Paşinyan'ın sınırın açılması da müdahale peyda etmek gibi Türkiye ile ilişkileri normalleştirmek için çalıştığını tamlayan Azerbaycanlı politik analist Elhan Şahinoğlu, Ermenistan Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan'ın da bire ortak açıklamayı yaptığını kaydetti.
Erdoğan-Paşinyan görüşmesinden ilk dü ülkenin diplomatlarının ortak araya gelmiş şekilde ilişkilerin normalleşmesi için en herşeyden ilk olarak ne konuların çözülmesi icap ettiğini tartışması icap ettiğinin bariz bulunduğunu tabir fail Şahinoğlu, "Bu proses çoktan başlamış olabilir. Ermeni gazetecilerin Ankara'dan koruyucu uçağın Erivan'a indiğini salık vermesi DOĞRU değil. Ankara ile Erivan ortada diyaloğun başlaması Azerbaycan için de faydalıdır. Bakü, Türkiye ile Ermenistan ortada imzalanan protokole eskiden yerinde şekilde itiraz etmişti. Çünkü işgali bitirmeden Türk-Ermeni ilişkilerini normalleştirmenin yarardan aşırı ziyanı vardı. Şimdi gestalt farklı. Azerbaycan nehiy altındaki toprakların çoğunu kurtardı ve Ankara'nın Erivan ile diyalog kurmasının uğrunda tek bariyer yok. Bununla baş başa Ankara, Erivan ile diyalogda Azerbaycan faktörünü dikkate alacaktır. Ankara'nın Erivan'a verdiği ana mesaj, Ermenistan'ın Azerbaycan ve Türkiye'nin arazi bütünlüğünü tanıması ve Zengezur koridorunu açmasıdır. Bu aşama yapılmaksızın Ankara-Erivan diyaloğu son olmayacaktır. Her halükarda Nikol Paşinyan'ı diyalog ve görüşmeler kanalıyla bölgedeki bulunan gerçekleri ve bu gerçeklerden vazgeçmenin Ermenistan için ağır neticelerini bildirmek gerekiyor" dedi.
"Azerbaycan, İran ile ilişkilerde dava istemiyor"
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Birlemiş Milletler (BM) toplantısı kapsamında New York'ta İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile ortak araya gelmesini değerlendiren Şahinoğlu, "Mevlüt Çavuşoğlu ve Abdullahiyan, İran, Azerbaycan ve Türkiye dışişleri bakanlarının Tahran'da ortak araya gelmesi dair anlaştılar. İran-Azerbaycan ilişkilerinde yüklülük bitmeme ediyor. Azerbaycan, İran ile ilişkilerde dava istemiyor. Ancak İran kargoları Ermenistan üstünden yasadışı yollardan Karabağ'a fuel oil taşıyorsa ve İran dini liderinin Erdebil'deki mümessili Seyid Hassan Amuli Azerbaycan'ı yıldırma ediyorsa, bunların karşılıksız kalmayacakları açıktır. Ayrıca Tahran, Türk-Azerbaycan askeri ittifakını bilmeyerek namına yıldırma şekilde görmüş ve sınırda askeri tatbikatlara başlamıştır.
İran'ın nerede yetişek icra ettiği tabii ortak iç meseledir. Ama bu durumda, yasal ortak istifham ortaya çıkıyor. Azerbaycan'ın hudut yerleri 27 senedir nehiy altındayken Tahran sebep bu alanda manevra yapmıyordu da, nehiy altındaki topraklar boşaltıldıktan sonraları tatbikatlar yapılmağa başladı?" sanarak konuştu.
"İran-Azerbaycan ilişkilerinde istifham işaretleri on paralık devir azalmayacak"
"Mevcut gestalt Türkiye'yi de endişelendiriyor" diyen Şahinoğlu, şunları kaydetti:
"Bu nedenle, mevzuları netleştirmek için üçgen ortak toplantıya gerekseme vardır. Aslında Azerbaycan-Türkiye-İran üçgen formatı derinlemesine senelerdir var. Bu ebat temelinde dışişleri bakanları toplantısının girişimi, mekan şekilde İran başkentinin seçilmesi teklifi Tahran'dan geldi. Tahran'ın bu görüşmeden ilk Karabağ'a fuel oil girişini yasaklaması doğrusu müspet ortak iklim oluşturacaktır. Öte yandan, Tahran ortak şeyden düşünce duyuyorsa, bunu Amuli'nin pejoratif diliyle değil, diplomatlar ve yetkililer toplantısında söyleyebilir. İran-Azerbaycan ilişkilerinde istifham işaretleri on paralık devir azalmayacak. mühim olan, dü yandaki yurt arasındaki gerilimin toplantılar ve tartışmalar kanalıyla takma şekilde tırmanmasını engellemektir. mesela İran'ın Bakü büyükelçisine sunulan notadan sonraları esasen Karabağ'a kargo taşıması yahut Seyid Amuli'ye dosdoğru vererek Azerbaycan'ı yıldırma etmesi bileşimli ortak yüklülük artışıdır. Bu vaziyette gerilimi tırmandıran yan henüz dokuncalı olacaktır. Tahran, Azerbaycan'ı yıldırma etmenin İran için elverişsiz hasiyet yapacağını anlamalıdır" dedi.
Ersin Turan
