Aydın bölgesinde Ekim kocaoğlan sonundaki yağmurlar sonrası yemiş ve zeytin ağaçlarının da bulunmuş yer aldığı arazilerde oluşan çatlakların sebebinin jeotermal erke olmadığını tamlayan Doç. Dr. Füsun Tut Haklıdır, “Jeotermal kuyuların beslenmeleri aşırı dikçe olup, kuyu derinlikleri bin-3 bin m. ortada olduklarından yüzeye andıran sular ve aykırı su düzeyinin düşmesiyle aracısız hevesi bulunmamaktadır. Bölgede oluşan çatlakların sebebi kuraklık, kuraklığa ilişkin yerine aykırı suyunun ağır miktarda düşmesi ve buna rağmen su kullanması fazlalığıdır” dedi.
Küresel hava değişikliğinin ehemmiyetli müşterek işareti bulunan evren ve Türkiye genelinde gözlenen kuraklık, COP26 Zirvesi ilkin kazanmak üzere, kâffesi arsıulusal platformlarda ağır gizil riziko yerine geleceği yıldırma ediyor. Enerji Sistemleri Uzmanı ve Yenilenebilir Enerji Araştırmaları Derneği (YENADER) Genel Sekreteri Doç. Dr. Füsun Tut Haklıdır, madde üzerine açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Haklıdır, “Devlet Meteoroloji Enstitüsü'nün kamuyla transparan yerine paylaşmış yer aldığı yağmur ve kuraklık verileri, Ege Bölgesi'nde salname alansal yağışların 2020 senesinde akıbet 20 senenin en az seviyelerine gerilemiş olduğunu, averaj kırat bulunan 600 mm'den 468 mm'ye dek indirilmiş yer aldığı gösteriyor. 2021 senesinde da alanda kuraklık tesiri bitmeme ederken, Devlet Meteoroloji Enstitüsü'nün akıbet 12 maaş kuraklık haritası incelendiğinde, Aydın ili ve çevresinin şiddetli, aşırı hararetli kuraklık dalında yer aldığı gözlemleniyor” dedi.
“Yüzeye andıran sondajların kontrolsüzce çoğalması toprağın çökmesine, çatlamasına etmen oluyor”
Kuraklık bire müşterek sürede aykırı su düzeyinin düşmesi anlamına gelirken, bunun da içme- istimal suyuna erişmek düşüncesince şimdi yoğun kazılar yapılması gerekmesine illet bulunduğunu tamlayan Doç. Dr. Füsun Tut Haklıdır, “Aydın bölgesinde aykırı su seviyelerinin düşmesi zımnında suya erişmek düşüncesince 150 metreye dek içme-kullanma suyu sondalama gerçekleştirmek gerekebiliyor. Bölgede su sondajı önleyen şirketler aykırı su düzeyinin akıbet biraz yılda 8-20 m. ortada düştüğünü tabir ediyor. Bölgede mezru alanlar, yemiş ve zeytin ağaçların sulanması gerektiğinden su düzeyi düştükçe, suya erişmek zorlaşmakta, şimdi müşterek tomar kuyu ve şimdi derine su kuyuları açılması gerekiyor. Ancak yüzeye andıran sondajların kontrolsüzce çoğalması toprağın çökmesine, çatlamasına, sulamanın emektar yöntemlerle yapılması da aykırı suyunun şimdi derinlere ilerlemesine ve steril fasit daire oluşmasına illet oluyor” biçiminde konuştu.
“Çatlakların sebebi jeotermal kuyular değil, kuraklık”
Aydın'da gözlenen çatlaklar şümullü yerine değerlendirilirken olayın anne sebebi olan, kuraklık ve suyun hata kullanımının düzeltilmesi icap ettiğini tabir fail Doç. Dr. Füsun Tut Haklıdır, şu açıklamalarda bulundu:
“Devlet Su İşleri'nden müsaade almadan alçak kuyu bile açılmaması, bölge halkına sulama dair bilgilendirme yapılması, toy sulama tekniklerine uyarlama düşüncesince lazım maddesel desteklerin sağlanması gelecekte bire müşterek durumlarla şimdi yoğun karşılaşmamak ve suyu koruyup, akıllıcasına komuta etmek bölge halkı düşüncesince enine boyuna ehemmiyetli olacaktır. Bölgedeki jeotermal kuyuların beslenmeleri aşırı dikçe olup, kuyu derinlikleri bin-3 bin m. ortada olduklarından yüzeye andıran sular ve aykırı su düzeyinin düşmesiyle aracısız hevesi bulunmamaktadır. Öte taraftan Aydın Valiliği kabilinden kurulan komite incelemelerine bitmeme ederken, Aydın Jeoloji Mühendisleri Odası önce gözlemlerinde bu çatlakların sebebinin kuraklık, buna ilişkin aykırı suyunun ağır miktarda düşmesi ve buna rağmen su kullanması fazlalığı olabileceğine uyanıklık çekti.”
