Kurucu devletlerin eş söyleminin Avrupa Birliği'ne (AB) seçenek olmadıkları anlamında bulunduğunu tabir fail Uluslararası İlişkiler Uzmanı Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, “Rusya'nın bölgede baştan ehemmiyetli müşterek oyuncu olmaya başladığı devirde ehemmiyetli müşterek adım. Zira Rusya, kişi tarihî hinterlandında şimdi agresif müşterek siyasa izliyor. Bosna'daki bunalım ciddiyetini korurken, Ukrayna'daki yaşananlar Balkanlardaki Açık Balkan (Open Balkan) girişimini ehemmiyetli kılıyor” diyerek konuştu.
Balkanların aksi imgesi: savaş, katliam, soykırım
Soğuk Savaş sonrası dünyada yaşanmış bulunan dönüşümün tamamlanamadığı nadir yerlerden müşterek tanesinin Balkanlar olduğuna aksan önleyen Beykent Üniversitesi Avrupa Birliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (BUAB) Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, “Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya ve Arnavutluk'taki toplumcu yönetimlerin çökmesi ile bölgenin müspet yönde dönüşeceği ve topu topu bölgenin Transatlantik kasıntı ve yapıları ile bütünleşmiş olabileceği ön görülmüştü. Ancak Yugoslavya'nın kokuşma döneminin hunriz müşterek harbe dönüşmesi ve Avrupa Birliği'nin kişi hinterlandında yaşanmış bulunan sorunlara hal getirmekte çıtırbom kalması ortaya aksi müşterek Balkanlar imgesi çıkardı. Bu aksi imgenin gölgesinde “savaş”, “katliam” “soykırım” ve “uzlaşmazlık” kabilinden kavramlar vardı” dedi.
Avrupa Birliği'nin semt ile ait tutumunu değerlendiren Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, “Kendi hinterlandı kendisine görmüş olduğu yerleri baştan Batı'nın ve Avrupa'nın müşterek parçası yapmayı hedefleyen Avrupa Birliği, Yugoslavya'dan Hırvatistan ve Slovenya'yı Demir Perde'den Bulgaristan ve Romanya'yı ve dağılan Sovyetler Birliği'nden de Estonya, Litvanya ve Letonya'yı bütünlük içine aldı. Ancak Balkanlardaki tahavvül süreci uzadı ve Avrupa Birliği bazısı noktalarda çıtırbom kaldı. Bunun bazısı asliye nedenleri var. Bosna-Hersek'te mücadelesi sona erdiren Dayton Barış Antlaşması'nın çabucak çatışmayı durdurması ve diyar içindeki siyasal yapıyı şimdi alengir müşterek bir duruma getirmesi, Makedonya'nın önceki emektar Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya'ya (FYROM) sonradan da Kuzey Makedonya'ya dönüşürken AB içindeki Yunanistan'ın bütünlük vizyonuna elverişsiz tutumu, iştihar ve AB'ye üyelik amacı bulunan Kosova'nın hala AB üyesi devletlerin çokları çeşidinden hür müşterek diyar kendisine tanınmaması gibi” ifadelerini kullandı.
“Bölge içindeki sorunları bölgenin kendisi çözmeli”
Fatih Fuat Tuncer konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
“Son devirde Bosna-Hersek içindeki Sırp Cumhuriyeti'nin tutumu, Kosova ve Sırbistan arasındaki tansiyonun baştan yükselmesi, Prespa Antlaşması'nı AB üyeliği ilişkilendiren Kuzey Makedonya hükümetinin AB dair rastgele müşterek aksiyon sağlayamaması ile evcil seçimleri kaybetmesi, başta pandemi sürecinde AB'nin alana müstelzim desteği verememesi ve BREXIT süreci ile tevessü değil daralmaya revan müşterek AB görüntüsünün ortaya çıkması semt yurtlarını toy arayışlara yöneltti. Ancak bu bölgenin AB vizyonundan vazgeçmesi anlamına gelmemekte, yeterli tersine semt içindeki sorunları bölgenin kendinin çözmesi gerektiği misyonunu ortaya koymaktadır.”
İnisiyatifin değişik yükselen halkçı söylemler karşısında ehemmiyetli müşterek aşama bulunduğunu tamlayan Tuncer, “Rusya'nın bölgede baştan ehemmiyetli müşterek oyuncu olmaya başladığı devirde ehemmiyetli müşterek adım. Zira Rusya, kişi tarihî hinterlandında şimdi agresif müşterek siyasa izliyor. Bosna'daki bunalım ciddiyetini korurken, Ukrayna'daki yaşananlar Balkanlardaki Açık Balkan (Open Balkan) girişimini ehemmiyetli kılıyor” biçiminde konuştu.
“İstediği desteği sağlayamadı”
Balkanların arbede dinamiği ve bulunan krizleri özelinde bu girişimin, etraf ortada diyaloğu beklenen kılabileceğini kail Uluslararası İlişkiler Uzmanı Arş. Gör. Aykut Karakuş, “Bu çapraz müşterek bağımlılık meydana getirebilir ve işbirliğini geliştirebilir. Belki de yaklaşan gelecekte beceri bölgede başlamış bulunan bu işbirliği, gayrı alanlara (Spor, Eğitim, Kültür vs.) da yayılabilir, ayrıca siyasal alanlara da sıçrayabilir. Ayrıca Avrupa Birliği'nin (AB) entegrasyon süreci de cezaevi uğrunda bulundurulduğunda Batı çeşidinden sağlanabilecek siyasal ve iktisadi dayanak ile Açık Balkan inisiyatifi, taraflara şimdi aşkın zenginlik ve iktisadi yarar sunarsa olabilirlik lüzumlu kurumsallaşmayı da sağlayabilir. Ancak şuan düşüncesince yan ülkeler, hem kişi kamuoyundan aynı zamanda gayrı aktörlerden istedikleri desteği elde etmiş değil” diyerek konuştu.
“AB'ye seçenek kendisine demek olabilirlik değil”
Açık Balkan inisiyatifini AB'ye seçenek kendisine düşünmenin şuan düşüncesince katı olabilirlik olmadığını tabir fail Aykut Karakuş, “Buna ek kendisine ortaya atılmış inisiyatifin müşterek neo-Yugoslavya'yı hedeflemesi kabilinden bazısı tuzak teorilerine de eklenmek beklenen değil. Nitekim Kosova'nın tanınmaması, Bosna-Hersek'teki yürütme, teşri ve yönetsel vs. hastalıkların bitmeme ediyor olması, Kuzey Makedonya, Bulgaristan, Yunanistan arasındaki gerilim, azınlık, budunsal tiksinti ve nasyonalizm kabilinden hastalıkların hala bitmeme etmiş olduğu görülüyor. Ayrıca üç ülkenin de kamuoyunda çapraz güvenin bulunmayan denecek derece az olduğu, hala nasyonalizm ve tarihî belleğin ise güncelliğini koruduğu gerçekliği de ortada. Kimi araştırmacılar çeşidinden “Avrupa'nın barut fıçısı” kendisine bilinen Balkanlardaki bu gelişmeyi, değme şeye karşın diyalekt istikrar, zenginlik ve sulh düşüncesince ehemmiyetli müşterek atılım kendisine kullanmak gerekir” ifadelerini kullandı.
