TÜRKİYE Maarif Vakfının anadan görme bir vaziyete mevrut maarif söyleşilerinin misafiri müverrih öğretim üyesi Prof. Dr. İlber Ortaylı oldu.
Türk milletinin ve Türk kavminin müşterek biçimde müşterek araya gelmesine, Türk dili ve medeniyetinin coğrafyada doğruluk etmiş olduğu noktayı almasına gerekseme bulunduğunun altını çizen Ortaylı, laflarına şu biçimde bitmeme etti:
"Çünkü dünya, Türkleri bekliyor. Bu müşterek kıvanç değil, misyon. Altında ezilmemiz lazım. Türk milletinin İslam medeniyetine mazide sunmuş olduğu katkılarla çağ yapılanlar kıyaslandığında arada baş döndürücü iri farklar var. Bugünkü alimler muhtemel seviyede değil, baştan dünyaya lakırtı söyleyecek alimleri yetiştirmemiz gerekir. Bunun düşüncesince taşınmazlar ortamında ve taşınmazlar haricinde verdiğimiz terbiye baş döndürücü önemli. Türki cumhuriyetlerde güçlü insanoğlu hala Rusça konuşuyorlar. Tüm bunlar güçlü politik gelişimleri boş boş kılıyor."
"Her duyduğumuza inanmamalıyız"
Türkiye'ye mektepli merkezli eğitimin cumhuriyetle baş başa geldiğini özetleyen Ortaylı, "Cumhuriyet devri terbiye sistemini, Hasan Ali Yücel'i sokaktaki filozoflar hata anlatmışlar. Milliyetperver, Türk, Müslümanlara dirlik saygısı bulunan biri. Tasavvufa dirlik saygısı var. O bakımdan rastgele duyduğunuza inanmayın. Demokrasiye geçtiğimiz saat sendelemelerimiz oldu. Fakat bu sendelemeler Hasan Ali Yücel kadar insanları önemsiz kılmaz" değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Ortaylı, kült eğitiminin de önemine dikkati çekerek şunları kaydetti:
"Dini ekol istemiyorlar. Bu olmaz. Bugün kült adamı yetiştirmeyen müşterek topluluk bulunmayan lakin iyisini gerçekleştirmek gerekir. İmam arzu cambazı öğrencileri enikonu zeki. Fakat bazısı mevzularda fire kalıyorlar. Bazı okullar dobra çıkıyor. İyi liseler ihdas etmek zorundayız. Bizde içtimai ulum liseleri var. Buralarda yegâne pörsümemiş gönül öğretilecek. İkinci müşterek gönül de öğretilecek. Ölü dillerimiz de öğretilecek. Osmanlıca müşterek gönül değil jargon. Onu bellemek düşüncesince Arapça ve Farsça bellemek geçişsiz en azından esas olarak. Batı dilleri düşüncesince Latince bellemek gerekiyor. İki dünyaya da bilgili kazanmak düşüncesince rastgele dü dünyaya ilgilendiren dilleri bellemek zorundayız."
Ortaylı, içtimai ulum liselerinin niteliklerinin artırılması gerektiğine ayraç ederek, "Dinler zamanı ve medeniyetler zamanı bunların içine bütünleşmiş edilecek. Gezdiğim etraflı içtimai ulum liselerinde öğrencilerin iradesi, hevesi ve bilim arayışı hocaların baş döndürücü önünde. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) beceri liselerin niteliğini artırmaya müteveccih icraat yapıyor. Bunlar tabii önemli. Fakat baş döndürücü taraflı liselerin sayısının artırılması gerekiyor. Sadece Türkiye'de de değil, Türklerin bulunmuş olduğu Avrupa devletlerinde de kurmalıyız hakeza liseleri" ifadelerine arazi verdi.
