Deprem Haftası ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü kabilinden geliştirilen dünkü taşınabilir infaz "Rasathane"nin tanıtılması şartıyla Bölgesel Deprem ve Tsunami İzleme-Değerlendirme Merkezi'nde matbuat toplantısı düzenlendi. Burada mütekellim Özener, enstitünün 1999'da çabucak 30 adet alışılmış sismik rasat istasyonu varken bugün 256 deprem yük istasyonlarının bulunduğunu tabir etti.
Bunun haricinde değişik sensörler ve rasat istasyonlarıyla hepsi Türkiye'yi strateji ettiklerini aktaran Prof. Dr. Haluk Özener, "Toplam 476 lamise var. Bu sensörlerden 261 tanesi Marmara Bölgesi'nde çalışıyor. Buralardan elde edilmiş veriler sayısal adına bu merkeze geliyor ve değerlendiriliyor. Deprem sinyalleri enstitümüze geldikten sonradan zat kendine ve el kitabı hal yapılıyor. Anlık adına tığ kısaca 30 saniye arasında Marmara Bölgesi'nde yaşanmış bulunan depremi çözebiliyoruz. İlk çözümün peşi sıra el kitabı çözümle düzeltilmiş de edilebiliyor. İnternet sayfasından ve içtimai medyadan yayınladığımız bilgiler ise bizim deprem bilimci arkadaşlarımızın bu depremleri el kitabı adına çözdükten sonradan paylaşılıyor." dedi.
"Bu coğrafyada 4'ten iri 11 bin 302 deprem yaşandı"
Uluslararası antlaşmalarla değişik ülkelerle data alışverişinde bulunduklarını tabir fail Özener, çabucak Türkiye değil DOĞRU etrafında bulunan depremlerin büyüklüklerini de bu istasyonlardan aldıkları verilerle belirlediklerini kaydetti. Özener, Kandilli Rasathanesi'nin 1895'ten itibaren depremleri yük dibine aldığına ayraç ederek, 2021 yılı sonuna denli bu coğrafyada 4'ten iri 11 bin 302 depremin yaşandığını belirtti.
"Yedi yılda ortak de 7'nin üstünde ortak deprem oluyor"
Yılda 4'ün üstünde kısaca 100 depremin meydana geldiğini aktaran Özener, "3'ün üstündeki depremlere baktığımız devir aynı şimdi da artıyor. 73 bin 796 kıta deprem olmuş. Bu coğrafya o denli çalışkan coğrafya ki averaj rastgele gündüz 3 ila 3.9 büyüklüğünde ortak deprem oluyor. Bu coğrafyada dokuz günde ortak 4 ila 4.9 arasında, averaj elli günde ortak 5 ila 5.9 büyüklüğünde, averaj on yedi ayda ortak 6 ila 6.9, yedi yılda ortak de 7'nin üstünde ortak deprem oluyor. Dolayısıyla bu coğrafyada rastgele ortak sürede rastgele ortak irilik olması banko şaşırtı değil." ifadelerini kullandı.
"Süre geçtikçe biriken erke artıyor"
Ölçek adına 4'ten iri depremlerin iri ortak depremin habercisi biçiminde yorumlar yapıldığını özetleyen Özener, nerede, ne devir deprem olacağını bilemediklerini fakat Türkiye'nin rastgele yerinin deprem tehlikesi altında bulunduğunu vurguladı.
"Marmara düşüncesince benim de ortamında arazi aldığım ilmî ortak düzentileme 7.2 diyor"
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, muhtemel depremlere bağlı ortak istifham dair "Ne denli erke toplandığını ve birleşen erke kararında ne büyüklüğünde ortak deprem olacağını müteallik ortak öngörümüz olmakta lakin zamanını irfan şansımız yok. Marmara'da meydana getirilen ilmî çalışmalarda ortak erke birikiyor. Her bulunan depremden sonradan 'geldi', 'gelecek' demenin manası yok. Zaten bu ortak halde ortak gündüz gelecek. Bizim ne devir olacağından mavera ne denli amade olduğumuza bakmamız lazım. Bir deprem doğacak lakin tığ ne denli hazırız? Süre geçtikçe biriken erke artıyor. Biriken erke ne demek, muhtemel depremin büyüklüğünün çoğalması demek. Marmara düşüncesince benim de ortamında arazi aldığım ilmî ortak düzentileme 7.2 diyor. Farklı hocalarımızın değişik değerlendirmesi olabilir." dedi.
Enstitünün dünkü taşınabilir uygulaması "Rasathane"
Enstitünün oluşturduğu taşınabilir infaz kendisince da açıklamalarda mevcut Prof. Dr. Haluk Özener, dünkü uygulamanın adının "Rasathane" olacağını söyledi. Kullanıcıların bu infaz ile Türkiye'de gerçekleşen depremlere ve değişik birtakım bilgilere rahatlıkla ulaşabildiğini aktaran Özener, "Bu uygulamada, başka uygulamalardan değişik adına hepsi depremleri görebiliyorsunuz. Harita seçeneğiniz olabiliyor. Kullanıcı meydana getirdiği ayarlamalara layıkıyla hepsi depremleri seçebiliyor. Belli büyüklükteki depremleri alabiliyorsunuz yahut bildirimle ihtar mesajı alabiliyorsunuz. Bölgesel adına alanlarda kısaca birçok kıta deprem bulunduğunu görebiliyorsunuz. Yaklaştırarak zat bölgenizdeki deprem sayısına ulaşabilirsiniz. 1900'den bu yana bulunan depremlere anlayış şansınız var. 24 saatlik, 7 günce yahut 30 günce verileri alabilirsiniz." diyerek konuştu. Özener, vatandaşların uygulamayı parasız adına indirebileceklerini tabir ederek, art bildirimlere layıkıyla uygulamanın şimdi da geliştirileceğini söyledi.
"Ne devir olacağını söyleyebilmemiz gibi değildir"
Bölgesel Deprem ve Tsunami İzleme-Değerlendirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Doğan Kalafat ise depremin noktayı ve zamanından geçmiş ona müteveccih yapılacak hazırlığın şimdi ehemmiyetli bulunduğunu vurguladı. Olası iri depremle ilişik fasıl devir meydana getirilen haberlerin doğruyu yansıtmadığını tamlayan Kalafat, "4'ün üstündeki rastgele deprem ondan sonra 'büyük deprem geliyor' diyerek söylemler var. Bir depremin döneminin ilkin belirlenmesi bugün düşüncesince ilmî adına gibi değildir. Marmara düşüncesince konuştuğumuzda ortak depremin nerede olacağını ne büyüklükte olabileceğini muhtemelen ortak günah oranı arasında kestirebiliyoruz lakin ne devir olacağını söyleyebilmemiz gibi değildir. Dolayısıyla depremlerin ilkin belirlenmesi değişik ortak konu, depremle bağlı kestirim gerçekleştirmek ağız ağıza farklı. Tahmini hepiniz yapabilirsiniz. Bu cins haberlere başta aşırı ortak tomar değer edilmemesi lazım." dedi.
