Nevruz bayramı ne zaman, 2022 nevruz nedir manası ne ve Nevruz bayramında neler yapılır, adetleri nedir sorularının cevabını derledik. Bazı topluluklara gereğince Allah'ın dünyayı yarattığı güneş adına bilinen. Kimileri düşüncesince ise Hz. Nuh'un karaya kadem basmış olduğu geçmiş güneş adına kutlanan nevruz bayramı Türkiye'de de değişkin adetlerle kutlanıyor.
Türkiye'de en münteşir nevruz inanışlarından bir tanesi de Gül fidesi altına arzu mektubu gömülmesidir. Anadolu’da Nevruzla ilgilendiren aşırı münteşir birlikte bambaşka inanış. Dilek mektubuna bireyin dileği ne ise; çocuk, gelin, araba, ev, dünyalık kabilinden resimler çizilerek yahut olmasını istediği şeyleri yazılarak suya atılır yahut sezdirmeden gülfidanın altına gömülür. Kalp temizliği ile matlup bu dileklerin gerçekleşeceğine inanılır.
Medeniyetlere gereğince Nevruz tarihi: Nevruz Bayramı, medeniyetler ortada değişkin devir dilimlerinde kutlanmaktadır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, Kuzey sağlıksız kürede ilkbaharın başlamasını temsilen 22 Mart yahut 23 Mart'ta kutlanmaktadır. Astrolojik adına ise Nevruz haset bulunan 21 Mart, burçlar çizelgesinde geçmiş tam arsa meydan Koç burcunun baş günüdür.
Nevruz bayramı adetleri nedir: Kimi topluluklar, bu haset Allah’ın dünyayı yarattığı gün, kimileri Nuh Peygamber’in yere geçmiş kadem basmış olduğu gün, kimileri ise geçmiş insanoğlunun yaratıldığı güneş adına değerlendirirken, birtakımı topluluklar geceyle gündüzün eşitlendiği, baharın müjdesi adına onama ediyor.
Alevilere ise 21 Mart’ı Hz Ali’nin veladet haset ve dünyaevi sene dönümü adına onama ediyor. Eski Türkler ile İranlıların Yılbaşı onama ettikleri nevruz, Türkler düşüncesince ne diyanet yahut inançtan olurlarsa olsun iri ehemmiyet taşıyor. Altay halklarından Tatarlara, Azerilerden Karaimlere, Gagauzlara denli katı aşırı Türk halkı kabilinden ateşle su ruh bilimi ve bedenî arınmada ehemmiyetli onama ediliyor. Bu sebeple Türk coğrafyasında nevruzda acı acıtmak ve elleme dileklerde bulunarak acı üstünden ağmak birlikte anane sayılıyor.
Türkiye'de nevruz gelenekleri: Gül fidesi altına arzu mektubu gömülmesi de Anadolu’da Nevruzla ilgilendiren aşırı münteşir birlikte bambaşka inanış. Dilek mektubuna bireyin dileği ne ise; çocuk, gelin, araba, ev, dünyalık kabilinden resimler çizilerek yahut olmasını istediği şeyleri yazılarak suya atılır yahut sezdirmeden gülfidanın altına gömülür. Kalp temizliği ile matlup bu dileklerin gerçekleşeceğine inanılır. Mersin-Silifke bölgesindeki Toras Türkmenleri’nde “Mart İpliği” adıyla bildik Nevruz’da ağaçlara çaput bağlanıp, yaylalara çıkılarak, kuzu yahut cedi kesilir ve konuklara dağıtılır. Tahtacı Türkmenlerinde ise “Mart dokuzundan sonraları dağlar konuk alır” inancıyla yaylalara çıkılarak, mezarlıklar görüşme ediliyor. Gaziantep ve etrafında Sultan Navruz, dobra birlikte kızdır ve 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan şeb batıdan doğuya akıllıca barhana eder, birlikte bambaşka teminat gereğince ise kuş kılığında uçar birlikte derviştir. Kars yöresinde birlikte evde toplanan dinç kız ve erkekler, önemsiz birlikte evladı su almaya gönderirler. Çocuk tek konuşmadan ve arkasına bakmadan birlikte bakraç su getirir. Kovanın içine orada bulunanlarca mülevven iplikler ve iğneler atılır.
Evlilik rivayeti: Birbiriyle toplanan ip ve iğnelerin sahiplerinin birbiriyle evleneceğine inanılır. Tunceli etrafında Nevruz haset rical alınlarına kişmiri sürerek su kaynaklarına giderler. Bu karaları pınar suyuyla yıkayanların dileklerinin onama olacağına inanılır. Edirne’de Sultan Nevruz ismi maruz eğlencelerde, emektar hasırlar yakılıp “Mart içeri, pire dışarı” niteleyerek üstünden atlanır. Giresun’da ise Nevruzda sabahleyin ercecik kalkılarak çevredeki akarsulardan getirilen sular hayvanların üstünde serpiliyor.
Nevruzun tarihi: Nevruz kavramının tarihte geçmiş arsa almış olduğu kayıtlar, M.S. 2. yüzyıldaki Pers İmparatorluğu kayıtları olmakla birlikte, elan öncesindeki (yaklaşık MÖ 648 ve 330 yılları arasında) Pers İmparatorluğu altında canlı ayrı ayrı milletlerin Pers Şahına Nevruz gününde hediyeler getirdiğine ilişkin bilgiler de bulunuyor.
Türklerde nevruzun tarihi: Orta Asya'da Nevruz bayramlarında anadan görme adına pişirilen sümelek buğdaydan meydana getirilen birlikte tür tatlıdır.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, tabiat ananın uyanışını özümleme eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara denli topu topu Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze denli gelişigüzel sene 21 Mart'ta kutlanır.
Türkiye'de birlikte gelenek, Türk Cumhuriyetleri'nde ise biçimsel bayram adına kutlanırken, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti kabilinden Bayram adına onama edilen birlikte güneş biçimine gelmiştir.
Türk Takvimi'nde birlikte güneş 12 parçaya ayrılır, gelişigüzel parçaya Çağ ismi verilirdi. Bir yüzyıl dü saat, zımnında birlikte güneş de 24 saattir. Her birlikte yüzyıl ise sekiz Keh cilt ibarettir. Yılbaşı adına gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz haset adına kutlanır. Bu güne ve acemi senenin başladığı âna Yılgayak denir.
Oniki Hayvanlı Takvim ve Melikşah'ın Celali Takvimi'nde yılbaşı adına belirlenen 21 mart, Divânu Lügati't-Türk'te de ilkbaharın gelişi adına belirtilir. Türk edebiyatı ve musikisine de Nevruz; Nevruz-ı Asl, Nevruz-ı Arap, Nevruz-ı Bayati, Nevruz-ı Hicaz, Nevruz-ı Acem ve Nevruz-ı Seba adına girmiştir. Tarihte katı aşırı mevki kabilinden bayram ve anane adına kutlanmıştır. Bunların başlangıcında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir.
Nevruz bayramının önemi: Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart’ta havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, arsa yeşermeye, muhacir kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Bu ise ilkbahar mevsiminin gelişinin habercisidir. Tüm bunlar yardımıyla 21 Mart halis muhlis mevcudat düşüncesince uyanış, canlanma ve fıtrat haset adına benimsenmiş ve acemi gününün gelişi bayram adına kutlanılmaya başlanmış.
