Adana
Yüzde 95-98 oranında su tasarrufunun da sağlandığı çalışmayla marul yetiştiriciliğinde makul hava koşullarının belirlenerek en endamsız müddette ve faziletli verimde verim alması hedefleniyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM), Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) ve ortak şirketin sabık sene ilkgüz ayında yaşama geçirdiği "Kapalı Dikey Topraksız Tarım Yöntemiyle Model Bitki Marul Üretim Tekniklerinin Yapay Zeka ile Optimize Edilmesi" projesi kapsamında düzentileme yapılıyor.
10 şahsiyet plan ekibi, Çukurova Üniversitesi Kapalı Dikey AR-GE Tesisi'nde bükülmüş raflarda topraksız tarımla marul yetiştiriyor.
Tesiste, led ışıklandırma kombinasyonları, bitkinin günlerin uzunluğuna ilişkin adına gösterdiği eylem (fotoperiyod), değişik susama ve gönen oranlarının çalışılmasıyla elde edilmiş veriler, yapay zekayla birleştiriliyor.
Yüzde 95-98 su tasarrufunun sağlandığı çalışmayla, veriler ışığında değişik kombinasyonlarda istihsal modelleri oluşturuluyor.
ÇÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayriye Yıldız Daşgan, AA muhabirine, projeyle, nebat fabrikaları yahut kapalı dikey tarım tesislerinde baştan sona kontrollü mekân koşullarıyla yetiştiricilik sağlayabildiklerini söyledi.
Çalışmayla gün ışığı adına led lambalarla ışıklandırma yaptıklarını, şeb ve devir sıcaklıklarını teshin soğutma sistemleriyle bitkinin istediği kurda ayarladıklarını özetleyen Daşgan, gönen ve karbondioksit payı üzere mekân koşullarının da kontrolünü ele aldıklarını belirtti.
"Toprak kullanılmadan suda yetiştiricilik yapıyoruz"
İklim değişikliği dolayısıyla tarımda beğenilen suyun kısıtlanması, susama ve yığın üzere etkenlerin nebat yetiştiriciliğini menfi etkileyeceğini dile getiren Daşgan, şu halde bitmeme etti:
"Kapalı dikey tarım tesisleri, toprakla tarım yapılamayan aykırı alanlarda, ayrıca site merkezlerinde binaların içinde, çatılarında iklimden ve mekandan ari kusursuz kontrollü nebat yetiştiriciliği olanağı sunmaktadır. Toprak kullanılmadan suda yetiştiricilik yapıyoruz. Suda yetiştiricilik, toprağın bulunmadığı yerlerde, toprağın yetiştiricilik düşüncesince makul bulunmadığı şartlarda beğenilen ortak tekniktir. Su ile yetiştiricilik yapılmasına karşın suyu aşırı hesaplı kullanan ortak yetiştirme tekniğidir. Toprakta beğenilen suyun hoppadak yüzdelik 2 ile 5'ini kullanıyoruz. Suda yüzdelik 95-98 artırım yaparak nebat yetiştirebiliyoruz. Bu, kuraklıkla ilişik tehdidin karşısında aşırı iyi ortak hal olacaktır. Topraksız istihsal meydana getirilen kapalı dikey tarım tesisleri, hava değişikliği, kuraklık, müstevli emraz üzere sürdürülebilir besin güvenliği tehditlerinin karşısında aşırı iyi ortak hal olacaktır."
Daşgan, kapalı dikey tarım yöntemiyle bitkilerin arazi ve seraya gereğince henüz endamsız müddette yetiştiğini söyledi.
Bu sistemle, hava ve natür koşullarına ilişkin olunmadığı düşüncesince sene zarfında kesintisiz, daim istihsal yapılabildiğine ayraç fail Daşgan, "Birim dalında elde edilmiş bereket aşırı faziletli bükülmüş sistemler bunlar. Toprakta ortak metrekare bölgede 8-10 marul yetiştirebilirken bükülmüş sistemlerde kıvrım sayısına gereğince çarpmanız gerekiyor. Bu tarım çeşidi taşınmazlar haricinde da yeni. Ülkemizde hava şartları aşırı dezavantajı bulunmadığı düşüncesince topraksız istihsal halen seralarda bitmeme ediyor. Önümüzdeki senelerde ihtiyacımız olabileceğini fikren şimdiden AR-GE çalışmalarına başladık." sanarak konuştu.
Daşgan, plan kapsamında şu anda marul yetiştirdiklerini, ilerleyici süreçlerde ıspanak, lahana, maydanoz ve dereotu üzere yeşil yapraklı sebzeler, sonra da çilek, domates, biber ve patlıcanda düzentileme yapacaklarını söyledi.
"En makul hava koşullarını oluşturması sağlanmış olacak"
Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bekir Bülent Arpacı da çalışmalardan elde edilecek tahminî 28 bin verinin işleneceğini ve değişik kombinasyonlar oluşturulacağını belirtti.
İklim verilerini marulun yapı bilimsel ve fizyolojik özellikleriyle ilişkilendirip ürünün en makul ölçüde yetiştirilebileceği ortamın oluşturulmasını amaçladıklarını vurgulayan Arpacı, "Bu halde tahsil edilen verilerin yapay zekayla ilişkilendirilip henüz ahir çalışmalarda bu sistemi kuranların, marul yetiştiriciliğinde en makul hava koşullarını oluşturması sağlanmış olacak." dedi.