviştir. Kars yöresinde müşterek evde toplanan gailesiz kız ve erkekler, önemsiz müşterek evladı su almaya gönderirler. Çocuk on paralık konuşmadan ve arkasına bakmadan müşterek bakraç su getirir. Kovanın içine orada bulunanlarca mülevven iplikler ve iğneler atılır.
Evlilik rivayeti: Birbiriyle toplanan ip ve iğnelerin sahiplerinin birbiriyle evleneceğine inanılır. Tunceli etrafında Nevruz haset rical alınlarına kişmiri sürerek su kaynaklarına giderler. Bu karaları eşme suyuyla yıkayanların dileklerinin onama olacağına inanılır. Edirne’de Sultan Nevruz ismi sunulan eğlencelerde, emektar hasırlar yakılıp “Mart içeri, pire dışarı” diye üstünden atlanır. Giresun’da ise Nevruzda sabahleyin ercecik kalkılarak çevredeki akarsulardan getirilen sular hayvanların hesabına serpiliyor.
