Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Doğan Kalafat, Türkiye'de Muğla-Antalya sahasında yaşanabilecek iri birlikte deprem sonrası 3 metrenin üstünde tsunami olabileceğini söyledi.
Dünya, elan önceleri bilinse de tsunaminin tahripkâr etkisiyle 2004'te yüzbinlerce insanoğlunun yaşamını kaybetmiş bulunduğu Endonezya'nın Sumatra adası açıkları ve 2011'deki Japonya Tohoku'daki depremlerinin peşi esna tanıştı.
Tsunamiler elan aşırı okyanuslar üzere belirgin denizlerde can alıcı gözükse de geçtiğimiz sene İzmir Seferihisar açıklarında meydana mevrut deprem sonrası sahilde yaşanmış olan ansızın su yükselmesi, bunun Türkiye'de de belli başlı birlikte ölçeğe derece sakıncalı olabildiğini gösterdi.
Boğaziçi Üniversitesi Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi Müdürü Kalafat, "1-7 Mart Deprem Haftası" kapsamında AA muhabirine merkezin emek harcamaları ve Türkiye'deki tsunami riski üstüne değerlendirmelerde bulundu.
Kalafat, araştırı merkezi ihdas çalışmalarına 2004'teki Endonezya Sumatra depremi sonrası meydana mevrut tsunami felaketinden sonraları başladıklarını anlatarak, 2017'de Birleşmiş Milletler'in Oşinografi Komisyonu'nun tsunami ikaz merkezi edinmek düşüncesince birtakımı enfrastrüktür çalışmalarını tamamlayarak müsavat yaptıklarını kaydetti.
Ağırlıklı şekilde Doğu Akdeniz'de tsunami müşahede ve ikaz merkezi şekilde çalışmalarını sürdürdüklerini deyim fail Kalafat, merkezdeki en ehemmiyetli özelliğin sismik istasyonların birlikte su düzeyi istasyonlarının da bulunması bulunduğunu dile getirdi.
"Marmara'da 2 m. yöresinde birlikte su yükselmesi bekleniyor"
Kalafat, üç tarafı denizlerle çevrilmiş Türkiye'deki tsunami açısından riskli bölgelerle ait şunları aktardı:
"Ağırlıklı şekilde Ege ve Akdeniz bizim düşüncesince elan riskli. Güney günindi sahillerimizde, Girit, Muğla, Gökova, Fethiye, Antalya yöresinde 3 metrenin üstünde tsunami olma olasılığı var. Akdeniz'de Girit yayı sanarak deyim ettiğimiz düzlük esasen Afrika plakasının Ege-Anadolu plakasının dibine daldığı birlikte resim sınırı. Büyük depremler de resim sınırlarında oluyor. Tarihsel kayıtlara da baktığımızda Girit ve 12 Adalar yöresinde ehemmiyetli tsunamiler olmuş. Marmara'da ise ağırlıklı şekilde beklediğimiz tsunami, söz gelişi 7 şiddetinde iri birlikte deprem sonrası olabilir. Marmara'da 2 m. yöresinde birlikte su yükselmesi bekleniyor. 2 metrelik su düzeyinin yükselmesi fark belli başlı alanlarda sıkıntı ve hasar yaratabilir."
Kalafat, sahile DOĞRU alanlarda başta Akdeniz bölgesi düşüncesince tsunamiye müteveccih icraat yapılması icap ettiğini vurgulayarak, Marmara Denizinin içre de bin metrenin üzerinde, çeperleri kalın, canlı alüvyonlarla ve sedimanlarla çevrilmiş üç koyu oyuntu bulunduğunu anlattı.
Büyük birlikte deprem daha sonra etkilenen sediman tabakalarının hareketine ilişkin şekilde tsunami olasılığının görüldüğünü tamlayan Kalafat, Marmara'da beklenilen tsunamilerin göçü kaynaklı bulunduğunu vurguladı.
"Deprem ahir tehlikeyi karşılamak düşüncesince önemli"
Doç. Dr. Doğan Kalafat, deprem olmasa fark tsunamiyle ait er ikaz verebilecek kapasitelerinin bulunduğunu deyim ederek, deprem sonrası ikinci birlikte tehlikeyi giderilmiş ika yerine bunun ehemmiyetli bulunduğunu kaydetti.
Kalafat, "Yaklaşık 4 ila 7 bugün ortada tsunamiyle ait er uyarıyı verebiliyoruz. Bu müddet de önemli. Çünkü maşer bu bilgiyi aldıktan sonraları tsunami boşaltma noktalarından sakıncasız yerlere ulaşabilir. Türkiye çapında su düzeyi istasyonlarını elan yoğun konumlandırarak, buradan doğacak hem deprem bununla beraber su düzeyi bilgisiyle tsunaminin boyutu, gelişme göstermesi ve er ikaz ödeme kapasitemiz var." ifadelerini kullandı.
Özellikle Ege Denizi ve Akdeniz'de yaşanacak depremler kararı oluşabilecek tsunamilere erinç müdebbir olunması icap ettiğini tamlayan Kalafat, Türkiye'deki tsunaminin belirgin denizlerde bulunduğu üzere iri felaketlere sefer açmayacağını anlattı.
"6'nın üstündeki depremde tsunami riski var"
Kalafat, yaka bölgelerindeki yapıların dokunca görebileceğini dile getirerek, şu halde bitmeme etti:
"Deniz tabanında olacak deprem daha sonra topluluğun şurası bilmesi gerekir, söz gelişi depremin büyüklüğü 6'nın üstüne çıktıysa tsunami olabilir. Uyarlılara özen edip, sahilden uzaklaşarak, belkili bulunduğu derece faziletkâr kesimlere boşaltma olunmalı. Toplum bunu birlikte tepke şekilde düşünmeli. Tsunami tabelaları da birlikte zihin oluşturması açısından da önemli."
Geçmişte Fethiye açıklarında meydana mevrut 6'nın üstündeki birlikte deprem sonrası şahısların günlerce tsunami olabileceği endişesiyle ürkü biçiminde cereyan ettiğini hatırlatan Kalafat, mümkündür birlikte tsunaminin depremden 20-30 bugün sonraları yaşanabileceğini ve eyyam sonraları gelmesinin belkili olmadığını kaydetti.
Tsunami müşahede istasyonları
Türkiye'deki tsunami müşahede istasyonları üstüne bilgiler verici Kalafat, enstitülerinin haritalı ileti gönderimi oluşturan biricik misyon sağlayan bulunduğunu deyim etti.
Türkiye'de 25 su düzeyi istasyonu bulunduğunu bildiren Kalafat, istasyonların ağırlıklı şekilde Marmara'da ve topu topu Türkiye sahilleri süresince toprak aldığını kaydetti.
Bu istasyonların sayısının artmasının ehemmiyetli bulunduğunu özetleyen Kalafat, "Ülkemiz saf afetler açısından riskli birlikte bölgede. Dolayısıyla depremler ve daha sonra oluşacak tsunamilerle ait toplumumuzun şuurlu olması gerekiyor. Aynı sürede depreme dayanabilen binalarda oturmanın birlikte bahir sahiline sıfır, öz yataklarına göz boncuğu halde ev yapmamamız gerekir. Buralar depremde ve deprem sonrası oluşabilecek tsunamilerde hasar görecektir." sanarak konuştu.
