Ankara
Ankara Üniversitesi (AÜ) Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi (DTCF) Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neşe Özden, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Kurtuluş Savaşı'nın, Büyük Taarruz ile gelişen ve Dumlupınar'daki Başkumandanlık Meydan Savaşı'na mevrut safhalarına bakıldığında, Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğindeki şişman mücadelenin, ehemmiyetli birlikte askeri safhasının sonuçlandırıldığının görüleceğini söyledi.
Özden, düşmanın, 9 Eylül 1922'de Anadolu topraklarından ağız ağıza sökülmesinde baş döndürücü ehemmiyetli birlikte noktayı mevcut Büyük Taarruz'un, akıbet biraz çağ süresince meydana getirilen en şişman gelişememiş fırlamış operasyonu bulunduğunu vurguladı.
İzmir'in işgalinin, "Megali İdea" denen birlikte ekleme projesinin başlangıcı olduğuna ayraç fail Özden, Mondros Ateşkes Antlaşması'yla derneşik orduların terhis edilmesi ilişkin Kuvayımilliye hareketinin başlatıldığını, 1920'nin sonundan itibaren Batı Cephesi'nde derneşik orduya geçildiğini, İsmet İnönü'nün kuzey, Refet Bele'nin ise lodos kesiminden mesul bulunduğunu hatırlattı.
Garp Cephesi Komutanlığının Ocak 1921'den itibaren Batı Anadolu'da peş peşe zaferlere imza attığına, ilk evvela 1. ve 2. İnönü Zaferlerinin arkası sıra Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanıldığına ayraç fail Neşe Özden, Sakarya Zaferi evveliyat Başkomutan Mustafa Kemal'in ehemmiyetli birlikte ciddi hamleyle Yunan ordularını Polatlı önlerine denli çektiğini söyledi.
Prof. Dr. Özden, Temmuz 1921'de Eskişehir Kütahya muharebelerinde, Türk ordularının şuurlu halde gelişememiş çekildiğini belirterek, laflarını şu halde sürdürdü:
"İtilaf devletlerinin basınında, sevinçle 'Turkey no more' şu demek oluyor ki 'Türkiye bundan sonraları yok' diyecekleri denli şişman birlikte hamle atmış görünüyorlardı. Ama Atatürk'ün Nutuk'ta söylediği üzere bu şuurlu birlikte gelişememiş çekilmeydi ve dönüm noktası bulunan Sakarya'da kılıç galebe kazandık. Peki kılıç 26 Ağustos 1922'de başlattığımız Büyük Taarruz'u, 13 Eylül 1921'deki Sakarya Zaferi'nin hoppadak ardından, birlikte sene evvela yapması imkansız mıydık? Fakat kışa vuruyordu, baş döndürücü şişman birlikte mahremiyet süresince birlikte tedbir da gerekiyordu. Onun düşüncesince Büyük Taarruz'un yapılmasında çabuk edilmedi. Ordu kumanda kademesine baktığımızda baş döndürücü kırılan birlikte halde semt üstünde uslu enikonu işlendiğini görüyoruz."
The Times: "Küçük Asya'da birlikte İyonya devleti kurabilir mi?"
Neşe Özden, Nisan 1922'de, The Times'da "Küçük Asya'da birlikte İyonya devleti kurabilir mi?" düşüncesine toprak verici haberlerin çıktığını, Bandırma'dan, Menderes Vadisi üstünden Kuşadası'na inecek bölgede Megali İdea'nın çekirdeğini oluşturacak birlikte İyonya devleti kurulmasının tartışıldığını, bu haberlerin Yunan basınında da toprak aldığını anlattı.
Bu sıralarda, devletlerin iç siyasetinde ayrımlı fikirlerin ve bazı hareketlenmelerin de gündemde bulunduğunu tamlayan Özden, şu halde konuştu:
"Aylar öncesinden sonucu alınmış, 14 Ağustos'ta hareketlenmiş lakin tecavüz gününden başlatırsak 26 Ağustos-30 Ağustos arasındaki o süreçte kalabalık cephesinden baktığımızda, Başkomutanımız Gazi Mustafa Kemal Paşa, Garp Cephesi'nde İsmet Paşa, Fevzi Çakmak Genelkurmay Başkanımız, Birinci Ordu'da Nurettin Paşa, İkinci Ordu'da Yakup Şevki Paşa baş döndürücü ehemmiyetli başarılara imza atıyorlar. Beşinci süvari, başta saf ordusuyla Fahrettin Altan, o da 10 Eylül'de İzmir'de karşılıyor Mustafa Kemal Paşa'mızı.
Alana baktığımızda, dağlar aşılarak, darp dediğimiz operasyonla, gönül rahatlığı tecavüz yapılarak kurtarıldı buralar. Türkler darp ameliyat yapılacak alanlarda bire üç oranında örgütlenmeye baş döndürücü nazarıitibar etti. Gerçekten de vurucu birlikte çarpış oldu. Asıl cellat yumruk, cellat çarpış 30 Ağustos Zaferi ile elde edildi."
"Büyük Taarruz, önemsiz Asya'da İyonya devleti projesinin devir dışı kalması"
Özden, Yunan komutanların tutuklandığını, binlerce askerin hava düştüğünü dile getirerek, "Dolayısıyla Büyük Taarruz içerisinde ne olduğu açısından, Küçük Asya İyonya devleti projelendirmesinin, ki esasen bu Megali İdea denen dev birlikte ekleme projesinin yalnızca birlikte çekirdeğiydi, devir dışı kalması." dedi.
Yunan taarruzunun, Sakarya Meydan Muharebesi ile püskürtüldüğünü, 26 Ağustos 1922'de başlatılan Türk Büyük Taarruzu'nun şişman zaferle sonuçlandığını vurgulayan Özden, "200 bin nefis kalabalık gücüyle, 150 bin kilometrekarelik birlikte bölgede şişman birlikte zafer. Buna bakarsak, Türk Büyük Taarruzu'nun hakkıyla şişman birlikte muvaffakiyet bulunduğunu görebiliriz." niteleyerek konuştu.
Özden, cephede kazanılan zaferin, sulh masasında Türkiye'nin elini oranla güçlendirdiğine, Çanakkale dalında yaşanabilecek muhtemel krizlerin de önüne geçtiğine ayraç etti.
"Ordular huzur hedefiniz Akdeniz" vurgusunun önemi
Prof. Dr. Özden, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün, Büyük Taarruz'da söylediği, "Ordular huzur hedefiniz Akdeniz'dir." ifadesinin önemine ayraç ederek, şu halde konuştu:
"Gazi Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanımız, burada baş döndürücü ehemmiyetli birlikte şeye ayraç etmişti, Ege'ydi gösterdiği esasen lakin o 'Akdeniz' diyor. Ege terminolojisinden çoğalma kılıç tarihî adına oraya 'Adalar Denizi' yahut 'Bahrisefid' diyoruz, 'sefid' ak demek. Bahrisefid süreci baş döndürücü önemlidir. Doğu Akdeniz baş döndürücü ciddi birlikte alan. Burası 3 ana kara arasındaki birlikte deniz merkezidir. Bütün şişman devletlerin, şişman güçlerin daima ele eylemek istedikleri birlikte alandır."
Osmanlı devrinde Trablusgarp, Makedonya ve Arnavutluk'un aracısız çıktığını, Birinci Dünya Savaşı'nda Doğu Akdeniz'deki egemenliğin devamı, Anadolu toprakları ve Arap coğrafyasındaki Türk toprakları düşüncesince savaşıldığını özetleyen Özden, 1916'daki Şerif Hüseyin ayaklanması ve Sykes Picot anlaşmasıyla Arap coğrafyasındaki toprakların kaybedildiğini hatırlattı.
"Büyük Taarruz zaferinin Doğu Akdeniz'de, bu şişman egemenlik endüstrisi üstünde bizim yerimizi perçinleyen büyük, ehemmiyetli birlikte fenomen bulunduğunu söylemeliyiz." diyen Prof. Dr. Özden, tarihçiler olarak, Doğu Akdeniz'e, şu anda da ayrımsız derinlikte baktıklarını dile getirdi.
"Bugünümüzün vakalarını güçlü Doğu Akdeniz mantığıyla değerlendirmek zorundayız"
Özden, bugün Mısır, Sudan, Arap ve Balkan coğrafyalarındaki gelişmelerin, Doğu Akdeniz düşüncesince ehemmiyet taşıdığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Dolayısıyla kılıç o şişman sahada bu gelişmeleri, bugünümüzün olaylarını, Suriye vakalarını güçlü Doğu Akdeniz mantığıyla değerlendirmek zorundayız. Gazze'nin kaybedilmesi açısından düşünürseniz olayı, şişman miktarda Doğu Akdeniz'de dengeler baş döndürücü değişir. 1917'de Mustafa Kemal Paşa'nın ve Cemal Paşa'nın Gazze'ye şişman ehemmiyet verdiği, ayrıca bu yönde Yıldırım Orduları Komutanı Falkenhayn'ı uyardıklarını biliyoruz. Cemal Paşa ve Mustafa Kemal Paşa'nın şişman eleştirileri he 'Gazze kurtarılmalı, Kudüs bırakılmamalı' diye. Ama Falkenhayn'ın kusur politikalarıyla tabiri caizse armağan üzere Kudüs'ü baş döndürücü harp yapılmaksızın kaybettik, sonraları güneyindeki Gazze de kaybedildi."
Prof. Dr. Neşe Özden, 21. yüzyılın, tarihin tek devir es geçilmemesi müstelzim birlikte devir dilimi olduğuna dikkati çekerek, bilginin manipüle edilmiş olduğu birlikte zamanın yaşandığını, akıllıcasına bilgiyi temizlemek düşüncesince gün bilgisinin, esbak deneyimlerin ehemmiyetli bulunduğunu vurguladı. Özden, esbak deneyimler süresince en şişman halkalardan birisi bulunan Büyük Taarruz'un dobra bilinip, ibret katılması icap ettiğini kaydetti.
