Nevruz bayramı ne zaman, 2022 nevruz nedir manası ne ve Nevruz bayramında neler yapılır, adetleri nedir sorularının cevabını derledik. Bazı topluluklara mucibince Allah'ın dünyayı yarattığı devir adına bilinen. Kimileri düşüncesince ise Hz. Nuh'un karaya fut basmış olduğu önceki devir adına kutlanan nevruz bayramı Türkiye'de de değişkin adetlerle kutlanıyor.
Türkiye'de en yayılmış nevruz inanışlarından birisi de Gül fidesi altına arzu mektubu gömülmesidir. Anadolu’da Nevruzla ilişik baş döndürücü yayılmış ortak apayrı inanış. Dilek mektubuna bireyin dileği ne ise; çocuk, gelin, araba, ev, servet kabil resimler çizilerek veya olmasını istediği şeyleri yazılarak suya atılır yahut çaktırmadan gülfidanın altına gömülür. Kalp temizliği ile matlup bu dileklerin gerçekleşeceğine inanılır.
Medeniyetlere mucibince Nevruz tarihi: Nevruz Bayramı, medeniyetler ortada değişkin zaman dilimlerinde kutlanmaktadır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, Kuzey gayrisıhhi kürede ilkbaharın başlamasını temsilen 22 Mart yahut 23 Mart'ta kutlanmaktadır. Astrolojik adına ise Nevruz haset bulunan 21 Mart, burçlar çizelgesinde önceki tam arsa meydan Koç burcunun giriş günüdür.
Nevruz bayramı adetleri nedir: Kimi topluluklar, bu haset Allah’ın dünyayı yarattığı gün, kimileri Nuh Peygamber’in yere önceki fut basmış olduğu gün, kimileri ise önceki insanoğlunun yaratıldığı devir adına değerlendirirken, kimi topluluklar geceyle gündüzün eşitlendiği, baharın müjdesi adına benimseme ediyor.
Alevilere ise 21 Mart’ı Hz Ali’nin mevlit haset ve dünyaevi sene dönümü adına benimseme ediyor. Eski Türkler ile İranlıların Yılbaşı benimseme ettikleri nevruz, Türkler düşüncesince ne kült yahut inançtan olurlarsa olsun iri ehemmiyet taşıyor. Altay halklarından Tatarlara, Azerilerden Karaimlere, Gagauzlara denli katı baş döndürücü Türk halkı kabilinden ateşle su psikoloji ve bedenî arınmada ehemmiyetli benimseme ediliyor. Bu sebeple Türk coğrafyasında nevruzda acı acıtmak ve elleme dileklerde bulunarak acı üstünden kaymak ortak tradisyon sayılıyor.
Türkiye'de nevruz gelenekleri: Gül fidesi altına arzu mektubu gömülmesi de Anadolu’da Nevruzla ilişik baş döndürücü yayılmış ortak apayrı inanış. Dilek mektubuna bireyin dileği ne ise; çocuk, gelin, araba, ev, servet kabil resimler çizilerek veya olmasını istediği şeyleri yazılarak suya atılır yahut çaktırmadan gülfidanın altına gömülür. Kalp temizliği ile matlup bu dileklerin gerçekleşeceğine inanılır. Mersin-Silifke bölgesindeki Toras Türkmenleri’nde “Mart İpliği” adıyla aşina Nevruz’da ağaçlara çaput bağlanıp, yaylalara çıkılarak, kuzu yahut cedi kesilir ve konuklara dağıtılır. Tahtacı Türkmenlerinde ise “Mart dokuzundan sonradan dağlar konuk alır” inancıyla yaylalara çıkılarak, mezarlıklar görüşme ediliyor. Gaziantep ve etrafında Sultan Navruz, elleme ortak kızdır ve 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan şeb batıdan doğuya akla yatkın barhana eder, ortak apayrı güvence mucibince ise kuş kılığında uçar ortak derviştir. Kars yöresinde ortak evde toplanan gailesiz kız ve erkekler, önemsiz ortak evladı su almaya gönderirler. Çocuk tek konuşmadan ve arkasına bakmadan ortak helke su getirir. Kovanın içine orada bulunanlarca mülevven iplikler ve iğneler atılır.
Evlilik rivayeti: Birbiriyle toplanan ip ve iğnelerin sahiplerinin birbiriyle evleneceğine inanılır. Tunceli etrafında Nevruz haset rical alınlarına esmer sürerek su kaynaklarına giderler. Bu karaları eşme suyuyla yıkayanların dileklerinin benimseme olacağına inanılır. Edirne’de Sultan Nevruz ismi maruz eğlencelerde, emektar hasırlar yakılıp “Mart içeri, pire dışarı” sanarak üstünden atlanır. Giresun’da ise Nevruzda sabahleyin ercecik kalkılarak çevredeki akarsulardan getirilen sular hayvanların üstünde serpiliyor.
Nevruzun tarihi: Nevruz kavramının tarihte önceki arsa almış olduğu kayıtlar, M.S. 2. yüzyıldaki Pers İmparatorluğu kayıtları olmakla birlikte, hâlâ öncesindeki (yaklaşık MÖ 648 ve 330 yılları arasında) Pers İmparatorluğu altında canlı ayrı ayrı milletlerin Pers Şahına Nevruz gününde hediyeler getirdiğine değgin bilgiler de bulunuyor.
Türklerde nevruzun tarihi: Orta Asya'da Nevruz bayramlarında anadan görme adına pişirilen sümelek buğdaydan meydana getirilen ortak tür tatlıdır.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, tabiatın uyanışını özümleme eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara denli tamamı Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze denli herhangi ortak sene 21 Mart'ta kutlanır.
Türkiye'de ortak gelenek, Türk Cumhuriyetleri'nde ise formel şenlik adına kutlanırken, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti kabilinden Bayram adına benimseme edilen ortak devir durumuna gelmiştir.
Türk Takvimi'nde ortak devir 12 parçaya ayrılır, herhangi ortak parçaya Çağ ismi verilirdi. Bir asır dü saat, zımnında ortak devir de 24 saattir. Her ortak asır ise sekiz Keh deri ibarettir. Yılbaşı adına gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz haset adına kutlanır. Bu güne ve toy senenin başladığı âna Yılgayak denir.
Oniki Hayvanlı Takvim ve Melikşah'ın Celali Takvimi'nde yılbaşı adına belirlenen 21 mart, Divânu Lügati't-Türk'te de ilkbaharın gelişi adına belirtilir. Türk edebiyatı ve musikisine de Nevruz; Nevruz-ı Asl, Nevruz-ı Arap, Nevruz-ı Bayati, Nevruz-ı Hicaz, Nevruz-ı Acem ve Nevruz-ı Seba adına girmiştir. Tarihte katı baş döndürücü talih kabilinden şenlik ve tradisyon adına kutlanmıştır. Bunların başlangıcında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir.
Nevruz bayramının önemi: Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart’ta havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, arsa yeşermeye, muhacir kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Bu ise ilkbahar mevsiminin gelişinin habercisidir. Tüm bunlar yardımıyla 21 Mart etraflı yaratıklar düşüncesince uyanış, canlanma ve fıtrat haset adına benimsenmiş ve toy gününün gelişi şenlik adına kutlanılmaya başlanmış.
