Istanbul
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde planlı Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Toplantısı'nın kapanışındaki konuşmasında, toplantıya dahil bulunan bilgi insanlarının fikirleri, önerileri doğrultusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde şehirleri mukavemetli bir duruma getirene denli emekleri azimli biçimde sürdüreceklerini söyledi.
İki hareket ve arkası sıra yaşanılan dümdar depremler hemen sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın AFAD Başkanlığı'ndaki koordinasyonunda, ilgilendiren bakanlarla beraberce süreci değme an sahadan strateji ettiklerini tamlayan Kurum, "İlk andan itibaren devletimiz halis muhlis olanaklarıyla 11 ilimizde ister kontrol istirdat çalışmalarında ki toplamda 26 bin enkaz, 26 bin binadan bahsediyoruz. Bu çerçevede 35 bin 250 kontrol istirdat mensubu AFAD'ımızın koordinasyonunda hepsi illerimizde senkronik değme saat, değme çağ üstünde koya koya artırarak gitti. Arkadaşlarımız uyumadan, yemeden-içmeden vatandaşımızın yaralarını dolamak düşüncesince savaşım verdi. Bu çerçevede valilerimiz, kaymakamlarımız, ilgilendiren icra vekili arkadaşlarımız ve hepsi ekiplerimizle beraberce 271 bin personelimiz sahadaydı. Bugüne denli 624 bin vatandaşımız boşaltma edildi. 18 bin iş makinesi de şu an çalışarak bölgede fariza vermektedir." diyerek konuştu.
Deprem bölgesindeki vatandaşların tahaffuz ihtiyacının karşılanmasına müteveccih çalışmalara yer veren Bakan Kurum, şöyleki bitmeme etti:
"Vatandaşlarımızın iare tahaffuz gereksinimlerini karşılayabilmek neredeyse AFAD'la hepsi kentlerde kurmuş olduğumuz eş güdüm merkezleriyle beraberce bugüne denli 360 bin cilt müesses ve bu çadırlarda 1 milyon 440 bin vatandaşımızın barınması sağlanmıştır. Yine ayrımsız tatlı taşımalık kentlerimizi kuruyoruz. AFAD'ımız, TOKİ'miz, Emlak Konut'umuz, belediyelerimiz, buradaki bağışçılarımız, taharri memuru polis maşer örgütlerimizle beraberce ister prefabrik, ister çelik, ister konteyner, ister yastıklama malzemelerden hepsi illerimizde Hatay'ımızda, Malatya'mızda, Kahramanmaraş'ımızda, Gaziantep'imizde taşımalık kentlerinin kurulumunu başlattık ve ne denli gerekseme var ise gene eş güdüm içerisinde süreçlerimizi yürütüyoruz. Vatandaşımızı nezdinde an ilkin şimdi tehlikesiz alanlara çekebilmek hesabına yapılarımızın çabuk nezdinde biçimde inşasını gerçekleştiriyoruz."
"608 bin hür büro çabuk yıkılacak, gerçek hasarlı yahut yıkık"
Deprem bölgesindeki hasar yoğunluğunu harita üstünden göstererek özetleyen Kurum, "Bu harita yıkımın kırık hattı üstündeki yoğunlaşmasını açık nezdinde biçimde gösteriyor. Burada mor ile işaretlediğimiz yerler, dip şekilde yıkımın yaşandığı yerleri gösteriyor. Hatay Antakya'yla başlayıp buradan Kırıkhan, Hassa, İslahiye, Nurdağı, Türkoğlu, Dulkadiroğlu, Pazarcık merkez, Gölbaşı, Adıyaman merkez, Doğanşehir ve Battalgazi'deki esasen yıkımın yoğunluğunu bu safiha açık nezdinde biçimde gösteriyor." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Kurum, hasar tespitleriyle beraberce yıkımların dip yaşandığı yerlerdeki kırık hatlarını, buraların kırık hatlarına bulunan mesafesini ve yerin standardını incelediklerini, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıyla kırık hatlarının tespitini ve dijitalleşmesini sağladıklarını, binaların yadımlama nedenlerini belirleme ederek haritalara işlediklerini anlattı.
Binaların dip şekilde yıkıldığı yerlerin emektar yerleşme sahalarında bulunduğunu belirleme ettiklerini vurgulayan Kurum, "Bugüne denli 7 bini nezdinde hayli personelimizle yapmış olduğumuz hasar belirleme çalışmalarında yekûn 1 milyon 582 bin binada belirleme yapıldı. Bu çerçevede 4 milyon 859 bin hür büro incelendi. Bu binalardan 214 bin 577 tanesinin çabuk yıkılacak, gerçek hasarlı yahut berbat bulunduğunun tespitini yaptık ki bu da 608 bin hür parçaya karşılama ediyor. Bu hür bölümlerin 481 bini de hane muhtevalı binalarımızı oluşturuyor." bilgisini paylaştı.
Bakan Kurum, depremde tescilli ve zamanı yapıların da dokunca gördüğünü, Hatay'daki Ulu Cami, Adıyaman'daki Ulu Cami, Aziz Nikola Rum Ortodoks Kilisesi, Darb-ı Sak Kalesi ve Gaziantep Kalesi denli nice zamanı eserin de yıkıldığını, Kültür ve Turizm Bakanlığının bunlarla ilgilendiren sahada düzentileme yaptığını aktardı.
Yıkılan binalara yer veren Kurum, şunları kaydetti:
"Yıkılan binaların yüzdelik 96,69'unun da 99 önceleri meydana getirilen binalar bulunduğunu görüyoruz. Yeni yönetmeliğe göre, doğrusu 2002'deki meydana getirilen düzenlemeler, bina denetleme sistemindeki düzenlemeler, acemi hareket yönetmeliğiyle beraberce yapmış olduğumuz tensikat çerçevesinde yıkılan binaların hoppadak yüzdelik 3,3'ünün 99 sonrası meydana getirilen binalar bulunduğunu görüyoruz ki gene bu binalarda 145 bin vatandaşımızın yaşadığını belirleme ettik. Yine burada esasen 1998 önceleri binalar ile sonrası yapıların yadımlama karşılaştırmasını görebiliyoruz. Kahramanmaraş merkeze baktığımızda esasen burada 2004'teki yerleşimle 2022'deki yerleşimdeki peyk haritalarını mukayese ettiğimizde 99 önceleri yapıların dip nezdinde biçimde yıkıldığını görüyoruz. Yine ayrımsız vaziyeti Hatay düşüncesince inceleyecek olursak, 2006'daki Hatay'ımızın yerleşimine baktığımızda 2023'teki yerleşimdeki dip yıkımın gene emektar yapıların bulunduğu alanda, sıvılaşmanın ve mefruşat kalitesinin ceninisakıt bulunduğu bölgede bulunduğunun tespitini yapmış olduk."
Binaların çökme nedenleri
Bakan Kurum, binaların çökme nedenlerini canlandırma eylemek düşüncesince sahada çalışarak çalıştıklarını ve şimdi ilkin 1 milyon 180 bin konutu düz yazı ettikleri tatlı acemi yerleşme alanlarını da yapacaklarını vurgulayarak, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Burada kırık hattına bulunan mesafesini, zemindeki sıvılaşmayı, gene intihap noktasında sıvılaşma kaynaklı yıkımın olup olmadığının tespitlerini yapıyoruz. Binaların yerleşme noktasında en akıllıca yere yerleşmesiyle ilgilendiren hocalarımızla, bilgi insanlarımızla bu arada bu emekleri yürütüyoruz. Yıkım nedenlerine baktığımızda, tasarımdaki ve işçilikteki hataların da yıkıma sebebiyet verdiğini sahadaki tespitlerde görüyoruz. Kolon kiriş birleşimlerindeki sıklaştırmaların olmadığı, nervürlü demirlerin kullanılmadığı bölgelerde dip yıkımın yaşandığının tespitini yaptık. Yine bodrum katlardaki mesame açımı denli hata kullanımların da yıkıma sebebiyet verdiğini görüyoruz."
AFAD koordinasyonunda hepsi kentlerde ayrımsız anda çöküntü tahammül emekleri yürütüldüğünü özetleyen Kurum, illerdeki eş güdüm gruplarıyla beraberce hepsi çevresel tedbirleri aldıklarına, buradan çıkan materyallerin tamamını art dönüşüme yayımcı epilepsi hem ekonomiye yardım sağlayacaklarına bununla ortak çevresel kirliliğe sebebiyet vermeyeceklerine dikkati çekti.
"Yeni yerleşme yerlerinde kıyamet riskini ve kırık hattına mesafesini belirleme ediyoruz"
Depremden etkilenen illerin önceleri ve sonrasına bağlı peyk görüntülerinin yıkımı açık nezdinde biçimde gösterdiğini dile getiren Kurum, "Gerçekten kırık hattı üstündeki yerleşme yerlerini gerçek anlamda etkiledi. Yine burada 2015 ve 2023 ortada depremden ahir yadımlama peyk görüntülerini kıyasladığımızda Hatay'da özellikle Antakya'da, Kırıkhan'da ne denli dip nezdinde yadımlama yaşandığını da bu safiha bizlere göstermektedir. Neredeyse bu alanın tamamının yıkıldığını görüyoruz. Kahramanmaraş düşüncesince de icraat yaptık. Burada da 2014 ve 2023 yılları arasındaki peyk görüntülerini kıyasladığımızda kentin merkezinde, emektar yapılarımızın dip bulunduğu yerlerde dip nezdinde yıkımın yaşandığını açık nezdinde biçimde görüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Kurum, bilimin ve kültürün ışığında, buradaki zamanı eserleri merkeze alacak, baştan restorasyonunu gerçekleştirecek ve bu merkezlerde en akıllıca yerde en akıllıca yerleşimi meydana getirecek biçimde hareket bölgesindeki emekleri bilgi insanlarıyla yürüttüklerinin altını çizdi.
Depremden etkilenen kentlerde icra ettikleri müzakere çalışmalarına bağlı görselleri paylaşan Kurum, şunları kaydetti:
"Yeni yapılacak yerlerdeki kıyamet riskini ister heyelan, ister sıvılaşma gerekse kırık hattına bulunan mesafesini belirleme ediyor ve yıkılan yerlerin morfolojik, jeolojik, jeofizik mühendislerimizle, bilgi insanlarımızla değme ayrışık etüdünü, burada toprak kullanması noktasında dar bölgeleme müzakere çalışmalarımızı da yapıyoruz. Bu çalışmalarla en akıllıca zemini belirleme ediyoruz. Planlama ve dizaynı yaparken de vatandaşımızı nezdinde an ilkin sağlam, tehlikesiz yuvalarına kavuşturma neredeyse çalışıyoruz. Rezerv alandan hane imal süreçlerini başlattık. Rezerv alanları yaptıktan sonradan da kentin süresince kentin dokusunu, kültürünü, nüfus bilimsel yapısını, buradaki içtimai yapıyı ve gereksinimleri içerecek dizaynlar yapıyor ve kentin yerleşime akla yatkın sahalarında çalışmalarımızı yürütüyoruz. Radye asliye üstünde tünel biçim yahut perdeleme sisteminin dip nezdinde biçimde duruk hesaplarda dikkate alındığı şekliyle çalışmalarımızı yürüteceğiz."
''Konutlar mefruşat fazlalık 3-4 sert geçmeyecek tatlı yapılacak''
Kurum, Cumhuriyet tarihinin en şişman kıyamet hane imal seferberliği kapsamında 405 bin kıyamet konutunun yapımını başlattıklarını kaydederek, kentlerde mevcut 83 bin karye evinin de belirleme çalışmalarını yürüttüklerini söyledi.
Bu emekleri sahadaki mefruşat müzakere ekipleri ve hocalarla eş güdüm içerisinde yaptıklarını aktaran Kurum, "21 Şubat'ta başladığımız sürecimizde bugüne denli 16 bin ki bugünkü tarihle beraberce bildiğime göre 21 bine ulaştı, 21 bin kıyamet konutumuza da sözleşmelerimizi yapmış olup evvel kazmalarımızı vurmuş oluyoruz." dedi.
Kurum, bunları yaparken kentin gelişme aksı öngörüsü ve 50 yılını hesaplayacak şekliyle tasarladıklarını belirterek, Adıyaman Örenli'de baş döndürücü akla yatkın nezdinde zeminde, gene Gaziantep Şehitkamil'de, İslahiye'de ve Nurdağı'nda bu emekleri yürüttüklerinin bilgisini verdi.
Hatay İskenderun'da bozulmamış zeminleri buldukları bölgelerde acemi yerleşme alanlarını belirleyerek buralarda kentsel tasarımlarını yürüttüklerini aktaran Kurum, bu ihtiyat alanlarının haricinde da kentin merkezindeki kentsel tasarımları başlattıklarını, kentin ati gelenleriyle, sanayicisiyle, şehremaneti başkanıyla, milletvekiliyle hepsi taharri memuru polis maşer örgütleriyle toplantılar yaptıklarını, onların önerilerini dikkate aldıklarını söyledi.
Kurum, acemi yapılacak konutlara bağlı şu detayları paylaştı:
"Yatay mimarlık köklü yürüteceğiz. Mahalle kültürünü, komşuluk ilişkisini yaşatacak biçimde mefruşat fazlalık 3-4 sert geçmeyecek tatlı yapılacak ve bu çerçevede kıvrım planlarını, sima dairelerimizin örneklerini de görselini paylaştığımız tatlı yapacağız. Yine burada köyde canlı vatandaşlarımızı da brüt 130 metrekare, neti de 105 metrekare bulunan balkonuyla, gene terasıyla yurttaşlarımızın gereksinimlerini giderecek tatlı yapıyoruz. Bu tipleri de yerel ihtiyaçlara ve oradaki mimariye akla yatkın biçimde kaplamalarını yapacağız. Bir yerde cumbasını yapacağız. Bir yerde taşını kaplayacağız ve bu tatlı yürütüyor olacağız. Tip kıvrım planlarımıza bakmış olduğunuzda 3+1 daireler planlıyoruz ve 105 metrekare brüt, 85 metrekare neti olan, gene bölgenin gereksinimleri doğrultusunda degaje balkonlu daireler planlandı ve bu çerçevede icraat yürütülmektedir."
İnşaat materyali tedbir zinciri oluşturuldu
İnşaat materyali sektörüyle nezdinde araya geldiklerini ve ilgilendiren bakanlıklarla beraberce hepsi eşyalara bağlı tedbir zincirini bugünden itibaren kurduklarını aktaran Kurum, 13 milyon titrem çimento, 4 milyon titrem demir, 28 milyon metrekare seramik ile 28 milyon metreküp betonun kullanması neredeyse tedbir zincirini oluşturdukları bilgisini verdi.
Kurum, Türkiye'nin nezdinde hareket ülkesi olduğunu, bu depremlerde bugüne denli Kahramanmaraş depremi de müdahale edildiğinde 120 bini nezdinde hayli canın yitirildiğini tabir ederek, şöyleki konuştu:
"Bugüne denli 3,3 milyon konutun dönüşümü yerinde, çabuk ve yurttaşlarımızın rızası çerçevesinde yapılmıştır. Yine 20 yılda, hepsi Türkiye'ye yaydığınız içtimai hane anlayışıyla beraberce bugüne denli 1 milyon 180 bin içtimai hane yapılmıştır. Bugün 81 ilimizde, 922 ilçemizde kentsel inkılap emekleri çerçevesinde 250 bin konutun dönüşümü sahada çalışarak bitmeme etmektedir. Bu meydana getirilen çalışmalarla 6,6 milyon ev ve iş yerinin denetimi tamam ve bu çerçevede içtimai donatılarıyla beraberce TOKİ'mizle, hususi sektörümüzle yaptığımız işlerle beraberce yüzdelik 65'ini nüfusumuzun tehlikesiz bir duruma getirdik."
"2035 yılına denli hepsi Türkiye'de dönüşüme girmemiş meydan kalmasın istiyoruz"
Bakan Kurum, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Devam fail kentsel inkılap konutlarımız 250 bin, içtimai konutlarımız 250 bin ve Pazarcık merkezli hareket sonrası yapılacak hane sayısının da 500 bin bulunduğunu düşündüğünüzde kısaca 1 milyon acemi konutun yapımını ve 1 milyon da yer gayeli tahsislerimizi de aritmetik ettiğinizde sonuç nezdinde yılda ülkemize 2 milyon yeni, sağlam, tehlikesiz hane kazandırmış olacağız. 2035'e denli hepsi Türkiye'de dönüşüme girmemiş meydan kalmasın istiyoruz."
İstanbul'da da kentsel inkılap seferberliğine ayrımsız azim ve kararlılıkla bitmeme ettiklerini kail Kurum, "Bugüne denli 695 bin konutun dönüşümünü sağladık ve 93 bin konutun dönüşümü çalışarak sahada TOKİ'mizle, Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğümüzle, Emlak Konut Genel Müdürlüğümüzle beraberce bitmeme ediyor. Olası Marmara depremine huzur 39 ilçemizde kentsel inkılap emekleri sürmektedir." dedi.
