Nevruz bayramı ne zaman, 2022 nevruz nedir manası ne ve Nevruz bayramında neler yapılır, adetleri nedir sorularının cevabını derledik. Bazı topluluklara mucibince Allah'ın dünyayı yarattığı devir adına bilinen. Kimileri düşüncesince ise Hz. Nuh'un karaya fut basmış olduğu evvel devir adına kutlanan nevruz bayramı Türkiye'de de muaddel adetlerle kutlanıyor.
Türkiye'de en yayılmış nevruz inanışlarından bir tanesi de Gül fidesi altına arzu mektubu gömülmesidir. Anadolu’da Nevruzla ilgilendiren baş döndürücü yayılmış ortak bambaşka inanış. Dilek mektubuna ferdin dileği ne ise; çocuk, gelin, araba, ev, servet üzere resimler çizilerek yahut olmasını istediği şeyleri yazılarak suya atılır yahut sezdirmeden gülfidanın altına gömülür. Kalp temizliği ile matlup bu dileklerin gerçekleşeceğine inanılır.
Medeniyetlere mucibince Nevruz tarihi: Nevruz Bayramı, medeniyetler ortada muaddel devir dilimlerinde kutlanmaktadır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, Kuzey sıhhatsiz kürede ilkbaharın başlamasını temsilen 22 Mart yahut 23 Mart'ta kutlanmaktadır. Astrolojik adına ise Nevruz haset bulunan 21 Mart, burçlar çizelgesinde evvel tam arsa meydan Koç burcunun giriş günüdür.
Nevruz bayramı adetleri nedir: Kimi topluluklar, bu haset Allah’ın dünyayı yarattığı gün, kimileri Nuh Peygamber’in yere evvel fut basmış olduğu gün, kimileri ise evvel insanoğlunun yaratıldığı devir adına değerlendirirken, birtakımı topluluklar geceyle gündüzün eşitlendiği, baharın müjdesi adına bildirme ediyor.
Alevilere ise 21 Mart’ı Hz Ali’nin mevlit haset ve dünyaevi sene dönümü adına bildirme ediyor. Eski Türkler ile İranlıların Yılbaşı bildirme ettikleri nevruz, Türkler düşüncesince ne ilmek yahut inançtan olurlarsa olsun şişman ehemmiyet taşıyor. Altay halklarından Tatarlara, Azerilerden Karaimlere, Gagauzlara derece sert baş döndürücü Türk halkı çeşidinden ateşle su ruhiyat ve bedenî arınmada ehemmiyetli bildirme ediliyor. Bu sebeple Türk coğrafyasında nevruzda acı acıtmak ve elleme dileklerde bulunarak acı üstünden kaymak ortak anane sayılıyor.
Türkiye'de nevruz gelenekleri: Gül fidesi altına arzu mektubu gömülmesi de Anadolu’da Nevruzla ilgilendiren baş döndürücü yayılmış ortak bambaşka inanış. Dilek mektubuna ferdin dileği ne ise; çocuk, gelin, araba, ev, servet üzere resimler çizilerek yahut olmasını istediği şeyleri yazılarak suya atılır yahut sezdirmeden gülfidanın altına gömülür. Kalp temizliği ile matlup bu dileklerin gerçekleşeceğine inanılır. Mersin-Silifke bölgesindeki Toras Türkmenleri’nde “Mart İpliği” adıyla bildik Nevruz’da ağaçlara çaput bağlanıp, yaylalara çıkılarak, kuzu yahut cedi kesilir ve konuklara dağıtılır. Tahtacı Türkmenlerinde ise “Mart dokuzundan sonraları dağlar mihman alır” inancıyla yaylalara çıkılarak, mezarlıklar görüşme ediliyor. Gaziantep ve etrafında Sultan Navruz, dobra ortak kızdır ve 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan akşam batıdan doğuya akıllıca barhana eder, ortak bambaşka teminat mucibince ise kuş kılığında uçar ortak derviştir. Kars yöresinde ortak evde toplanan güre kız ve erkekler, önemsiz ortak evladı su almaya gönderirler. Çocuk on paralık konuşmadan ve arkasına bakmadan ortak helke su getirir. Kovanın içine orada bulunanlarca mülevven iplikler ve iğneler atılır.
Evlilik rivayeti: Birbiriyle toplanan ip ve iğnelerin sahiplerinin birbiriyle evleneceğine inanılır. Tunceli etrafında Nevruz haset rical alınlarına esmer sürerek su kaynaklarına giderler. Bu karaları eşme suyuyla yıkayanların dileklerinin bildirme olacağına inanılır. Edirne’de Sultan Nevruz ismi sunulan eğlencelerde, emektar hasırlar yakılıp “Mart içeri, pire dışarı” diye üstünden atlanır. Giresun’da ise Nevruzda sabahleyin ercecik kalkılarak çevredeki akarsulardan getirilen sular hayvanların üstünde serpiliyor.
Nevruzun tarihi: Nevruz kavramının tarihte evvel arsa almış olduğu kayıtlar, M.S. 2. yüzyıldaki Pers İmparatorluğu kayıtları olmakla birlikte, şimdi öncesindeki (yaklaşık MÖ 648 ve 330 yılları arasında) Pers İmparatorluğu altında canlı ayrı ayrı milletlerin Pers Şahına Nevruz gününde hediyeler getirdiğine müteallik bilgiler de bulunuyor.
Türklerde nevruzun tarihi: Orta Asya'da Nevruz bayramlarında anadan görme adına pişirilen sümelek buğdaydan meydana getirilen ortak tür tatlıdır.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, tabiat ananın uyanışını temessül eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara derece kâffesi Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze derece gelişigüzel sene 21 Mart'ta kutlanır.
Türkiye'de ortak gelenek, Türk Cumhuriyetleri'nde ise şeklî bayram adına kutlanırken, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti çeşidinden Bayram adına bildirme edilen ortak devir biçimine gelmiştir.
Türk Takvimi'nde ortak devir 12 parçaya ayrılır, gelişigüzel parçaya Çağ ismi verilirdi. Bir yüzyıl dü saat, nedeniyle ortak devir de 24 saattir. Her ortak yüzyıl ise sekiz Keh deri ibarettir. Yılbaşı adına gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz haset adına kutlanır. Bu güne ve dünkü senenin başladığı âna Yılgayak denir.
Oniki Hayvanlı Takvim ve Melikşah'ın Celali Takvimi'nde yılbaşı adına belirlenen 21 mart, Divânu Lügati't-Türk'te de ilkbaharın gelişi adına belirtilir. Türk edebiyatı ve musikisine de Nevruz; Nevruz-ı Asl, Nevruz-ı Arap, Nevruz-ı Bayati, Nevruz-ı Hicaz, Nevruz-ı Acem ve Nevruz-ı Seba adına girmiştir. Tarihte sert baş döndürücü büyüklük çeşidinden bayram ve anane adına kutlanmıştır. Bunların başlangıcında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir.
Nevruz bayramının önemi: Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart’ta havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, arazi yeşermeye, muhacir kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Bu ise ilkbahar mevsiminin gelişinin habercisidir. Tüm bunlar sebebiyle 21 Mart etraflı mevcudat düşüncesince uyanış, canlanma ve fıtrat haset adına benimsenmiş ve dünkü gününün gelişi bayram adına kutlanılmaya başlanmış.
