Ankara
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında arazi meydan karara göre, Osmanlı Devleti çağında 1722'de Adana'da kurulan ve yönetimi Vakıflar Genel Müdürlüğünde bulunan müşterek vakfın vakfiyesinde, "vakıfın ölümünden sonraları nesil tertibi kadar eş çocukları denktaş yerine sancak beyi olacak, eş çocuklarından kimesne kalmaz ise kalıtım tertibi kadar kız çocukları sancak beyi olacaktır" şartı arazi aldı.
Vakfın mirasçılarından Z.Y, 2012'de vakfın gelirlerinden faydalanma hakkı bulunan çocuklarının olduğunu belirterek, bunun tespiti düşüncesince Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönül rahatlığı Adana 7. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde sorun açtı. Erkek kardeşi Y.Ç'nin açmış yer aldığı davada, Adana 6. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin galle fazlasından yararlanmasına değişmeyen verdiğini anlatım fail Z.Y, 2013'te ölüm etti. Z.Y'nin avrat bulunan mirasçıları davayı sürdürdü fakat Adana 7. Asliye Hukuk Mahkemesi, vakfiyede tamlanan hususlar zımnında davanın reddine değişmeyen verdi.
Yargıtayın sonucu onaması hesabına başvurucular, galle fazlasından vakfedenin avrat madun soylarının yararlanamaması zımnında ayrımcılık yasağının ihlal edildiğini encam sürerek AYM'ye ferdî müracaatta bulundu.
Başvuruyu inceleyici Yüksek Mahkeme, Anayasa'nın 35'inci maddesinde planlı iyelik gerçekten irtibatlı yerine Anayasa'nın 10'uncu maddesinde garanti dibine tahsil edilen ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine hükmetti.
Kararın gerekçesinden
AYM'nin kararında, müracaat konusu olayın kalıt hukuku problemi olmadığı, galle fazlasının dağıtımına müteveccih yer aldığı ve vakıfname şartlarına dayanılarak davanın reddedildiği aktarıldı.
Bu durumun eşey temelinde değişik iş yer aldığı tamlanan kararda, "Somut vakadaki değişik muamelenin vakfedenin iradesine hürmet gösterilmesi ve hususiyet güvenliğinin sağlanması amacına dayandığı anlaşılmıştır." tespiti arazi aldı.
Kamu makamlarının vakfedenin iradesini esirgeme amacını gütmesinin anlaşılabilir olduğuna ayraç edilen kararda, "Bununla beraberce vakfedenin iradesine hürmet gösterilmesi ve hususiyet güvenliğinin sağlanması amacının kız evlatlarına galle fazlasından hisse verilmemesini haklılaştıracak seviyede faziletli müşterek amme yararı barındırmadığı değerlendirilmiştir." ifadeleri kullanıldı.
"Günümüzde eşey kesiksiz ayrımlar hem arsıulusal hususiyet tıpkı zamanda millî hususiyet düzeylerinde yasaklanmış ve ülkelere eşey kesiksiz yerine değişik muamelelerde bulunulmasını önlemeye müteveccih tedbirler kabul etme ödevi yüklenmiştir." değerlendirmesine arazi maruz kararda, Anayasa'nın 10'uncu maddesi gereği eşey kesiksiz değişik muameleye tolerans gösterilmesinin kabil bulunmadığı vurgulandı.
Başvuru konusu olayın iyelik gerçekten da irtibatlı olduğu, mahkemece maruz kararın ihlal anlamına geldiğine ayraç edilen kararda, şu ifadeler arazi aldı:
"Galle fazlasından başvurucuların vakfedenin kız çocuğu bulunan murisine ayrımsız batından canlı eş evladın bulunmuş yer aldığı nedeni öne sürülerek hisse verilmemesi yoluyla eşey temelinde meydana getirilen değişik muamelenin uygun ve muhik müşterek nedeni bulunsa da gaye ile anahtar ortada uygun müşterek orantılılık ilişkisine dayanmadığı ve bu yüzden ayrımcılık teşekkül etmiş yer aldığı kanaatine varılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklayan gerekçelerle iyelik gerçekten irtibatlı yerine ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine değişmeyen vermiştir."
