TBMM
Plan ve Bütçe Komisyonu ile Genel Kurulda 33 gündüz devam eden bütçe maratonu, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi'nin bildirme edilmesiyle sona erdi.
Genel Kuruldaki görüşmelerde, milletvekilleri, 143 saate ve 6 bin 260 sahife rapora yanıt mevrut dip birlikte düzentileme temposu sergiledi.
Bütçe görüşmeleri, kesinleşmemiş başladı. Bütçenin evvel gününde, partisi hesabına gır meydan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun, "Burası anca 'Gazi Meclis' falanca filan, bırakalım bu ayakları. Gazi Meclis belli, ne bulunduğu da belli; kimin gazi olup bulunmadığı da belli." açıklamasına, AK Parti milletvekilleri aksülamel gösterdi.
Kürsüdeki konuşmalarında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, "FETÖ'nün sözcülüğüne soyunanların, Meclis'e 'Gazi Meclis' demelerini durmak hayal." ve AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, "Bu Meclis, gazi birlikte Meclis. Meclis'in gaziliğine hürmet duymuyorsanız, neye hürmet duyacaksınız?" laflarıyla Kılıçdaroğlu'na yanıt verdi.
"Küfür" tartışması
AK Parti Genel Başkanvekili Kurtulmuş'un, konuşmasında "vesayet odaklarını" anlatırken CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel'in küfretmesi dair yüklülük yaşandı.
AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, Sertel'in birlikte milletvekilinin annesine küfrettiğini belirterek en ağırbaşlı biçimde cezalandırılmasını istedi.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Sertel'in, sert ve yaralayıcı birlikte gır söylediğini, bunun Meclis çeşidinden cezalandırılmamış bırakılmasının akıllıca olmadığını tabir etti. Daha sonraları meydana getirilen oylama kararında Sertel'e ayıplama cezası verildi.
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, Adalet Bakanlığının bütçe görüşmelerinde, cezaevlerinde "çıplak arama" yapıldığı iddiasını gündeme getirerek hâlâ ilkin AK Parti Grup Başkanvekili hasret Zengin ile bu mevzuyu başlangıç döndürücü tartıştıklarını hatırlattı. Gergerlioğlu'nun, "Sayın Zengin'e, Uşak Emniyet Müdürlüğündeki örtüsüz kontrol vakalarını anlattığımda bana 'İffetli birlikte avrat örtüsüz aramayı bildirmek düşüncesince birlikte sene beklemez.' demişti. Nagehan Yüksel, eteği arı birlikte avrat fakat örtüsüz aramayı duyurduğu düşüncesince ukubet aldı. Bu avrat mı iffetsiz, sizin partiniz ve bakanlığınız mı?" lafları ağız dalaşı çıkardı.
AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, "Bu kusur birlikte dil. İffetle ait dediği kâffesi galiz iddiayı reddediyoruz." diyerek, Gergerlioğlu'nun defo dilemesini ve TBMM İçtüzüğü'nün uygulanmasını arzu etti. Daha sonraları Gergerlioğlu, kullandığı ifadeler dolayısıyla ayıplama cezası aldı.
"Yumruklu" kavga
İYİ Parti İstanbul Milletvekili umut Beyaz'ın, Gençlik ve Spor Bakanlığı bütçesi üstünde konuşmuş bulunduğu sırada, Beyaz ile AK Parti milletvekilleri aykırı lakırtı attı.
Tartışmanın büyümesi dair AK Parti ile İYİ Parti milletvekilleri ortada yumruklu dalaş çıktı. Kavga esnasında AK Parti Bursa Milletvekili Zafer Işık, İYİ Parti Trabzon Milletvekili Hüseyin Örs'e sumsuk attı. Başından vurulan Örs, hâlâ sonraları hastaneye kaldırıldı. Işık'a, İçtüzüğün "fiili saldırıda bulunmak" hükmü kapsamında Meclis'ten dü inikat iare sürüm cezası; İYİ Parti Konya Milletvekili Fahrettin Yokuş'a da dalaş esnasındaki hareketi dolayısıyla "Meclis'te dalaş ve kavgaya etmen olmaktan" ayıplama cezası verildi.
Kürtçe bahsetmek isteyince mikrofonu kapatıldı
HDP Diyarbakır Milletvekili İmam Taşçıer, TBMM Başkanlığının bütçe görüşmelerinde kürsüde konuşmasını Kürtçe gerçekleştirmek isteyince TBMM Başkanvekili Haydar Akar uyarıda bulundu. Taşçıer'in konuşmasında ısrarcı olması ve Akar'ın uyarısını dikkate almaması dair mikrofonu kapatıldı.
HDP milletvekillerinin aksülamel gösterdiği Akar, resmi dilin Türkçe olduğunu, Taşçıer'in konuşmasını Türkçe yapmaması şeklinde gır vermeyeceğini belirtti. Taşçıer konuşmasına Kürtçe bitmeme ederken Akar, birleşime açıklık verdi, aradan sonraları ise Taşçıer'e gır vermedi.
Meclis'te Hacivat ve Karagöz oyunu
CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, ekonomiye dikkati döşemek düşüncesince kürsüye Hacivat-Karagöz kuklalarıyla çıkarak Türkiye'de yaşandığını planladığı olumsuzlukları, Hacivat ile Karagöz'ün ağzından anlattı.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, eskiden kasaplardan parasız alınabilen efsanevi kemiklerinin marketlerde satıldığını söyleyerek birlikte getirmiş bulunduğu ipe dizili, etleri sıyrılmış kemikleri milletvekillerine gösterdi. Gürer, "Vatandaşta bu fiyata bile et takanak kuvvet bırakmadınız, vatandaşlarımız mızrap kaynatıyor." dedi.
CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut, "Peynirin fiyatı etin fiyatını geçti. Fakirin, fukaranın ekmekle peynirle karnını doyurması caba elinden alındı." niteleyerek elindeki birlikte durum peyniri gösterdi.
CHP Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel, kürsüye domates paketiyle çıkarak "Domatesin serada maliyeti 10 lira, çiftçilerimiz bunu 9 liraya satamıyor fakat vatandaşımız da 25 liraya bunu marketlerden bildirme etmek durumunda kalıyor." değerlendirmesinde bulundu.
"Türkiye'nin arabasını Meclis'e getirdik"
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Bakanlığının bütçe görüşmelerine eklenmek düşüncesince TBMM'ye Togg araba ile geldi. Kırmızı renkteki arabası Meclis onur Kapısı önüne otopark fail Varank, "60 sene ilkin Devrim arabasının hikayesi Meclis'in uğrunda akıbet bulmuştu. Birileri anca birlikte ulusal projeyi hazmedememişlerdi. Biz de çağ Türkiye'nin otomobilini, Togg'u Meclis'e getirdik. Bu gururu vatandaşlarımız görsün istedik." niteleyerek konuştu.
"Beyaz tülbent" tartışması
HDP Diyarbakır Milletvekili Remziye Tosun'un başındaki parafin başörtüsünü çıkararak "Tülbendimi kâffesi harp kararlarının verildiği buraya atıyorum." lafları münakaşaya kez açtı.
AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, "TBMM, bu ülkeyi kuran, herkesin başlangıç tacı. Tülbentini, 'Savaş kararlarının alındığı bu parlamentoya kargıma olsun.' niteleyerek atıyorsa ona kargıma olsun." niteleyerek aksülamel gösterdi.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, "Remziye Tosun, PKK'nın ekip elemanıdır; devletin dört başı mamur kayıtlarında da böyledir." açıklamasında bulunurken, MHP İstanbul Milletvekili Arzu Erdem, "Analarımızın hayatları derece arı sili parafin tülbentlerini, çocuk katillerine gereç etme girişimi bayağı birlikte tanıtım gösterisi ve provokasyon" ifadesini kullandı.
Soylu'ya döviz ve kitapçık fırlattılar
Soylu, Bakanlığının 2023 yılı bütçesi üstündeki konuşmasında CHP, HDP ve İYİ Parti sıralarını ayraç ederek "Orası da aynı, ora da; siz de aynısınız. Amerika'nın çocuklarısınız, yenileceksiniz." niteleyerek bağırdı.
Bu tam CHP milletvekilleri, ellerindeki döviz ve kitapçıkları kürsüdeki Soylu'ya fırlattı. Atılan dövizler ve kitapçıklar, Soylu'ya darp etmese de Başkanlık Divanının önüne denli ulaştı.
AK Parti ve CHP milletvekillerinin birbirlerinin dair adım atması dair Genel Kurulda yüklülük yaşandı. TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşime açıklık verdi. Gerginlik, birlikte müddet arada da bitmeme etti.
CHP milletvekilleri "istifa" sloganı attı
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Bakanlığının bütçesi üstündeki konuşmasında, 6 yaşındaki birlikte çocuğun eşeysel istismara uğramış bulunduğu iddiasına bağlı davanın kendilerine 2 Aralık 2022'de suç duyurusu edildiğini, ayrımsız gündüz davaya karışan olduklarını açıkladı.
Yanık'ın hitabı esnasında sırtlarını dönen CHP milletvekilleri, "Çocuk susmadı, siz sustunuz, kılıç susmayacağız", "Çocuk susar, sen susma", "Çocuk bedenime dokunma" bağlanmış dövizleri göstererek "İstifa" sloganı attı.
Manda yoğurdu, ekmek, tagaddi çantası TBMM kürsüsünde
CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun ise hitabı esnasında birlikte camız yoğurdu, kazanç ve parafin çay getirdi.
Aygun, camız yoğurdunun kilosunun 50 ila 80 liralık ortada olduğunu, annelerin günü geçmiş ekmek, günü geçmiş simitleri evlatların tagaddi çantasına koyduğunu söyledi. Aygun, parafin çayın kilosunun ise 11 bin 300 liralık bulunduğunu belirterek "Bir minimum ücretlinin bunu alması düşüncesince minimum dü ay emek harcaması gerekiyor." yorumunda bulundu.
CHP Afyonkarahisar Milletvekili Burcu Köksal da Milli Eğitim Bakanlığının bütçesi üstündeki konuşmasında, kürsüye tagaddi çantası ile çıktı. Köksal, "Beslenme çantası getirdim, bakalım içerisinden neler çıkacak? Bir mobilyasız ekmek, tagaddi çantasından çıkan. Sonra birlikte su ile garibanlık ve fukaralık çıkıyor. Sefalet, evlatların tagaddi çantasında." niteleyerek konuştu.
Kesintisiz 9 sayaç 44 dakika devam eden birleşim
TBMM Genel Kurulunda, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin maddelerinin görüşmelerinde birlikte üstün dereceli kırıldı.
TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, bütçe teklifinin 11. maddesinin bildirme edilmesi sonrasında icra ettiği açıklamada, TBMM Genel Kurulunun 38. birleşiminde akıcı 9 sayaç 44 dakika çalışıldığını duyurdu.
Eski Meclis Başkanvekili Levent Gök'ün gece gündüz 8 sayaç 13 dakika yönettiği 15 Aralık 2019'daki birleşim, "Dünya Aralıksız En Uzun Süre Millet Meclisi Yönetme Rekoru" şekilde tescil edilmişti.
Görüşmelerin tamamlanmasının arkası sıra 2023 yılı bütçesi, meydana getirilen oylama kararı bildirme edildi.
