Genetik müşterek yorgunluk bulunan ve derinliğine süredir Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde görülmeyen talasemi (Akdeniz Anemisi) rahatsızlığı gine yükselişe geçti. Konuyla ilgilendiren Yakın Doğu Üniversitesi Sürekli Tıp Eğitimi Koordinatörlüğü, Kıbrıs Türk İnsan ve Klinik Genetik Derneği ile Thalassaemia Derneği'nin iş donanmasında planlı “Unutulan Genetik Miras: Talasemi” çalıştayında hastalıkla ilgilendiren gündeş detayları paylaşan uzmanlar, seneler içre mütebeddil içtimai ve kültürel binanın talasemi sayılarını gine canlandırdığını vurguladı.
Çalıştaya eklenmiş bulunan KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da ilmî açıdan çaresi mevcut müşterek maraz bulunan Akdeniz Anemisinin mütebeddil içtimai şartlar ve kültürel yapılar, mevrut göçler kabil nice sebeple artım gösterdiğine değinerek, evlat sahibi kazanmak talip kâffesi bireylerin talasemi testini yaptırması icap ettiğini belirtti.
Talasemiye ‘hastalık' erişmek istemediğini tamlayan Cumhurbaşkanı Tatar, “Thalassaemia Merkezi'nin ve akabindeki meydana getirilen kâffesi çalışmaların insanlığa düş yerine iri izler bıraktığını söyleyerek, “Eşitliğin temel alındığı bu ülkede hacısı hocası denktaş yaşayarak mevcud imkanlardan yararlanmalıdır. Bu sebepten dolayı lüzum mevki hastanelerinde gerekse hususi hastanelerde bu cins teşhislerin konulması ve önlemlerin katılması düşüncesince muktezi rastgele şeyi yapıyoruz” dedi.
“Talasemi önlenebilir kalıtım bilimi müşterek hastalıktır”
KKTC Sağlık Bakanı İzlem Gürçaç ise çalıştayda yaptığı konuşmasında talaseminin önlenebilir kalıtım bilimi müşterek maraz bulunduğunu tabir etti. Kuzey Kıbrıs'ta talasemi hastalığının aşırı ağır şartlar altında başladığını hatırlatan Bakan İzlem Gürçağ, bu proses içre nice ailenin tanılama ve otama farkında olmadığını da belirtti. Bakan İzlem Gürçağ, “Kuzey Kıbrıs'ta 150 talasemi önemli hastası var. Ancak talasemi intermedia ve kalıç hücreli anemi hastalarını da bu sayıya katarsak, merkezde otama gören toplamda 225 hastamız bulunuyor” dedi.
“Değişen içtimai ve kültürel çatı hikâye sayılarını arttırdı”
Bakan Gürçağ, 1980'de familya yasasındaki fark ile baş başa talasemi testlerinin evliliklerden ilk zorunlu bulunduğunu ve böylecene Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kâffesi talasemi rakamlarını sıfıra indirdiğini söyledi. Yıllar içre mütebeddil içtimai ve kültürel yapıyla talasemi sayılarının gine canlandığını kail Bakan Gürçağ, “İlgili hekimlerle toplantılar yapıldı ve muktezi bilgilendirmeler yapıldı. Thalassaemia Laboratuvar'ının modernize edilmesi düşüncesince muktezi cihazların bir fazla fazla makbuz müşterek bölümü da ısmarlama edildi. Türkiye Cumhuriyeti kabilinden bağış edilen HPLC aleti da en geç Kasım kocaoğlan bünyesinde hizmete sunulacak” dedi.
“Herkes muktezi taramalardan geçmeli”
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 2001'den itibaren talasemiyalı müşterek evlat doğmadığını tabir fail Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. hasret Gürkut, “Globalleşen evren ve barhana ederek küsurat insanoğlu nüfusuyla baş başa kalıtım bilimi havuzumuz çeşitlendi. Bizler ne derece muvaffakiyet sağlamış olsak da daima mütebeddil kalıtım bilimi havuzumuz yardımıyla mücadeleyi katiyen bırakmamalıyız” dedi. Dr. hasret Gürkut, mevcutta mevcut talasemi hastalarının ve hamal bulunan şahısların ihtiyaçlarının izleme edilmesi ve belki dahilinde bulunan her insanın muktezi taramalardan geçmesi mevzusundaki ciddiyete değindi.
“Son yıllarda talasemili doğumlar baştan başladı”
Thalassaemia Derneği Başkanı Çiğdem Beşevlerli ise konuşmasına talasemi hastalarının korunması ve güzel otama almasının sağlanması icap ettiğini belirterek, 1980'de mütebeddil familya yasası ise dünyaevi önceleri meydana getirilen talasemi testinin zorunluluğunu hatırlattı. Dünya genelinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ismini tarihe yazarak, talasemi doğumları sıfırlamıştı” diyen Beşevlerli, “Yeni verilere layıkıyla mütebeddil içtimai yaşam, familya yaşantısı, mevrut göçler dolayısıyla talasemi doğumlar baştan başladı” sanarak konuştu.
Talasemi tevellütlü bireylerin yaşamış bulunduğu zorluklardan da bahseden Beşevlerli, “Toplumumuz kabilinden unutulan talasemi doğumlar en aşırı da talasemi bireylerinin canını acıtıyor. Çünkü talasemi bireyi kazanmak emeksiz değildir. Zorlu müşterek otama süreci olmasının yanı sıra, nice aut etkenler de talasemi fertleri yıpratıyor” dedi.
Yakın Doğu Üniversitesi Sürekli Tıp Eğitimi Koordinatörü Doç. Dr. Mahmut Çerkez ise Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi'nin dünkü kuşak teknolojilerle donatılmış tıbbi kalıtım bilimi tanılama laboratuvarında, 400'e andıran değişik kalıtım bilimi sınav ile hastalara görev verildiğini söyledi.
