Anne karnında efdal katiyet oranıyla belirleme edilebilen kalıtım bilimi anomalilerden birisi bulunan down sendromu; İkili Tarama, Üçlü Tarama üzere alışılmış testler akabinde Amniyosentez ve Nifty üzere doğacak araştırmalar kararında belirlenebiliyor. Sorumlu hekimin önceki testleri yapması ve çıkan neticeler sonucu doğacak incelemelerin gerekliliğine ilişkin karar vermesi gerekiyor.
Hekimin, önceki testlerde Down Sendromu ihtimalinin bağan bulunduğu ve doğacak incelemelerin yapılmasına lazım bulunmadığı anlamında düşün belirttiği takdirde, husus karşı aileyi aydınlatması ve müsaade alması gerekiyor. Mağduriyet canlı ailelerin başvurusu üzerinde Yargıtay 11. Hukuk Dairesi husus karşı birlikte karar verdi.
Karara, rutin testler haricinde doğacak tetkikleri yapmayan ve yapmayacağına ilişkin aileyi bilgilendirmeyen hekimin ‘aydınlatma yükümlülüğünü namına getirmediği' zımnında ailenin ödence hakkının bulunduğuna hükmedildi.
“Anne, doğacak teşhis testleri yapılmamasından kaynaklı çocuğunun Down Sendromlu bulunduğunu birlikte beklenmedik biçiminde öğreniyor”
Eskişehir'de birlikte ailenin, husus karşı açmış bulunduğu ödence davasında avukatlığını örümcek Av. Dr. Ali Önal, Yargıtay'ın verdiği kararla ilgilendiren açıklamalarda bulundu. Önal, “Yargıtay 11. Hukuk Dairesi kısa sürede birlikte karar verdi. Özellikle kalıtım bilimi rahatsızlığı bulunan evlatların ana karnında belirleme edilmesinin beklenen bulunduğu belirtildi. Anne karnında 10-20'nci hafta ortada yapılması müstelzim birlikte imtihan var. İkili Tarama, Üçlü Tarama testleri; üste doğacak inceleme testleri alegori bilinen, ana karnından amniyosentez sıvısının katılması ve üste hususi firmaların yaptığı Nifty testi üzere testler var. Bu testler Down Sendromunun tespitinde yüzdelik 99 oranında katiyet veriyor. Anneler iki canlı alegori hekime gittiklerinde, hekimler tarama testlerini yaptıklarında oranların bağan bulunmasına güvenerek bu testleri ehliyetli görüyorlar ve doğacak teşhis testleri yapmıyorlar. Bu testler gelişigüzel ne derece ehliyetli görülmüş olsa da anne, doğacak teşhis testleri yapılmamasından kaynaklı alegori gebeliği sonra çocuğunun Down Sendromlu bulunduğunu birlikte beklenmedik biçiminde öğreniyor. Dolayısıyla çocuğun burada kalıtım bilimi farklılıktan kaynaklı birlikte bariyer hali oluyor. Yargıtay'a mucibince doktor gelişigüzel ne derece bu testleri yapmış olsa da testlerin ne derece ehliyetli olduğunu, çocuğun Down Sendromu olup bulunmadığı noktasında ‘hekimin ışıklandırma yükümlülüğünü namına getirmediğini' belirterek, hekimin sigorta şirketinden aile lehine birlikte ödence yükümlülüğüne ilişkin birlikte karar verdi” sanarak konuştu.
“Karar üzerinde aileler harekete geçti”
Genetik farklılığa erbap evlatların ailelerinin Yargıtay sonucu üzerinde harekete geçtiklerini aktaran Önal, “Karar üzerinde aileler harekete geçti. Genetik farklılığı bulunan evlatların aileleri bu ödence hakkından yararlanmak düşüncesince harekete geçtiler. Burada aileler ilk önce parasız raporlarını, inceleme neticelerini almaları gerekiyor. Hekim bu testleri yapmış mı ve testleri yaparken tamamı doğacak teşhis testlerini yapmış mı ona bakılması gerekiyor. Eğer yapılmadıysa, yapılmadığına ilişkin aileye birlikte onam formu verildiyse o devir hekimin kusuru yoktur. Ancak Yargıtay'a mucibince Avrupa Biyotıp Sözleşmesi, Nüfus Hizmetleri Kanunu'na mucibince hekimin doğacak teşhis testlerini yapmaması noktasında aileyi aydınlatması, ehliyetli birlikte halde bilgilendirmenin yapıldığını kanıtlama etmesi gerekiyor. Bu hem belirttiğim sözleşmeler ve seçim çerçevesinde hekimin yükümlülüğü bununla birlikte bu aşamada ailenin ışıma ihtiyacının karşılanması demek. Yargıtay, bu halde lazım aydınlatmayı yapmayan hekimin sigorta şirketine, hususi hastaneye, şayet mevki hastanesiyse devlete; çocuğun verilen kalmış bulunduğu bariyer oranında birlikte ödence yüklüyor. Yargıtay, başkaca ailenin tutulmuş bulunduğu tinsel zararın da karşılanması noktasında tazminata hükmetti” dedi.
Abdullah Güçlü - Aydın Sarıoğlu