Washington
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 76. Genel Kurul görüşmeleri düşüncesince bulunmuş yer aldığı New York'ta Amerikan CBS monitör kanalında "Face the Nation" programı sunucusu Margaret Brennan’ın sorularını yanıtladı, Afganistan'daki gelişmeler ve Türkiye-ABD ilişkileri erinç değerlendirmelerde bulundu.
"ABD’nin Afganistan’dan ayrılmasının alanı şimdi güvenilmez bir duruma getirdiğini düşünüyor musunuz?" sorusunu Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyleki cevapladı:
"20 senedir Amerika'nın burada kalışıyla semt emniyetli birlik bir duruma gelmedi ki. Tam aksine, semt rastgele güzeşte gündüz ağır anlamda kan kaybetti. Biz burada bine benzeyen elemanımızla havalimanının korunması dair fariza yürütme ettik. Bize en böylelikle havalimanının korunması teklifi ulaştığında Brüksel’de Sayın (Joe) Biden'la bunları konuştuk. Bizim hakeza birlik rolü üstlenebileceğimizi kendilerine söylediğimde, 'Üç şeyi de isteriz' dedim. Bunun biri geri bakım destek. Lojistik destekten talebimiz, yönetimsel ve malidir. Bir gayrı hamle da başta şu an ellerinde mevcut silah, cephane ve benzerleri bunların Türkiye'ye devridir ancak anca şeyler he ki birlik tersine (Hamid) Karzai Havalimanı'ndaki halk silahların mühimmatların, vasıtaların bütünü Taliban'a verildi. Şu anda da Taliban orada Amerika'nın silahlarıyla akım ediyor. Bu gerçekleri de elbette değerlendirmek gerekir. Fakat tığ birtakımı şeylere de alıştık. Aynı biçimde Türkiye'ye hücumcu yıldırı örgütleri de maatteessüf Amerika'dan aşırı ağır silah, cephane desteği aldı. Bu, esbak hükümette de bire birlik biçimde oldu, şu anda da bire birlik biçimde oluyor. Öncelikle PKK/YPG/PYD yıldırı örgütlerine bu çeşit tabanca desteklerinin verilmemesi gerekir."
"ABD yıldırı örgütlerini desteklememeli"
“ABD’nin, DEAŞ'a erinç mücadelede bağlaşık şekilde görmüş yer aldığı gruplara tedbir etmiş yer aldığı silahların Türkiye’ye erinç kullanıldığına müteveccih birlik tez mevcut mı? ABD desteğinden çevre bu gruplardan size müteveccih zılgıt mevcut mı?" şeklindeki suali Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bunu Sayın (Donald) Trump çağında de Trump'ın namına de anlatım etmiştim. Şu anda da gene bire birlik biçimde tırlarca silah, cephane ve benzerleri alana geliyor. Bunların hepsini tığ kendilerine ihsas örgütümüz yoluyla da anlatım ettik, anlatım ediyoruz. Bundan ahir süreçte de bire birlik biçimde elbette bunu anlatım edeceğiz." biçiminde yanıtladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bunları Başkan Biden’a sundunuz mu?” sorusu üzerine, “Bunların hepsini tığ muhataplarımıza sunduk. Şu anda benim İstihbarat Başkanım bire birlik biçimde muhatabına bunları sundu, sunuyor. Bundan sonraları da bunları sunmaktan çekinmeyiz. Çünkü birtakımı gerçekler var. ABD NATO ülkesidir. Biz bire birlik biçimde NATO ülkesiyiz. NATO’da el birliği içinde olmamız gerekirken yıldırı örgütleri buralardan bu çeşit destekleri almamalı. Bunu da anlatmak durumundayız.” dedi.
"Afganistan’a kimsenin vermediği desteği tığ verdik"
Türkiye’nin Taliban’a Afganistan’daki havalimanını işletmesi düşüncesince iane ve beceri dayanaklık etmek sağlayıp sağlamadığı ve acemi Taliban hükümetiyle ait ne planladığı sorusu hakkındaki Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyleki konuştu:
“Şu anda daha bizim Taliban’la anlaşmaya vardığımız rastgele birlik özellik yok. Şu anda Taliban şimdi aşırı Katar ile birlikte akım ediyor. Biz ise askerlerimizi, taharri memuru polis vatandaşlarımızı oradan çektik. Biz şu anda havalimanında yokuz. Taliban ile de şu anda rastgele birlik iş birliğimiz namevcut ancak birlik şeyi aşırı açıkça ve kupkuru söylemem lazım. Bizim Afganistan halkına erinç tarihten mevrut birlik birlikteliğimiz var. Kimsenin Afganistan'a vermediği desteği rastgele devir tığ verdik. Alt yapıda, fevk yapıda Afganistan'da nice yatırımların içinde olduk ve bundan ahir süreçte de bunu yaparız. Dediğim gibi, bu meydana getirilen yanlışlıklar nedeniyle de askerimizi çektik, taharri memuru polis vatandaşlarımızı çektik ve şu anda Afganistan'da tığ yokuz."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin Kabil Havalimanı'nın işletilmesine iane yazar etmeyeceğine ilişkin, "Dediğim gibi, bu, anlaşmalara, sözleşmeye bağlı. Burada şayet hakkıyla aykırı anlaşmalarla müspet birlik hamle atılacak olursa… Şu anda Afganistan'daki hükümet eksiksiz değil, kucaklayıcı değil. Kucaklayıcı, eksiksiz sıfır birlik hükümetle hakeza birlik hamle alaşağı etmek da bizim düşüncesince birlik kere muhtemel değil ancak bu eksiksiz olursa, kucaklayıcı olursa biz de Türkiye şekilde orada toprak alırız." yorumunu yaptı.
Taliban ile idman düşüncesince "kadın hakları" vurgusu
"Taliban şu an çabucak eş evlatlarının okula gitmesine destur veriyor, kızlara destur etmiyor. Kamu kurumlarındaki hanımlara işe gelmemelerini söylediler. Taliban eylem göstermiş az daha durmuyor. Böyle birlik hükümetle meşgul mısınız?" sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Türkiye’nin bu mevzuda başta hanıma bakışı bellidir. Bizde avrat yaşamın rastgele durumunda vardır. Eğitimde, sağlıkta, adalette, yargıda vardır, yaşamın rastgele durumunda vardır. Kendi devletimizde bu hakeza olduğuna göre, Afganistan’da tığ nite ayrımlı birlik obje düşünelim? Orada da bire birlik biçimde kadının yaşamın rastgele durumunda olmasını istek ederiz. Kadınlar buralarda deli dolu gösteriş alır bir duruma geldiği anda, onlara eğitim, sağlık, adalet, emniyet, rastgele noktada tığ Afganistan'a da bu desteği veririz. Bunların eğitimlerine de başkaca devletimizde okazyon sağlarız." yanıtını verdi.
"Mevcut halde Taliban'la idman istemiyorsunuz az daha görünüyor" ifadesi hakkındaki Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bu saydığım mevzularla ait şekilde şayet bunlar bildirme edilirse yapmaktayız ancak bildirme edilmezse yapamayız." dedi.
"Bundan sonraları ülkemize Afgan sığınmacı almaya gücümüz yetmez"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Şu an ülkesinden kaçan Afgan sığınmacılar var. Bunların birileri Türkiye'ye yöneldi. Geçen ay Türkiye'nin sığınmacı kaynağı iktisap etmek az daha birlik rolü ve yükümlülüğü olmadığını söylediniz. Bu kimin yükümlülüğü? Bu sığınmacıları bildirme etmek ABD'nin yükümlülüğü mü?" sorusu üzerine, "Şu anda ABD elhak bu çeşit sorumlulukları namına getirmedi ki… Şu anda yük dışı, yük içi iktisap etmek az daha benim ülkemde 300 bini epey Afgan sığınmacı var. Bundan sonraları da ülkemize hala Afgan sığınmacı almaya gücümüz yetmez ancak Amerika, Afgan sığınmacıları buraya alacaksa o da ayrı birlik konu. Ben Amerika'nın sığınmacı politikalarını paylaşamam ancak ABD da benim sığınmacı politikalarımı herhalde paylaşamaz ancak tabii, başta açıkça söylüyorum, bizim kapımız da biçim güzeşte hanı değildir." açıklamasını yaptı.
"20 senedir ABD orada hastalık vardı?"
"ABD'nin bu mevzuda şimdi fazlasını mı yapması gerekiyor?" sorusu hakkındaki Cumhurbaşkanı Erdoğan, "ABD'nin elbette ki aşırı şeyler yapması gerekir, aşırı da envestisman yapması gerekir. Çünkü 20 senedir ABD orada hastalık vardı? evvel bu soruların yanıtını Amerika'nın öz namına vermesi gerekirdi. O sosyolojik değerlendirmeyi yapması gerekirdi. Acaba bunlar sebep yapılmadı? Özellikle bu çeşit tabanca yapılandırması vesaire, bunlar ne düşüncesince yapıldı? Bunların üstünde durulması gerekir? Orada epeyce bodyguard görevlendirilirken bu bodyguardlara ödenen ücretler bayağı rakamlar değildi. Yani bunların hepsinin halk Amerikalılar kabilinden sorgulanması gerekir. 'Afganistan'a sebep girdik, şu anda sebep çıkıyoruz?'; bunun herhalde ABD kabilinden sorgulanması icap eder niteleyerek düşünüyorum." değerlendirmesinde bulundu.
ABD Başkanı Joe Biden ile haziranda meydana getirdiği mülakat sırasında mevkidaşını Afganistan'daki gizil sorunlar dair uyarıp uyarmadığının sorulması hakkındaki Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bizim Brüksel’de konuştuğumuz şeyler şimdi çok, esrar meydanı konusu olmuştur. Havalimanı mevzusuyla ait muktezi soruları kendilerine yönelttim. ‘Eğer bizim orada olmamızı istiyorsanız başta geri bakım desteklerin verilmesi lazım, yönetimsel ve finansal noktada muktezi desteklerin verilmesi lazım. Biz de birlik NATO ortağı şekilde sizinle burada birlikte akım edelim.’ dedim." değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Siz de ABD az daha NATO’nun birlik parçasısınız. Rusya, Türkiye’nin S-400 iklim defans sistemlerini satın almaya bitmeme etmeyi planladığını söylüyor. Neden buna bitmeme ediyorsunuz? Biden sizden durmanızı arzuladı mi?" sorusu hakkındaki şunları söyledi:
"Ben Başkan Biden'a gerekenlerin hepsini söyledim. Şimdi de söyleyeyim; bakın tığ F-35 uçaklarını aldık ve 1 bilyon 400 milyon dolar ifa yaptık. Fakat bizim bu 1 bilyon 400 milyon dolar ifa yaptığımız uçaklarımızı ABD bizlere tasdik etmedi. Patriotlar noktasında bunları istedik, maatteessüf bu mevzuda da gene bire birlik biçimde bizlere Patriot vermedi. Sayın Trump’ın çağında de bunları görüştüğümüzde, konuştuğumuzda Sayın (Donald) Trump şurası söyledi; 'F-35’ler düşüncesince 1 bilyon 400 milyon dolar ifa işleyen Türkiye’ye F-35'leri nite vermiyoruz?' Bunu evren basınının uğrunda söyledi. Peki şu anda benim bu 5 adet uçağım sebep verilmiyor? Bu parayı ego ödedim. Ödediğim mal ortada."
ABD'ye "Başka ülkeden alacağım defans sistemine karışma edemezsiniz" mesajı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin S-400 alımı karşısında ABD'nin tutumuna bağlı ise şu değerlendirmelerde bulundu:
"Ona karışamaz. Siz bana Patriot vermezseniz, defans noktasında benim birlik başka ülkeden alacağım rastgele birlik defans sistemine karışma edemezsiniz. Bakın bu mevzuda NATO Genel Sekreteri (Jens) Stoltenberg oldukça dobra birlik izah yaptı; 'Biz ortaklarımızın kimden, nereden, ne derece rastgele birlik manzume satın aldığına karışma edemeyiz.' dedi. Kim bu? Stoltenberg; NATO’nun Genel Sekreteri. Buyurun, esas ortada. Kimse kusura bakmasın. Ben de şurası söyleyeceğim; Türkiye’nin asayiş riskini ki paylaşacak? Türkiye, öz asayiş riskini kendisi realizasyon edemezse, acep birilerinin eline avucuna mı bakacak? Sen bana Patriot vermeyeceksin, benim ne ülkeden, ne defans sistemini aldığıma da karışma edeceksin! Öyle birlik obje olamaz."
Sadece iklim kuvvetlerinin bu işe yetmeyeceğini tamlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Savunma sistemleri farklıdır, iklim kuvvetleri farklıdır. Çünkü şu anda iklim kuvvetleri noktasında da ferda Amerika’nın F-16’ların devamını sürdüreceğine, benim elimde birlik güvence mevcut mı? Böyle birlik güvence de olmayacağına gereğince ihtimal o devir tığ aşırı şimdi ayrımlı adımları da alaşağı etmek mecburiyetinde kalacağız." dedi.
"Türkiye, öz defans noktasındaki eksiksiz kararlılığını ortaya koyacaktır"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bundan ahir çağda de kimesne bizim defans sistemleri noktasında ne ülkeden ne derece ne alacağımıza karışma edemez. Bunun kararını verecek bulunan biziz. Şu anda 84 milyon nüfusa ehil birlik abuhava bulunan Türkiye, öz defans noktasındaki eksiksiz kararlılığını ortaya koyacaktır. Bu sonucuna da kimesne karışma edemez." niteleyerek konuştu.
Sunucunun "Bu, yanıtın 'evet' yer aldığı az daha anlaşılıyor." yorumu hakkındaki ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Ne demek… Tabi ki evet." dedi.
"Orta Doğu’da ne yapacağımızın kararını tığ veririz"
"Amerikan halkı ABD'nin Orta Doğu'da askeri dahli bulunmasına politik istenç göstermediğine değişmeyen verdi. Bu sizin ve ülkeniz düşüncesince ne derk geliyor?" sorusunu Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyleki cevapladı:
"Bu, Amerika'nın öz takdiridir, bunu tığ belirleyemeyiz. Orta Doğu'da ne yapacağımızın kararını tığ veririz. Ben çabucak birlik obje söylüyorum. ABD NATO ülkesidir, Türkiye NATO ülkesidir. Amerika, bölgedeki PKK, PYD, YPG az daha yıldırı örgütleriyle bu arada mi akım edecek yok ise NATO'da bu arada yer aldığı dostuyla, Türkiye'yle bu arada mi akım edecek? Bunun kararını vermesi lazım. Ben ikincisini yeğleme ediyorum."
"Amerika’daki önder dostlarıma, yıldırı örgütlerine erinç duruşumuzu anlattım"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Biden yönetimi size Suriye ve Irak'taki müttefiklerine müteveccih politikasında değişikliğe gitme niyetinde bulunduğunu anlattı mi?" şeklindeki istifham üzerine, "Bu mevzulara giriş fırsatımız olmadı, zira üstünde durduğumuz özellik ağırlıklı şekilde Afganistan'dı. Ama ego rastgele devir Amerika'daki önder dostlarıma PKK, PYD, YPG yıldırı örgütlerine erinç duruşumuzu anlattım. Bunu Trump çağında de yaşadık. Dedik ki 'Bunların Türkiye’ye taşıdıkları binlerce tır silahı, cephanesi ne yapacaksınız?' Olumlu karşılık alamadık." dedi.
"Suriye'deki 900 ABD askerinin kalmasını mı yok ise gitmesini mi istiyorsunuz?" sorusu hakkındaki Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Tabi ki benim burada tasarrufum olursa Suriye'den çıkmalarıdır, Irak'tan çıkmalarıdır. Afganistan'dan çıktıkları az daha çıkmalarıdır. Çünkü şayet dünyada tığ barışa bakım etmeyi istiyorsak sulh düşüncesince o alanlarda kalmanın tek manası yok. Bırakalım o semt halkı, o bölgedeki dümen kararını kendisi versin." niteleyerek konuştu.
"Putin'le bunları elhak konuşuyoruz"
"Suriye düşüncesince araya girilmesini Türkiye'ye mi bıraksınlar?" sorusunu ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bir kere şurası aşırı açıkça kupkuru söyleyeyim, tığ istenmediğimiz yerde durmayız, istenmediğimiz yerde bulunmayız. Bakın tığ şu anda Suriye'de 100 bin briket ev nesir ediyoruz. Evlerinden barklarından tamamen uzaklaştırılmış bulunan aileler düşüncesince bunları tığ nesir ediyoruz. Acaba gayrı devletler ne yapıyor? Bu önemli." niteleyerek cevapladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "(Rusya Devlet Başkanı) Vladimir Putin'le bunun erinç mı konuşacaksınız?" sorusunu, "Biz bunları elhak Putin'le konuşuyoruz." biçiminde yanıtladı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Temenni ederim ki Amerika, Rusya, İran ve Türkiye, Suriye'de de Irak'ta da bu semt insanlarının huzuru düşüncesince birlik emek vermek içinde olsunlar." niteleyerek konu
