Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Para Politikası Kurulu güruh özetini yayınladı. metinde enflasyonun kısa dönemde oynak seyir izleyeceğinin kestirim edilmiş yer aldığı belirtildi.
Özette şişkinlik gelişmeleriyle ait "Ekim ayında mahveden tutarları yüzdelik 2,39 oranında artmış, salname şişkinlik 0,31 benek yükselişle yüzdelik 19,89 yerine gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, erke ve esrar gruplarındaki bedel artışlarının tesiri öne çıkmıştır. Bu dönemde, arsıulusal erke fiyatlarında kayda bedel artışlar izlenirken, Türk lirasındaki görünümle bu arada taşınmazlar içi erke fiyatlarında faziletli bedel artışları gözlenmiştir.
Üretici kuruluşların sigara fiyatlarında artışa gitmeleri zımnında esrar ürünleri fiyatlarında yaşanmış bulunan yükselişin mahveden enflasyonuna tesiri ise tahminî 0,30 benek olmuştur. Gıda grubu salname enflasyonunda bir hacim inhitat gözlenmesine mukabil faziletli seviyeler korunmuştur. Türk lirasındaki gelişmeler, başlamış bulunan dünyalık bedel artışları ve sunma kısıtlarının devamıyla yetiştirici enflasyonu madun gruplar genelinde yükselmiştir. Bu zevahir altında, B ve C endekslerinin salname enflasyonları hudutlu bir miktarda gerilemiş, andıran dönem eğilimlerinde ise bir hacim yavaşlama gözlenmesine mukabil faziletli seviyeler korunmuştur.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu tutarları Ekim ayında yüzdelik 1,92 oranında artmış, ekip salname enflasyonu bir geçmiş yıldaki faziletli bazın da etkisiyle 1,38 benek gerileyerek yüzdelik 27,41 olmuştur. Yıllık şişkinlik işlenmemiş besin grubunda yüzdelik 29,20'ye, kenarlı besin grubunda ise yüzdelik 25,71'e gerilemiştir. Taze kâr ve göveri tutarları işlenmemiş besin salname enflasyonundaki gerilemede asliye öge olurken, mevsimsellikten arındırılmış verilerle Eylül ayında körpe meyve-sebze grubunda gözlenen düzelti körpe kâr kaynaklı yerine bu zamanda de bitmeme etmiştir. Diğer işlenmemiş besin grubunda zirai kuraklığa ilişikli toplam ürün kaybı, düzey gelişimleri ve girdi maliyetlerinin can alıcı yer aldığı değerlendirilen bakliyat, motorin ve kumpir fiyatlarındaki artışlar ilgi çekmiştir. Genele yayılan bedel artışlarının gözlendiği kenarlı gıdada, arsıulusal ve taşınmazlar içi buğday fiyatlarındaki menfi seyrin edisyon oluşturduğu nan ve tahıllar grubunda fiyatlar yüzdelik 3,16 ile bir hacim henüz hızlanmıştır.
Enerji tutarları Ekim ayında yüzdelik 4,58 oranında artarken, ekip salname enflasyonu 2,99 benek yükselişle yüzdelik 25,76 olmuştur. Bu dönemde, arsıulusal erke tutarları Amerika doları bazında çelimli bir çoğalma kaydetmiş, Türk lirasındaki zevahir ile beraberce akaryakıt, tulum doğal taş yağı lambası yağı ve sert mahrukat kalemlerinde faziletli maaş bedel artışları izlenmiştir.
Temel servet grubu tutarları Ekim ayında yüzdelik 2,49 oranında artarken, ekip salname enflasyonu 0,92 benek düşüşle yüzdelik 18,46'ya gerilemiştir. Yıllık şişkinlik dayanabilen servet grubunda gerilerken, öteki asliye mallarda ufki seyretmiş, çul ve pabuç grubunda ise yükselmiştir. Ekim ayında yüzdelik 1,23 oranında küsurat dayanabilen servet fiyatlarında parafin pırtı fiyatlarındaki çoğalma belirleyici olurken, möble ve araba kalemlerindeki ölçülü seyir ekip maaş enflasyonunu sınırlamıştır. Bu gelişmelerle, dayanabilen servet grubu salname enflasyonu 1,88 benek azalarak yüzdelik 20,24'e gerilemiştir. Ekim ayında mevsimlik averajının altında bir çoğalma yayınlayan çul ve pabuç grubunda ise salname şişkinlik güzeşte senenin ayrımsız zamanında müstevli dert kaynaklı az bazın etkisiyle yükseliş kaydetmiştir. 5. Hizmet tutarları Ekim ayında yüzdelik 1,04 oranında yükselmiş, ekip salname enflasyonu 0,37 benek artışla yüzdelik 15,43 olmuştur. Yıllık şişkinlik eriştirme ve öteki hizmetlerde gerilerken, tanıtma hizmetlerinde yataya andıran seyretmiş, icar ve lokanta-otelde ise yükselmiştir.
Lokanta-otel grubunda gözlenen faziletli bedel artışları, besin fiyatlarındaki zevahir ve arızi KDV indirimlerinin sona ermesinin de etkileriyle Ekim ayında da bitmeme ederek görev enflasyonunu menfi etkilemiştir. Ayrıca, mevsimlik etkilerden arındırılmış verilerle icar enflasyonundaki yükseliş isteği bu zamanda de sürmüştür.
Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre, şişkinlik beklentileri Kasım ayında da fevk taraflı güncellenmeye bitmeme etmiştir. Cari sene sonu şişkinlik beklentisi 1,68 benek artışla yüzdelik 19,31'e, doğacak on dü taban ilişikli şişkinlik beklentisi 1,70 benek artışla yüzdelik 15,61'e yükselmiştir. Mevcut durumda, doğacak yirmi dört taban ilişikli şişkinlik beklentisi yüzdelik 11,76 olurken, doğacak ilkokul yıla ilişikli şişkinlik beklentisi ise yüzdelik 7,96 seviyesindedir" ifadeleri toprak aldı.
Enflasyonu etkileyen unsurlar ve riskler
Öncü göstergelerin toptan ekonomideki çelimli toparlanmanın, bazısı alanlarda bir hacim himmet kaybetmekle birlikte, bitmeme ettiğine ayraç ettiğinin bildirildiği metinde "Yakın dönemde salgının etkisiyle ABD'de mahveden emniyet endeksleri az seyrederken, bazısı Avrupa vatanlarında mahveden güveninde bölümsel bir salah görülmektedir. Küresel hesaplı faaliyette senenin önce yarısında yaşanmış bulunan toparlanma ve döllenme oranlarındaki artışa mukabil salgında dünkü varyantlar toptan hesaplı çalışkanlık üstündeki aşağılık taraflı riskleri deli dolu tutmaktadır.
Küresel talepteki toparlanma, dünyalık fiyatlarındaki faziletli seyir, bazısı sektörlerdeki sunma kısıtları ve nakliyat faaliyetlerindeki çoğalma arsıulusal ölçekte yetiştirici ve mahveden fiyatlarının yükselmesine defa açmaktadır. Başlıca zirai dünyalık ihracatçısı devletlerde yaşanmış bulunan hava koşullarının toptan besin tutarları üstünde menfi yansımaları görülmektedir.
Yüksek toptan enflasyonun, şişkinlik beklentileri ve arsıulusal mali piyasalar üstündeki tesirleri yakından izlenmekle birlikte, mütekâmil şehir biçim bankaları küsurat erke tutarları ve arz-talep uyumsuzluğuna ilişikli yerine enflasyonda tanıdık yükselişin beklenenden derinliğine sürebileceğini değerlendirmektedir. Bununla birlikte, nice biçim bankası enflasyondaki artışın eğreti unsurlardan kaynaklandığı değerlendirmesine ilişikli yerine enflasyondaki yükselişin arızi yer aldığı kanaatindedir. Bu çerçevede mütekâmil şehir biçim bankaları müzahir akçasal duruşlarını sürdürmekte, dünya malı alıntı programlarına bitmeme etmektedir.
Ekim ayının ikinci yarısından itibaren büyümekte bulunan şehir istikraz senedi piyasaları eğri bir seyir seyrederken hareket piyasalarında girişler gözlenmektedir. Gelişmiş devletlerde derinliğine vadeli tağyir faizlerindeki oynaklık ve toptan mali koşulların seyri büyümekte bulunan devletlere yönelen portföy akımlarına ilişikli riskleri deli dolu tutmaktadır. Söz konusu risklerin Türkiye'ye müteveccih portföy trendleri aracılığıyla oluşturabileceği etkilerin, taşınmazlar haricinde yerleşiklerin portföy pozisyonlanmalarındaki bulunan seviyeler dikkate alındığında henüz hudutlu kalabileceği değerlendirilmektedir.
Üretici enflasyonu, Türk lirasındaki görünüm, bilhassa erke iktisap etmek kıl payı başlamış bulunan dünyalık bedel artışları ve sunma kısıtlarına ilişikli yerine Ekim ayında yükseliş kaydetmiştir. Fiyat artışları fihrist geneline yayılırken, en açıkça yükseliş arıtılmış edilmiş darıdünya yağı ürünleri, doğal taş yağı lambası yağı imalatı, su ve kömür tutarları öncülüğünde erke grubunda gözlenmiştir. Yüksek bedel artışı ile öne çıkan bir öteki madun ekip bulunan açıklık mallarında ise temelde metallerle irtibatlı gruplar, yapı ip ve elyafları bilhassa iktisap etmek kıl payı tekstille ait kalemler, asliye kimyasallar ile plastik ve kağıt ürünleri can alıcı olmuştur.
Öncü göstergeler taşınmazlar ortamında hesaplı faaliyetin aut alakanın de etkisiyle çelimli seyrettiğine ayraç etmektedir. Sanayi üretimi Eylül ayında tedbir sıkıntıları kaynaklı üretimlik tatilleri ile tarihî yerine faziletli oynaklık sergileyen kalemler kaynaklı bir geçmiş taban mucibince yüzdelik 1,5 azalmıştır. Buna karşın, üçüncü çeyrekte uran üretimi ikinci çeyreğe mucibince yüzdelik 1,6 oranında çoğalma kaydetmiş ve yükseliş eğilimini korumuştur. Ciro endeksleri üçüncü çeyrekte taşınmazlar dışı alakanın uran üretimini desteklemeye bitmeme ettiğine ayraç etmektedir. İmalat uran firmalarının doğacak on dü maaş devre ilişikli envestisman eğilimlerindeki güçlenme bitmeme etmektedir.
Aşılamanın topluluğun geneline yayılması salgından menfi etkilenen hizmetler, gezim ve irtibatlı sektörlerin canlanmasına ve hesaplı faaliyetin henüz kararlı bir bileşimle sürdürülmesine imkân tanımaktadır. Perakende adanmış kütlesi ve görev iş kütlesi endeksleri bilhassa gezim irtibatlı kalemlerin yardımı ile üçüncü çeyrekte donanımlı bir çoğalma kaydetmiştir. Aşılamadaki çelimli ivme ile beraberce kısıtlamaların hafifletilmesi, gezim faaliyetindeki ve ait görev kalemlerindeki toparlanma eğiliminin belirginleşmesinde gösteriş oynamıştır. Dayanıklı istihlak malları talebi yavaşlarken, çerden çöpten istihlak mallarında bir toparlanma gözlenmektedir.
İstihdamın üçüncü çeyrekteki seyri açılma, turizmdeki toparlanma ve çelimli seyreden ihracatla beraberce hesaplı faaliyette gözlenmekte bulunan dengelenme ile uyumludur. Üçüncü çeyrekte ekincilik dışı istihdam artışı yüzdelik 2,5 ile bir geçmiş çeyreğe mucibince hızlanmıştır. Hizmet istihdamı lokanta-oteller ve perişan tecim sektörleri öncülüğünde ikinci çeyreğe mucibince yüzdelik 3,0 artarken, uran ve yapım sektörleri de istihdam artışına ulama vermiştir. İşgücüne katılma oranındaki yükselişe mukabil istihdamdaki çelimli artışla başıboşluk payı Eylül kocaoğlan bakımından yüzdelik 11,5'e gerilemiştir. Anket göstergeleri ve faziletli frekanslı veriler, istihdam görünümündeki iyileşmenin ve işgücü piyasasındaki müspet seyrin sürdüğüne ayraç etmektedir.
Olumlu aut istem şartları akan işlemler dengesini artı etkilemektedir. Cari işlemler dengesi Eylül ayında 1,7 bilyon Amerika doları aşkın vermiş, 12 maaş birikimli yerine ise 4 bilyon Amerika doları azalışla 18,4 bilyon Amerika dolarına gerilemiştir. Geçici aut tecim verileri, mevsimsellikten arındırılmış kalburüstü dışarı dış satım ve ithalatın Ekim ayında ihracatta henüz donanımlı iktisap etmek kıl payı arttığına ve ihracatın ithalatı mukabele oranının yükseldiğine ayraç etmektedir. Turizm gelirlerinde ise toparlanma eğiliminin belirginleştiği izlenmektedir. İhracattaki çelimli çoğalma eğilimiyle senenin arka kalanında yıllıklandırılmış akan işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesi beklenmekte, bu eğilimin güçlenerek bitmeme etmesi bedel istikrarı hedefi düşüncesince önem sunma etmektedir" denildi.
Para politikası
Özette mangır politikasıyla ait şunlara toprak verildi: "Para politikası duruşu, şişkinlik görünümüne müteveccih risklerin kaynağına, kalıcılığına ve mangır politikası ile ne seviyede arama dibine alınabileceğine değgin değerlendirmeler dikkate alınarak, davranışlarında ölçülü bir yaklaşımla enflasyonun kalımlı yerine düşürülmesi ve bedel istikrarı hedefine ulaşılması odağında belirlenecektir. Bu doğrultuda siyaset duruşu, şişkinlik gelişmeleri, şişkinlik beklentileri ve bunlar üstünde kısa vadede can alıcı olabileceği öngörülen arızi unsurlar da dikkate alınarak dezenflasyon periyodunu en kısa müddette organizasyon edecek ve midi vadeli hedeflere ulaşıncaya derece bunun sürekliliğini sağlayacak bir cimrilik düzeyinde belirlenmeye bitmeme edilecektir.
Enflasyonda akıbet dönemde gözlenen yükselişte; besin ve bilhassa erke iktisap etmek kıl payı dış çekicilik fiyatlarındaki artışlar ile tedbir süreçlerindeki aksaklıklar kabil sunma taraflı unsurlar, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve istem gelişimleri can alıcı olmaktadır. Para politikası duruşunda meydana getirilen güncellemenin ticari krediler üstünde müspet tesirleri görülmeye başlamıştır. Bunun yanında, ferdî kredilerle ait gelişmeler yakından izlem edilmektedir.
Kurul, mangır politikasının etkileyebildiği istem unsurları, atom çekirdeği şişkinlik gelişimleri ve sunma şoklarının oluşturduğu etkilerin ayrıştırılmasına müteveccih analizleri değerlendirerek siyaset faizinin 100 baz benek indirilerek yüzdelik 15 yerine belirlenmesine değişmeyen vermiştir. Kurul, sunma taraflı ve mangır politikası ağırlık endüstrisi dışındaki faktörlerin bedel artışları üstünde oluşturduğu arızi etkilerin 2022 yılının önce ½ si süresince da tesirini sürdürmesini beklemektedir. Kurul, bu etkilerin anıştırma etmiş yer aldığı hudutlu alanın kullanımını Aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir.
TCMB, hava ve öteki yöre kaynaklı riskleri hudutlandırmak amacıyla, mangır politikasının anne hedeflerinde bir değişikliğe defa açmadan sürdürülebilir mangır uygulamalarını derinliğine vadeli bir siyaset yerine tutma sonucu kapsamında “Yeşil Ekonomi ve İklim Değişikliği Müdürlüğü” ismi altında dünkü bir ünite ihdas sonucu almıştır. Söz konusu birimin, hava değişikliğinin mali manzume arasında ortaya çıkarabileceği kırılganlıkları ve fırsatları belirleme edebilme ve ait riskleri dökmek amacıyla icraat yapması hedeflenmektedir.
Enflasyonun kısa dönemde, bilhassa dünyalık tutarları ve yönetilen/yönlendirilen fiyatlar iktisap etmek kıl payı sunma ve istem taraflı ayrışık unsurların etkisiyle oynak bir seyir izlemesi beklenmektedir. Bununla birlikte, arızi etkilerin ortadan kalkmasıyla enflasyonun baştan azalış eğilimine dönmesini sağlayacak sıkılıktaki akçasal duruş; şişkinlik beklentileri, fiyatlama davranışları ve mali pazar gelişimleri bağlamında haricî ve arızi oynaklıklara huzur ehemmiyetli bir tampon işlevi görecektir.
TCMB, bedel istikrarı asliye gayesi doğrultusunda enflasyonda kalımlı düşüşe ayraç fail çelimli göstergeler oluşana ve midi vadeli yüzdelik 5 hedefine ulaşıncaya derece elindeki topu topu araçları kararlılıkla kullanmaya bitmeme edecektir.
Fiyatlar umumi düzeyinde sağlanacak istikrar, şehir riziko primlerindeki düşüş, namüsait mangır ikamesinin ve döviz rezervlerindeki çoğalma eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalımlı yerine gerilemesi aracılığıyla makroekonomik istikrarı ve mali istikrarı müspet etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, istihsal ve istihdam artışının mıhlı ve sürdürülebilir bir halde devamı düşüncesince akıllıca mefruşat oluşacaktır.
Kredi piyasası, hesaplı faaliyet, sunma taraflı unsurlar ve dış çekicilik fiyatlarındaki gelişmeler doğrultusunda şişkinlik üstündeki istem ve maliyet taraflı etkisinde bırakır yakından izlenmektedir. Gelişmiş ülkelerdeki mangır politikası ile toptan riziko iştahına ilişikli görünüm, büyümekte bulunan devletlere müteveccih portföy trendleri üstündeki riskleri deli dolu tutmaktadır. Kurul, mangır politikasında bedel istikrarı hedefi doğrultusunda mali istikrara müteveccih riskleri de gözeten bir yaklaşım sergilemeyi sürdürecektir. Bu bağlamda makroihtiyati politikaların krediler üstündeki tesiri ile TCMB fonlamasının APİ ve swap işlemleri arasındaki kompozisyonu yakından izlem edilmektedir. Kurul, bedel istikrarının sağlanması için, çelimli bir siyaset koordinasyonuyla topu topu paydaşları içeren totaliter bir geniş siyaset bileşimine gerekseme bulunmuş yer aldığı değerlendirmesini yinelemiştir. Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve data odaklı bir çerçevede almaya bitmeme edecektir."
