Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında gerçekleşen 12 Eylül darbesi ile Türkiye Cumhuriyeti, silahlı kuvvetlerin yönetime üçüncü müdahalesini yaşamıştı. Darbe sürecinde 650 bin eş gözaltına alındı, oluşturulan 210 bin davada 230 bin eş yargılandı, 7 binden ortak tomar eş düşüncesince de vefat cezası cezası istendi.
517 ferdin ahiret yolculuğu cezasına çarptırıldığı süreçte, 50 eş vefat cezası edildi. 14 bin ferdin vatandaşlıktan çıkarıldığı bu dönemde, kestirmece 100 bin eş teşekkül üyesi olma suçundan yargılandı, 30 bin eş ise tehlikeli bulunduğu iddiasıyla işten çıkarıldı.
Hafızlara hakeza kazınan 12 Eylül hunriz çarpış sürecine şahsen şehadet eden, zamanın ehemmiyetli adları İhlas Haber Ajansı'na (İHA) yaşadıklarını anlattı.
“Nurettin Soyer sorgumuza girip atılmış suçların onama edilmesi düşüncesince işkence yaptırdı
Dönemin şahitlerinden, MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nda idamla yargılanan sanıklardan Hakverdi Satılmış, delik sürecinde yaşadıklarından bahsetti. Çeşitli aletlerle ayrışık işkencelere maruz kaldığını tabir fail Satılmış, “Mamak Cezaevi içerisinde askeri garnizon içerisinde ülkücülere özel müesses ortak işkencehane, Ankara'da Alparslan Türkeş'ten sonradan evvel yakalanan, gözaltına tahsil edilen kişiyiz. 36 gündüz işkence gördük. İki hile ortada Filistin askısı denilen aletle asıldık. Alt tarafımız çıplak. Her tarafımızda çarpıcılık telleri. Bize işkence karşıcı manşet kadrosuyla bu arada müddeiumumi da var. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in babası Nurettin Soyer. Resmi kıyafetle bizim sorgumuza, şahsen işkenceye katılıp üzerimize hücum geçirmek maksut suçların onama edilmesi noktasında kendisi işkence yaptırdı. İşkence tutanağı da alamadık. 36 gündüz annemi getirip işkence yaptılar. Okuması yazması sıfır ortak hanımı oraya getirdiler. Biz o devir suçu onama ettik” niteleyerek konuştu.
Kendilerine işkence fail bireyleri ‘Amerikan askeri' olarak tanımlayan Satılmış, “Muhsin Yazıcıoğlu, Yılmaz Dural doğrusu idealist hareketin önde mevrut insanlarıyla, reis Alparslan Türkeş ile bu arada yargılandık ve Türkeş'i murafaa salonunda İstiklal Marşı ile karşıladık. İstiklal Marşı okumaktan hücrelere atıldık. Savunma verdik, hücrelere atıldık. Akşam pataklama yedik. Mamak Askeri Cezaevi bambaşka ortak evren idi. Namaz kılmak, Kur'an- Kerim kıraat etmek yasak. Sayımlarda ortak tomar Kur'an-ı Kerim'leri yırtarlardı. Bize askeri kıyafet giymiş, Amerikan uşağı askerler işkence yapmış oldu “dedi.
“Ali Bülent Orkan ‘iblisler' niteleyerek bağırıyordu”
12 yılı geçmiş ortak delik yaşamı olduğunu, bu süreçte yaşamış bulunduğu en biberli anıyı özetleyen Satılmış, “Ali Bülent Orkan benim C-5'te taraf hücremdeydi. Elleri ve ayakları sert parmaklıklara kelepçelenmiş, çarmıha gergin biçimde günlerce aç, susuz ve uykusuz bıraktılar Orkan'ı. Ali Bülent Orkan hemen ‘iblisler' niteleyerek bağırıyordu. Biz 36 gündüz orada ülkücülerin işkence esansında feryatlarını dinledik. Annelerinin, kardeşlerinin, hanımlarının bağırışlarını dinledik ilkin de dinlettiriyorlardı. Erkeklerin haricinde hanımefendilerin orada işkencede bağırttırılması bizlere aşırı ortak tomar dokunuyordu. Namaz kılanı dövdüler, oruç avlamak yasak. Yemek getirdiler, içerisine sıçan ölüsünü atmışlar. Karavanalara avuçla taş atıyorlar. Yemeği ortak insanoğlunun yiyemeyeceği şekle getiriyorlar. İnsanlık suçu işlediler. Bunlar yargılanamadı” ifadelerini kullandı.
Satılmış, Kenan Evren'in yargılanamamasının içre ortak çıban olarak kaldığını söyledi.
“Orada insanoğlu haklarının var bulunduğunu bildirmek muhtemel değil”
12 Eylül 1980 darbesi zamanında askeri yargılamalarda maznun olarak yargılanan, 1980-1991 yılları ortada cezaevinde mevkuf bulunan avukat Osman Başer, boşaltma olduktan sonradan Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Şu anda başıboş avukatlıkla uğraşan Başer, icra ettiği açıklamada 12 Eylül 1980 süresinde hukuk, insanoğlu hakları olmadığını, defans makamının susturulduğunu belirterek, “Biz o fasıl maznun olarak yargılanıyorduk ve cezaevinde bulunuyorduk. MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nda rahmetlik Alparslan Türkeş ve dostlarıyla beraberce 590 insana andıran sanıkla beraberce ortak spor salonunda baraka, oturakları tahta, çağ 08.00'de gelip çağ 19.00'da koğuşlara götürülen, ağız ağıza muhakeme güçlü ortak işkence, lakırtı hakkı kısıtlı, bahsetmek gülmek, insancasına gereksinimleri bertaraf geçirmek ağız ağıza izne tabi. Orada insanoğlu haklarının var bulunduğunu söylemek, savunmanın vazifesini uyarınca yaptığını söylemek, masumluk karinesinin bizim lehimize değerlendirildiğini söylemek, suçsuzluğun ispatlanana denli insanların bigünah bulunduğunu almak muhtemel değil” niteleyerek konuştu.
“Baskı, işkence ile insanlardan beyanlar alınarak zeval onama etmeye zorlanıldı”
“O devirde yaşlısı genci, sağcısı solcusu, hanımı kızı bütünü bulunan politik çatı püskürtü edildikten sonradan 5 yabanlık generaller cuntası, Kenan Evren ve arkadaşları çeşidinden bizlere ağız ağıza hava muamelesi meydana getirilen insanoğlu camiası şeklinde ortak yerlerde tutulduk” diyen Başer, şunları kaydetti:
“12 Eylül 1980 de sorgulamaların ilaç evrelerinde baskı, dikte, talkın ve işkence ile insanlardan beyanlar alındı. Birtakım kanıt edilen, bühtan edilen taksirat kabule zorlandı. Hatta kayıtlı beyanlarla onama ettirildi ve imza attırıldı. Bunların çokları insanların türel ve fiili imkansızlıklar dahilinde bulunduğu ortak ortamda işlenen taksirat onama ettirildi. Birçok arkadaşımız nişancı etti. Birçok arkadaşımız da tam deliller tartışılmadan, tam muhakeme süreci yapılmadan, balans unsuru olsun niteleyerek ortak sağdan ortak soldan vefat cezası kararları verildi. Meclis'ten onayı alınmadan bu insanoğlu uygulama edildi. Ailelerimizin karşısında biz biçimsiz muamele, hakaret, kuvvet kuvvet görüyoruz. Cezaevinde koğuştan görüşme hesabına gidip gelene denli insanlıktan çıkıyoruz. Ziyarete değerlendirmek ortak ölüm, işkence. Yemeklerin içerisine adamlık dışı birtakımı şeyler katıyorlar. Bu yiyecekleri icap yiyin icap dökün. Önünüze anca ortak aş getiriyorlar ki efsanevi çiftliklerine koyulan, ıslatılıp maruz ekmekler şeklinde yazma ekmekler getiriliyor.”
“12 Eylül 1980'de 15 Temmuz darbesi kabilinden şehitlik makamı bu çarpış mağdurlarına idealist şehitlere de şehitlik makamı verilmeli” niteleyerek 12 Eylül mağdurları düşüncesince adalet talebinde bulunan Başer, ayrımsız sürede 12 Eylül çarpış döneminden etkilenenlere maddesel içsel destekte bulunulmasını dile getirdi. Kenan Evren'in yargılanma periyodunu aktaran Başer, “Tamamen ortak film senaristliği kabilinden oldu. Kenan Evren 70 yaşında, öbür generaller ölmüş. Kenan Evren'i murafaa salonuna getirememişiz, istifham soramamışız, taleplerimiz dinlenmemiş” dedi.
“Birbirlerinin kulaklarını deliyorlardı, boyunlarına vurmaya çalışıyorlardı”
12 Eylül 1980 zamanında MHP Genel Başkanı bulunan Alparslan Türkeş'in avukatı Şevket Can Özbay, çarpış sürecinde mahsus derneklere, partilere ve kuruluşlara organ reşit yahut oralarda güçlenmiş ki var ise listeler şeklinde suçuna bakılmadan hepsinin tutuklandığını belirtti.
Öte yandan, herhangi ortak gündüz kestirmece 30 ferdin tutuklandığını ve tutuklananların Mamak Askeri Cezaevi'ne götürüldüğünü hatırlatan Özbay, “Bütün bloklar mahkumlarla tıka basa doluydu. Orada sağcılar ve solcuları ayrımsız koğuşlara alıyorlardı. Bunlar ne denli ilaç almaya çalışırsa çalışsın, herhangi ortak gündüz dü ekip ortada aşırı hunriz kavgalar oluyordu. Uzun müddet bekliyorlardı. Mahkumlar, somya yataklardan söktükleri demirleri kabarık yapıyorlardı. Birbirlerinin kulaklarını deliyorlardı, boyunlarına vurmaya çalışıyorlardı. Kan gövdeyi götürüyordu koğuşlarda. Koğuşun birisinden ortak kavga başladığı devir ayrımsız anda dört başı mamur koğuşlar ayaklanıyordu ve ayrımsız anda sağcılar ve solcular birbirlerine giriyorlardı. Artık dü tarafında takati kalmayınca bu defa asker girip, dü tarafı da dipçikliyordu” niteleyerek konuştu.
“Haksız, hukuksuz ve yabansı yere binlerce insanoğlu tutuklandı”
Özbay, şöyleki bitmeme etti:
“Gardiyanlar, ağırbaşlı yaralananların ilkin patlak yerlerine sumsuk atıp ondan sonradan yaralarını dikiyordu. Acıma, insanoğlu hayatı, insanoğlu yaşamının önemi engelleme tek obje yoktu. Kaçmaya girişim eden, avluda söylenenleri yapmayan, talimatlara itaat etmeyenlere de vur buyruğu vardı ve vuruyorlardı. İşin esprisi yoktu. Haksız, hukuksuz ve yabansı yere binlerce insanoğlu tutuklandı. Aileleri de kıygın edildi. Biz buna hususiyet dilinde telafisi gayri kabili muhtemel mağdurluk diyoruz. Onları telafi geçirmek tek biçimde muhtemel değil. Sonradan kusur dilemeyle, maddesel ödence vermeyle nahak yere yere çekilen acıların telafisi muhtemel değil.”
Yaşananlar ve elan ilavesi el erki tarihinde kişmiri ortak karaltı olarak arazi aldı. 12 Eylül 1980, Türk milletinin hafızasına bu biçimde kazındı.
Huzeyfe Tarık Yaman - Muhammed Musab Gümüşer - Evren Doğru - Hakan Karaduman - Gürkan Sayın
İLGİLİ HABER
İdamlık mahkumların avukatı Özbay, 12 Eylül sonrası vefat cezası edilen Orkan’ın sonuç anlarını İHA’ya anlattı 
